علل و درمان خونریزی بینی

آیا خونریزی بینی خطرناک است؟

خونریزی بینی(1)، ممکن است در افراد مبتلا به بیماری های خونریزی دهنده به صورت پی در پی رخ دهد. در حقیقت، خونریزی های مداوم بینی، یکی از علل مراجعه به پزشک است. خونریزی بینی ممکن است خفیف یا شدید و گاهی به مراقبت های فوری نیاز داشته باشد.

چرا بینی برخی افراد به راحتی خونریزی می کند؟

مجاری بینی با لایه مخاطی پوشیده شده است. در این لایه رگ های خونی زیادی وجود دارند. هنگامی که آسیبی به این لایه برسد یا زخمی شود، خونریزی بینی شروع می شود. خون از درون رگ های پاره شده به داخل مجرای بینی می ریزد و از بینی خارج می شود. گاهی نیز خون به پشت حلق می ریزد.

چه عواملی سبب خونریزی بینی می شود؟

عوامل مختلفی سبب خونریزی بینی می شوند. این عوامل هر یک به تنهایی یا در مجموع می توانند موجب خونریزی بینی شوند. با پرهیز از این عوامل می توان از خونریزی بینی جلوگیری کرد. خونریزی بینی گاهی شدید است و نیاز به درمان دارد.

عوامل بروز خونریزی بینی عبارت اند از:

* ضربه و جراحت. برای جلوگیری از ضربه می توان از پوشش های کمکی هنگام ورزش استفاده کرد.
* دستکاری بینی و گرفتن بینی با فشار
* هوای خشک، به ویژه در زمستان
* هوای بسیار گرم مانند گرمای حمام و سونا
* اختلالات انعقادی خون مانند اختلال پلاکت یا بیماری ون ویلبراند
* عفونت، که در این حالت مصرف دقیق آنتی بیوتیک طبق تجویز پزشک ضروری است.
* حساسیت به برخی محرک ها در اطراف محل زندگی
* داروها، اگر مصرف داروی خاصی سبب افزایش خونریزی از بینی می شود، حتماً به پزشک متخصص خون مراجعه کنید.
* کمبود تعداد پلاکت ها( ترومبوسیتوپنیا)
* بیماری پیشرفته کبدی سبب کاهش تولید و پایین آمدن سطح فاکتورهای انعقادی خون می شوند.
* در صورت داشتن فشار خون بالا باید داروهای کنترل فشار خون را دقیقاً مطابق دستور پزشک مصرف کرد.
* شنا کردن مخصوصاً پس از بهبود خونریزی بینی که به تازگی رخ داده است و یا شنا کردن در استخرهایی که حاوی کلر باشد.

اشکال های ساختاری بینی:

* انحراف بینی، بدین معنا که یک مجرای بینی باریک تر از مجرای دیگر باشد و به این ترتیب سبب انسداد مجرای بینی شود
* گشاد شدن مویرگ های خونی بینی
* نازک بودن بیش از حد لایه مخاطی داخل بینی

خونریزی بینی چه زمانی نیاز به درمان پزشکی دارد؟

هرگاه به یکی از مشکلات زیر برخورد کردید، حتماً برای درمان مراجعه کنید:
* خونریزی های طولانی بینی که با فشار و مراقبت های عادی اولیه قطع نمی شود.
* استفراغ خونی با بالا آوردن لخته های قهوه ای رنگ
* داشتن علایم کم خونی از قبیل رنگ پریدگی، گیجی، سردرد و تنگی نفس
* خونریزی های مکرر و کوتاه از بینی که هفته ها ادامه داشته باشد.

چگونه می توان خونریزی مکرر بینی را درمان کرد؟

اگر به طور مکرر خونریزی بینی دارید، می توانید با اقداماتی ساده آن را درمان کنید:
* با احتیاط و به آرامی بینی را تمیز کنید و از دمیدن شدید در بینی، به خصوص پس از خونریزی، به طور جدی خودداری کنید.
* بینی را محکم بگیرید. کمی به سمت جلو خم شوید و حداقل ده دقیقه روی بینی را فشار دهید. فشار دادن بینی از بیش از بیست دقیقه بر روی بینی جایز نیست.
* فشار روی بینی به صورت متناوب و با زمان بندی منظم باشد.
* هنگام فشارآوردن روی بینی به خونریزی فکر نکنید، بلکه ذهن خود را به افکار دیگری معطوف سازید.
* بهداشت عمومی را رعایت کنید و از آلوده شدن دست، چشم ها و دهان با خون جلوگیری کنید.
* برنامه ای برای اقدام اولیه در قطع خونریزی بینی تدوین کنید و هنگام بروز خونریزی آن را به کار برید:
* به کودکان رعایت و اجرای این برنامه را آموزش دهید.
* گیره بینی را که وسیله ای مخصوص برای بستن مجرای بینی است، در کیف خود یا داخل خودرو داشته باشید. به یاد داشته باشید که بیش از ده دقیقه از آن استفاده نکنید.
* در منزل برای پاک کردن لکه های خون از دستمال سیاه یا قرمز استفاده کنید تا رنگ قرمز خون کودکان را وحشت زده نکند.
* هنگام مسافرت از حوله، کیسه پلاستیکی، روبالشی و دستمال های تیره رنگ استفاده کنید.
* زمان و مدت خونریزی بینی را یادداشت کنید.
* بیماران هموفیلی برای کسب اطلاعات دقیق هنگام خونریزی بینی با مرکز درمان هموفیلی تماس بگیرید.
* همیشه ناخن ها را کوتاه نگاه دارید تا از خراش های اتفاقی هنگام گرفتن بینی جلوگیری شود.
* هنگام خونریزی بینی از کیسه یخی استفاده کنید که داخل پارچه ای نخی پیچیده شده است. به این ترتیب از سوزش پوست جلوگیری می کنید.
* پس از قطع خونریزی بینی استراحت کنید. از شنا کردن، قرار گرفتن در محیط گرم و ورزش های سنگین اجتناب کنید.
* پس از قطع خونریزی غذاهای گرم مصرف نکنید.

چه داروهایی برای جلوگیری از خونریزی بینی مناسب اند؟

* برخی از داروها برای قطع خونریزی مفید هستند ولی یادآوری می شود که داروها را هرگز بدون مشورت با پزشک معالج مصرف نکنید.

روش های جلوگیری از خونریزی بینی

با به کارگیری توصیه های زیر می توان از بروز خونریزی بینی جلوگیری کرد:
* استفاده از دستگاه بخور خنک هنگام خواب
* شست و شوی بینی با محلول نرمال سالین، چهار بار در روز
* استفاده از ژل مخصوص بینی، دو تا سه بار در روز
* استفاده از ژل های نرم کننده بینی، قبل از خواب
* پوشاندن بینی در سرما و زمستان
* نوشیدن مایعات به حد کافی
* خوابیدن در اتاق سرد

برای جلوگیری از خونریزی بینی از اعمال زیر اجتناب کنید:

* گرفتن شدید بینی و دمیدن در بینی پس از استحمام
* شیرجه رفتن در استخر
* پایین نگاه داشتن سر برای مدت طولانی، طوری که به بینی فشار وارد شود.
* تنفس دود ناشی از خودروها در فضای بسته

پی نوشت ها :

1.Epistaxis

منبع: نشریه دانشمند، شماره 584..