نویسنده:دکتر علی سلطانی راد*




 
خوراکی‌های اسیدی زمینه‌ساز‌ سایش دندانی هستند. سایش دندانی در واقع از دست رفتن سطوح دندانی است که علت آن پوسیدگی یا ضربه نیست. سایش غیرطبیعی دندان‌ها می‌تواند مینا، عاج و حتی اعصاب و عروق دندانی را درگیر کند.
سایش مکانیکی سطوح دندانی به یکدیگر در حرکات فکی طی جویدن، دندان‌قروچه و فشرده‌ شدن دندان‌ها به یکدیگر در شرایط استرس رخ می‌دهد. در این نوع سایش، دندان‌های خلفی صاف‌تر می‌شوند و دندان‌های قدامی کوتاه‌تر. این نوع سایش دندانی در تمام دندان‌ها اتفاق می‌افتد و قسمتی از روند طبیعی پدیده افزایش سن است. در موارد شدید این نوع سایش دندانی، فرم صورت نیز تحت تاثیر قرار می‌گیرد و بد شکل می‌شود. در موارد اندکی نیز حساسیت به شیرینی، سرما و گرما وجود خواهد داشت.

دندان‌قروچه چیست؟

دندان‌قروچه فشردن و سایش غیرارادی دندان‌ها به یکدیگر است. اغلب در زمان خواب اتفاق می‌افتد ولی می‌تواند طی بیداری هم به وقوع بپیوندد. استرس، اضطراب، موقعیت غیرطبیعی دندان‌ها و فکین علت آن است. با استفاده از محافظ‌های شبانه دندانی و در مواردی تصحیح تماس‌های دندانی، می‌توان آثار دندان‌قروچه را درمان و شرایط را راحت‌تر کرد. این محافظ که می‌تواند از نوع سخت یا نرم باشد، موقع خواب در دهان گذاشته می‌شود. در موارد سایش‌های شدید درمان توسط روکش انجام می‌گیرد. در نتیجه، دندان‌های کوتاه و صاف شده توسط این درمان‌ها بازسازی شده،رابطه دندان‌های بالا و پایین بازسازی و تصحیح ‌شده و حساسیت به سرما و گرما حذف و زیبایی دندان‌ها، دهان و صورت بهبود ‌می‌یابد.

سایش دندان در اثر مسواک‌زدن

سایش سطوح دندانی به مدت اصطکاک با مسواک، خلال دندان، ناخن و اجسام سختی که در مشاغل گوناگون در تماس با دندان‌ها قرار می‌گیرند، بستگی دارد. حرکات رفت و برگشتی افقی بسیار خشن با مسواک و نیز مسواک سخت می‌توانند عامل این نوع سایش باشند. اغلب سایش سطوح خارجی دندان‌های خلفی در ناحیه گردن (حاشیه لثه) به‌صورت مثلثی‌شکل دیده می‌شود. روش‌های صحیح مسواک زدن، استفاده از خمیردندان‌های کمتر ساینده در کنار خمیر دندان‌های معمولی و استفاده از مسواک‌های نرم‌تر در پیشگیری از این نوع سایش‌ها موثر خواهند بود.

سایش در اثر خوراکی ها

سایش سطوح دندانی در اثر اسید، مینا و عاج را حل می‌کند و از علل معمول سایش دندانی است و معمولا قابل پیشگیری است. منابع اسید در دهان شامل رژیم غذایی و اسید معده هستند. غذاهایی که محتوای اسیدی بالایی دارند، می‌توانند باعث سایش مینا و عاج دندان شوند. اسید، کلسیم دندانی را حل می‌کند. این غذاها شامل موارد زیر هستند:
* نوشیدنی‌های حاوی کربنات‌ها، انواع نوشیدنی‌های رژیمی و آب معدنی گازدار
* مرکبات شامل لیمو و گریپ‌فروت
* آبمیوه‌ها ترشیجات و سرکه ماست
اسیدی که طی روند هضم در معده تولید می‌شود حتی قدرت حل کردن استخوان‌ها و دندان‌ها را هم دارد. ریفلاکس (ترش کردن) و نیز هر شرایطی که منجر به استفراغ‌های مکرر شود باعث سایش‌های دندانی می‌شود. اغلب، دندان‌پزشکان در وهله اول متوجه این مساله می‌شوند. این نوع سایش خود را در سطوح کامی دندان‌های قدامی به صورت قسمتی زردرنگ نشان می‌دهد که نشانگر حل شدن مینا و عریان شدن عاج است. عریان شدن عاج می‌تواند باعث حساسیت به شیرینی، سرما و گرما شود. اگر این سایش عمیق‌تر شود و به اعصاب و عروق دندانی برسد، درد شدید‌تر خواهد شد.

پیشگیری از سایش اسیدی دندان‌ها

مصرف غذا‌ها و نوشیدنی‌های اسیدی را کاهش دهید و آنها را با وعده‌های غذایی روزانه میل کنید تا اسیدی بودن آنها تعدیل شود و نیز زمان تماس اسید مخرب با دندان‌ها محدود شود. لیموترش و پرتقال را نباید بمکید. آدامس‌های بدون قند استفاده کنید چرا که با افزایش جریان بزاق باعث خنثی شدن اسید می‌شوند. بعد از وعده‌های غذایی با خمیر دندان‌های فلوراید‌دار مسواک بزنید. موارد مربوط به اسید معده در اصل نشانه مشکلات روانی و سلامت عمومی فرد هستند. دندان‌پزشک باید سریع وجود اسید معده در دهان را تشخیص دهد و دندان‌های تخریب شده را درمان کند و در ضمن بیمار را به متخصص گوارش ارجاع دهد.

دوا و درمان سایش دندانی

نواحی کوچک می‌تواند توسط دندان‌پزشک حساسیت‌‌زدایی شود.
نواحی بزرگ‌تر توسط باند مواد همرنگ به دندان ترمیم می‌شوند.
اگر تخریب وسیعی صورت گرفته باشد دندان ممکن است با روکش درمان شود.
اگر عروق و اعصاب دندانی درگیر شده باشند، قبل از روکش‌کردن به درمان ریشه نیز نیاز داریم.

پی‌نوشت‌ها:

* متخصص دندان‌پزشکی ترمیمی و زیبایی

منبع مقاله: هفته نامه سلامت

/ج