مهمان بروجردی ها

راهنمای زیارت امامزاده جعفر(ع) بروجرد

گنبد نخودی رنگی که در شرق بروجرد و از میان مزار کهن شهر سر برآورده، چنان میان بروجردی ها محبوب و پرطرفدار است که تبدیل به نماد شهر شده. وجود چنین سازه ای در منطقه سردسیری لرستان، غریب و دور از انتظار است. کارشناسان فن، ساخت چنین سازه هایی را بیشتر از معماران خوزستانی انتظار دارند، یعنی همان هایی که گنبد مقبره دانیال نبی(ع) در شوش و یا امامزاده عبدالله(ع) را در شوشتر پایه ریخته و بالا برده اند. برخلاف گنبد غریب کله قندی آجری، صاحب آن آن قدرها هم در این ناحیه غریبه نیست. امامزاده جعفر(ع) طبق مستندات تاریخی از 525 هجری قمری به این سو، ساکن شهر بروجرد بوده اما هنگام ورودش، مسافری غریب به حساب می آمده است: مسافری که سابقه سکونتش در این شهر از بسیاری از آن ها که بروجردی به حساب می آیند و همین جا متولد شده اند، بیشتر است، غریبه ای است از سرشناس ترین و آشناترین ساکن شهر بروجرد.

از نسل بزرگان

نسب نامه

اسم و رسم این امامزاده را کتیبه چوبی در ورودی حرم این طور می نامد، صاحب مقبره فرزند بلافاصله امام موسی کاظم(ع) است؛ اما نویسنده «منتقل الطالبین» او را این گونه معرفی می کند؛ :«ابوالقاسم جعفر بن حسین بن علی بن حسین المکفوف بن حسن الافطس بن علی بن زین العابدین». با این حساب، نسب مسافر آشنای ما با 5 واسطه به امام چهارم شیعیان می رسد.

یک کوچه معروف

چطور برسیم؟

اگر از میدان آیت الله بروجردی که معمولاً میعادگاه اتوبوس های عبوری است، قصد زیارت امامزاده را دارید، باید ابتدا تا میدان «رازان» یا میدان امام خمینی(ره) بروید و با سواری های آنجا خود را به انتهای خیابان جعفری برسانید و سراغ کوچه امامزاده جعفر(ع) را بگیرید. اگر وسیله شخصی دارید اما، از میدان آیت الله بروجردی تا امامزاده به ترتیب باید میدان توحید، خیابان سعدی، میدان رازان، خیابان صفا، سه راه جعفری، خیابان جعفری و کوچه امامزاده جعفر(ع) را پشت سر بگذارید تا به امامزاده برسید.

تاریخ و کبوترها

با زیارت امامزاده و بارگاهش می توان در تاریخ هم گشتی زد. تاریخی که علاوه بر لذت های تصویری، سوال هایی هم برای تاریخ دانان علاقه مندش درست می کند.

چه می بینیم؟

گنبد:

گنبد ارچین نشسته بر هشت دیواری امامزاده یکی از منحصر به فردترین گنبدهای معماری ایرانی است. گنبدی پله پله که بیشتر به کار مناطق گرمسیری جنوب ایران می خورد و شکل ظاهری آن در واقع راه حلی است برای خنک نگه داشتن هشت دیواری زیرین. اما در تمام جغرافیای جنوب ایران که به نظر می آید زادگاه گنبدهای ارچین باشد هم چنین گنبدی دیده نشده است. اجرای چنین گنبدی در یک منطقه تقریباً سردسیری، باید صرفاً یک تقلید فرمی باشد. چه بسا گنبد ارچین آجری امامزاده، سوغات و هدیه معماری خوزستانی باشد، معماری ای که سال ها پیش آجر روی آجر گذاشته تا آسمان خراشی 25 متری بیافریند. گنبدی که 18 طبقه آجری دارد و بی شمار کبوتر بی قرار.

گورستان:

اگر در جوار امامزاده گذرتان به قبرستان بزرگ و کهنسال بروجرد افتاد، نرم و آهسته قدم بردارید، چرا که می توانید زیباترین نمونه های صنایع دستی اقوام لر را بر این سنگ قبرها ببنید. سنگ قبرهایی که جایگاه شانه های یک طرفه و دوطرفه، آینه، تسبیح، کبوتر، شمشیر، انواع و اقسام اسلحه و اسب سواران شجاع لر است. سنگ قبرهای تاریخی قبرستان امامزاده جعفر(ع) بروجرد، به جامانده از گورستان کهنی هستند که زمانی شرقی ترین بخش بروجرد به حساب می آمد و به دیوارهای کاهگلی قلعه ای قدیمی ختم می شد. برای دیدن سنگ قبرهای تاریخی بروجرد باید در ضلع شرقی و جنوبی گورستان سر به زیری کنید تا به نتیجه برسید.

درهای چوبی:

از جمله دارایی های امامزاده جعفر(ع) بروجرد 2 در نفیس چوبی است که بیشتر چشم هنرشناسان و دزدان میراث فرهنگی را می گیرد تا زائران معمول و هر روزه حرم امامزاده جعفر(ع) را. نخستین در چوبی که هنر دست «علی اصغر بروجردی» است را می توانید درست در ورودی امامزاده ببینید. اما در کفشکن حرم زیاد معطل نشوید که اثر هنری دیگری درست بر درگاه حرم به نمایش گذاشته شده است؛ 2 لنگه در چوبی که به جز آیات و روایات کنده کاری شده، در دل خود، نام و نشانی امامزاده واجب التعظیم جعفر(ع) را نیز نگاه داشته اند.
منبع مقاله: ماهنامه ایرانشناسی سرزمین من آبان 1391