جهالت یا حجاب؟

عدم شناخت و آگاهی

یکی از عوامل بی حجابی زن در جامعه را می توان ناآگاهی و نادانی وی نسبت به مسئله ی حجاب دانست.
آیات زیادی در قرآن و روایات فراوانی از حضرات ائمه ی معصومین ذکر شده که جهالت و نادانی را موجب انحراف و انحطاط یک قوم و افراد دانسته و بنیان همه ی بدبختی های بشر را نادانی معرفی نموده است.
در تأیید این مطلب به چند نمونه از آیات و روایات و نیز حکایاتی در این باره اشاره می شود:

آیات:

«وقتی بنی اسرائیل را از دریا به ساحل به سلامت رساندیم و نجات یافتند، به مردمی رسیدند که بت ها را پرستش می کردند، در اطراف آنها ایستاده بودند و در مقابل آنها تعظیم می نمودند، تا با این منظره مواجه شدند به موسی گفتند: ای موسی! برای ما هم خدایی مانند خدایان اینان بیاور.»
حضرت موسی در جواب فرمودند:
«انّکم قومٌ تجهلونَ»(1)
«همانا شما قوم نادانی هستید.»
در قرآن ضمن اشاره به داستان حضرت نوح می فرماید:
حضرت نوح به قومش فرمود:
«غیر از خدای یکتا خدایی را پرستش نکنید که اگر به جز خدای یگانه کسی را پرستش کنید، برای شما از عذاب روزی سخت می ترسم.»
آنها در جواب حضرت نوح گفتند:
«تو هم مانند ما بشری بیش نیستی. آنهایی که از تو پیروی می کنند، افرادی پست و فرومایه اند و تو فرد دروغگویی هستی.»
حضرت نوح در جواب آنها فرمود:
«و لکنی اراکم قوماً تجهلونَ»(2)
«ولکن شما را مردمی نادان می بینم.»
در داستان حضرت لوط چنین نقل شده که وقتی به قوم خود اندرز می داد، فرمود:
«آیا شما که به عمل زشت خود (لواط) آگاهی دارید، باز هم مرتکب چنین عمل زشتی می شوید؟ آیا شما با مردان شهوترانی و هم جنس بازی می کنید در حالی که زنان را ترک می گویید.»
و بعد می فرماید: «انتم قومٌ تجهلون»(3)
در سرگذشت قوم عاد چنین می خوانیم که وقتی حضرت هود آنها را پند و اندرز می داد و از عذاب روز قیامت و کیفر سخت الهی برحذر می داشت و به یکتاپرستی دعوت می نمود، آنها در جواب او می گفتند:
«تو آمده ای که ما را از عقیده و خدایانمان جدا کنی. این عذابی که وعده می دهی، دروغی بیش نیست. اگر در این کار توانا هستی، آن را بیاور.»
حضرت هود در جواب این قوم جاهل و پست می فرماید:
«و لکنّی اراکم قوماً تجهلون»(4)
قریب به 100 بار در قرآن کلمه ی «لا یعلمون= نمی دانند و لا تعلمون = نمی دانید» آمده است. این خود گویای این است که بسیاری از انحراف ها از نادانی سرچشمه می گیرد.

روایات

امیرالمؤمنین علی در موارد متعددی درباره ی جهالت می فرمایند:
«الناسُ اعداءٌ لما جهلوا»(5)
«مردم دشمن چیزهایی هستند که نمی دانند.»
«الجهلُ اصلُ کلّ شرٍّ»(6)
«نادانی ریشه ی همه بدی هاست.»
«الجهلُ معدن الشرّ»(7)
«نادانی مخزن زشتی هاست.»
«الجهلُ بالفضائل عدل الموت»(8)
«جهالت به فضایل با مرگ برابر است.»
«عبادالله: لا ترکنوا الی جهالتکم و لا تنقادو لاهواءکم، فانّ النازل بهذا المنزل نازلٌ بشفاجرفٍ هار»(9)
«بندگان خدا! به نادانی خود استوار نگردید و فرمانبردار خواهش های نفسانی خویش نشوید؛ زیرا هرکه به این وادی درآید، به کنار پرتگاه سقوط باشد.»
«اعظمُ الجهلُ جهل الانسانِ امر نفسه»(10)
«بزرگ ترین نادانی انسان، نادانی از کار خودش است.»

حکایات
لیوان هم ته دارد و هم در

گفته اند: بلور فروشی در مغازه ی خود اجناس بلور و غیره را برای جلب مشتری به شکل های مختلف چیده بود. یکی از مشتریان به در مغازه آمد و کمی به لیوان ها که وارونه روی هم چیده بود، نگاه کرد و دستی روی یکی از آنها کشید و گفت: این لیوان که در دارد. وقتی که آن را بلند کرد، گفت: ته این لیوان هم سوراخ است و به درد نمی خورد.
صاحب مغازه خندید و لیوان را درست به دست گرفت و گفت: آقا! ببین لیوان هم ته دارد و هم درش باز است.
لذا چنانچه افراد جامعه از کم و کیف یک مسأله اطلاعی نداشته باشند، با آن برخوردی غیرمطلوب خواهند داشت. امروزه اگر برخی از زنان ما با پوششی غیرمعمولی و بی حجاب وارد جامعه می شوند، بدین جهت است که آنان با فواید و آثار مثبت حجاب چون جنبه های روانی، خانوادگی، اجتماعی و اخلاقی آن آشنایی ندارند و نیز از آثار مخرب بی بند و باری و بی حجابی در جامعه اطّلاع کافی ندارند.
اگر بدانند حجاب یعنی حفظ حرمت و کرامت، عزت و قداست زن، دیگر امکان ندارد با چنین وضعیت ناشایستی وارد اجتماع شوند.

دو گروه اهل جهنم اند

اگر زنان مسلمان بدانند که پیامبر بزرگ اسلام زنان بی بند و بار و غیر محجب را اهل جهنم معرفی کرده؛ این امر مهم را جدی گرفته و حجاب را رعایت می کنند.
رسول اکرم حضرت محمد می فرمایند:
«صنفان من اهل النار لم ارهُما:...
و نساءٌ کاسیاتٌ عاریاتٌ، ممیلاتٌ مائلاتٌ، رؤُسُهُنَّ کاستمة البُخت المائلة. لا یدخلن الجنةَ، و لایجدن ریحها، و إنّ ریحها لیوجدُ من مسیرة کذا و کذا»(11)
«مانند دو گروه از اهل جهنم را ندیده بودم (که یکی از آن دو گروه اینانند): زنانی که لباس های نازک (نیمه عریان) می پوشند، با چهره های نپوشیده از روی تکبر شانه هایشان را بجنبانند و سرهای خود را به وسیله ی موهایشان چون کوهان بلند شترهای قوی گردن بیارایند.
وارد بهشت نمی گردند و با اینکه بوی بهشت از مسافت های زیاد به مشام می رسد، به مشام آنها نمی رسد.»

آن زن گوشت بدن خود را می خورد

حضرت عبدالعظیم حسنی از امام محمد تقی نقل کرده که: امیرالمؤمنین فرمودند: روزی من و فاطمه به خدمت حضرت رسول رفتیم و آن حضرت بسیار گریست.
عرض کردم: «جانم به فدایت! علت گریه ی شما چیست؟»
پیامبر فرمودند: «آن شبی که مرا به آسمان بردند، زنی چند از امت خود را در عذاب سخت دیدم و گریه ی من برای آنهاست.
زنی را دیدم به موی سر آویخته و مغز سرش می جوشد.
زنی را دیدم که گوشت بدن خود را می خورد.
زنی را دیدم که گوشت بدن او را از پیش و پس با مقراض های آتش می برند.»
فاطمه ی زهرا فرمودند:
«ای حبیب و نور دیده ی من! خبر ده که این ها کیانند.»
حضرت فرمودند: «ای دختر گرامی! آن زنی که به مو آویخته بودند، زنی بود که موی خود را از مردان نامحرم نمی پوشاند و آن که گوشت خود را می خورد، زنی بود که خود را برای نامحرم زینت و آرایش می کرد و آن که گوشت بدنش را مقراض می کردند، خود را به مردم نشان می داده که به او میل پیدا کنند.»(12)
به امید روزی که زنان ناآگاه از حجاب از دانایی و آگاهی لازم برخوردار شوند.

پی نوشت ها :

1. اعراف، 138.
2. هود، 28.
3. نمل، 54.
4. احقاف، 23.
5. آثار الصادقین، ج2، ص 422.
6. میزان الحکمه، ج2، ص 153.
7. همان جا.
8. آثار الصادقین، ج2، ص 423.
9. همان جا.
10. همان، ص 425.
11. میزان الحکمه، ج2، ص 259.
12. کیفر کردار، ص 135.

منبع خرّمی مشگانی ابراهیم/ جرا حجاب/انتشارات مرسل/تهران چاب سوم 1387