نویسنده: رامین رامین نژاد



 
حضرت شعیا (علیه السلام) از پیامبران مبعوث بر بنی اسرائیل است. نام آن حضرت در قرآن نیامده، ولی در انجیل برنابا و انجیل متی مرقس و انجیل لوقا و انجیل یوحنا از او به عنوان «اِشْعیاه پیغمبر» یاد شده است.(1) در مجموعه کتاب مقدس، کتابی به نام «کتاب اِشعیاه پیغمبر» وجود دارد و در آن الهامات خداوند بر حضرت شعیا (علیه السلام) به تحریر درآمده است. آن حضرت در قرن 8 ق.م در سرزمین فلسطین به نبوت رسید و مدت 40 سال به هدایت قوم بنی اسرائیل مشغول بود.(2)
در زمان او قوم شریر آشوری به فلسطین تاخت و بیت المقدس را محاصره کرد و حاکم شهر که حِزقیا نام داشت از حضرت شعیای نبی (علیه السلام) خواست تا برای نجات شهر به درگاه خداوند دعا کند. پس با دعای آن پیغمبر خدا، آشوریان به محاصره خاتمه دادند و شهر از گزند دشمنان در امان ماند.(3) در متون اسلامی و کتاب مقدس از سال های پایانی عمر شَعیا (علیه السلام) و مدفن او سخنی به میان نیامده، اما در نوشته های رابی سلیمان بن شمعون به سال 1422م / 820 ش آمده است که: «... من در کتابی یافتم که عاموس [نبی] و اِشعیا [ی نبی] در غاری در تقوع مدفون اند».(4) شهرک تقؤع در 15 کیلومتری جنوب غربی بیت المقدس واقع است، اما محل غاری در تلمود به آن اشاره شده، امروزه بر ما معلوم نیست.
چنان که ذکر شد، موطن حضرت شعیای نبی (علیه السلام) در سرزمین فلسطین بود، ولی در محلّه ی گلبار اصفهان، قبری به آن حضرت منسوب است. مزار منسوب به حضرت شعیا (علیه السلام) در مسجد شَعیا و در کنار ضریح امامزاده اسماعیل (علیه السلام) قرار دارد و بر آن ضریحی چوبی و نفیس قرار داده شده است. در جانب شمالی ضریح منسوب به آن حضرت، کتیبه ای سنگی مربوط به عصر صفویه نصب گردیده و بر آن این جمله ها حک گردیده است: «وَ وَجَدْنا فی کتابِ اَصِفا اَنَّ اَوَّلَ مَسجِدٍ کبیرٍ بُنِیَ بِاصفهان، مَسجِدُ شَعیاءِ وَ بَناهُ ابوعباس المُغتی فی زَمَنِ عَلی صلواتُ الله علیهِ و آلب اَرسلان بَعد نَیِّف وَ خَمس مِأه بَعدَ ما عَلیها بِقوةٍ وَ قَدْ اَمَرَ بِعمارتِهِ فی عامِ احَدَ عَشَرَ وَ مِأه بَعدَ اَلفَ وَ بعبارةٍ اُخری هِیَ مَرقَدُ شَعیاءِ النَّبی (علیه السلام). علی تقی الامامی 1112».(5) (و در کتاب اَصفا (6) یافتیم که اولین مسجد بزرگی که در اصفهان بنا شد، مسجد شعیاست و آن را ابوعباس مغتی در زمان [امام] علی ــ که درود خدا بر او باد ــ ساخت و آلب ارسلان [نیز] بعد از پانصد سال و اندی [آن را مرمت کرد] و پس از آن نیز پابرجا بود و در سال هزار و صد و یازده هجری دستور بازسازی آن داده شد و به عبارت دیگر، آن [مسجد] مرقد حضرت شعیای پیغمبر (علیه السلام) است. [خط] علی تقی امامی [سال] 1112 [هجری قمری]).
بر بالای ضریح منسوب به حضرت شعیا (علیه السلام) پارچه های مخمل سیاه رنگ گسترده شده و بر روی آن این جمله ها نقش گردیده است: «اَلسَّلامُ عَلَیکَ یا شَعیاءَ النَّبی وَ رَحمَه اللهِ وَ بَرَکاتُهُ» و «السلام علیک یا صَفِیَّ الله». با توجه به مسافت بین موطن حضرت شعیای نبی (علیه السلام) در فلسطین و مدفن منسوب به آن حضرت در اصفهان نمی توان این انتساب را با قاطعیت تأیید کرد و ممکن است که مدفون در آن بقعه مبارکه، یکی از اولیای خدا و صلحا و یا پیامبر دیگری به نام شعیا (علیه السلام) باشد که هویت آن بر ما معلوم نیست که در مبحث مزار یوشع نبی (علیه السلام) شرح آن گذشت.

پی نوشت ها :

1ــ انجیل برنابا، 16/68؛ انجیل متی، 17/8؛ 14/4؛ انجیل مرقس، 6/7؛ انجیل لوقا، 4/3؛ انجیل یوحنا، 23/1.
2ــ تاریخ جامع ادیان، 513.
3ــ کتاب مقدس، کتاب اشعیاه، فصل 36ــ37.
4ــ تلمود، 228.
5ــ ولی الله فوزی، پیامبران در ایران، 128.
6ــ کتاب اَصفا، تفسیری است که ملاحسن فیض کاشانی نوشته است.

منبع: رامین نژاد؛ رامین، (1387)، مزار پیامبران، مشهد: بنیاد پژوهش های اسلامی، چاپ اول.