تاپ تاپ ، تاپ تاپ ؛ تاپ تاپ، تاپ تاپ... خدا کند این صدا هیچ وقت قطع نشود؛ صدایی که اگر یک دقیقه آن را نشویم، کارمان تمام است! این صدا، صدای قلبی است که هر روز و هر لحظه در تلاش است تا من و شما سالم و سرحال زندگی کنیم؛ قلبی که همه عمر و در هر شرایطی با ما کنار می آید، اما من و شما چطور با آن رفتار می کنیم؟ اینقدر نسبت به آن بی توجه هستیم و نادیده اش می گیریم که گاهی یادمان می رود قلبی هم در این سینه می تپد؛ قلبی که بود و نبود ما وابسته به آن است.
این قلب بیچاره خیلی هم متواضع و قانع است، چیز زیادی از صاحبش نمی خواهد، مگر یک رژیم غذایی سالم، حرص و جوش نخوردن و قدری تحرک. یعنی همان ها که از او دریغ می کنیم! غافل از این که اگر روزی این تاپ تاپ قطع شود، روزگار جلوی چشم مان تیره و تار خواهد شد.
البته گروهی خوش شانس هم پیدا می شوند که بعد از این بی توجهی ها و هنگامی که بیماری سراغشان می آید، خدای مهربان فرصتی دوباره به آنها می دهد؛ فرصتی برای زنده بودن. اینجاست که این افراد باید ورزش و رژیم غذایی را جدی تر بگیرند و بیش از پیش به فکر خودشان، قلب شان و سلامت شان باشند.

فعالیت فیزیکی، دشمن بیماری های قلبی

قرار نیست همیشه صبر کنیم تا مریضی سراغمان بیاید و بعد به فکر درمان بیفتیم. بد نیست گاهی هم قبل از این که سر و کله بیماری ها پیدا شود، به فکر باشیم و یک بار هم ما آنها را غافلگیر کنیم.
دکتر شهرزاد خسروی قاطع و مطمئن می گوید انجام فعالیت های فیزیکی و ورزش به طور منظم، نه تنها برای درمان بسیاری از مشکلات قلبی مانند سکته های قلبی موثر است بلکه از بروز آنها نیز پیشگیری می کند.
دکتر خسروی، متخصص پزشکی ورزشی و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی است و در گفت وگو با جام جم یادآور می شود: ورزش منظم و مناسب موجب افزایش قدرت عضلانی قلب و در نتیجه پمپاژ بهتر خون می شود. از طرف دیگر، ورزش موجب بهبود اکسیژن رسانی به بخش های مختلف بدن نیز می شود و می توان گفت بر اثر ورزش، ظرفیت قلبی و ریوی افزایش می یابد.
به گفته وی، ورزش منظم و مناسب، نه تنها می تواند از پیشرفت گرفتگی های عروقی پیشگیری کند بلکه موجب ترمیم و برگشت آنها نیز خواهد شد. بنابراین فعالیت فیزیکی مناسب عامل مهمی برای پیشگیری از سکته های قلبی بعدی نیز به حساب می آید.
چاقی هم عامل موثری در افزایش خطر بروز بیماری های قلبی ـ عروقی است که ورزش می تواند با کنترل وزن با آن مقابله کند.

ورزش کنید؛ حتی اگر سکته کرده اید

تکان نخور، اینقدر حرکت نکن، آرام تر، یواش، استراحت کن، بیشتر بخواب و... وقتی یک بیمار قلبی و بخصوص کسی که سکته کرده است در خانه استراحت می کند، این جمله ها زیاد و مکرر از سوی اعضای خانواده بیان می شود، اما این قلب بیچاره که روزهای سختی را می گذراند، اگر می توانست درد دل کند، اگر توانایی حرف زدن داشت و اگر می توانست از حال و روز خودش بگوید، حتما به ما می گفت خیلی وقت ها استراحت و خوابیدن و حرکت نکردن نه تنها به نفعش نیست بلکه به ضعیف شدن او و صاحبش هم می انجامد.
از طرفی قرار نیست بیماری که سکته می کند، خانه نشین شود. شاید تا چند سال پیش هم تصور می شد سکته، پایان زندگی پرتحرک است، اما این روزها می بینیم بیماران بعد از سکته هم زندگی خوبی را تجربه می کنند، البته اگر بدانند چطور باید با قلب آزرده کنار بیایند.
با این که در گذشته اغلب به بیماران توصیه می شد پس از سکته قلبی، میزان فعالیت شان را کاهش دهند تا فشار کمتری به قلب شان وارد شود، اما امروزه بیمارانی که سکته کرده اند یا دچار مشکلات و بیماری های قلبی هستند، می توانند از خدمات «بازتوانی قلبی» کمک بگیرند. دکتر خسروی در این مورد تاکید می کند: پس از گذشت حداقل دو هفته از سکته قلبی، می توان برنامه بازتوانی قلبی این بیماران را شروع کرد و به آنها توصیه می شود فعالیت های فیزیکی را از سر بگیرند.

بهترین فعالیت ها پس از سکته قلبی

می دانید بهترین ورزش برای بیماری که سکته کرده است، چیست؟ اگر چنین فردی اطرافتان باشد، حتما به این موضوع فکر کرده اید، اما چه در این موقعیت باشید و چه نه، باید بدانید بهترین ورزش ها کدام است و در چه شرایطی باید انجام شود.
دکتر خسروی با اشاره به این که بهتر است نوع و شدت ورزش ها از سوی متخصص تعیین شود، می گوید: با توجه به شرایط بیمار، باید فعالیت مناسبی برای او انتخاب شود بنابراین در مراکزی که خدمات بازتوانی قلبی را ارائه می کنند، ابتدا وضع قلب، تنفس، فشار خون و ضربان قلب بیمار کنترل می شود تا براساس آن ورزش مورد نظر را تعیین کنند که بتدریج، شدت و مدت فعالیت ها نیز افزایش می یابد.
وی می افزاید: زمانی که بیمار پس از چند جلسه بازتوانی قلبی متوجه می شود مانند گذشته یا حتی بهتر از قبل می تواند مشغول ورزش و فعالیت شود، نه تنها روحیه بهتری پیدا می کند بلکه از نظر جسمی هم شرایط مناسب تری خواهد داشت.
به گفته این عضو هیات علمی دانشگاه، نوع ورزش ها با توجه به مشکل قلبی بیماران متفاوت است ولی در مورد سکته های قلبی حتما باید حداقل دو هفته پس از سکته، این فعالیت ها شروع شود که اغلب با ورزش های هوازی نیز این کار انجام می شود. بنا بر نظر پزشک معالج کم کم می توان نوع و شدت ورزش را هم تغییر داد.
دکتر خسروی به چند نمونه از ورزش های هوازی اشاره می کند و می گوید: استفاده از تردمیل و دوچرخه ها، شناو پیاده روی های تند، ورزش های هوازی مناسبی است که بیماران می توانند انجام دهند البته با توجه به این که اغلب بیماران پس از سکته، با ترس و نگرانی مشغول ورزش و فعالیت می شوند و تصور می کنند شاید این ورزش ها فشار بیش از حدی به آنها وارد کند که چندان به نفع قلب شان نباشد، باید حتما با پزشک معالج مشورت شود.
این متخصص پزشکی ورزشی تاکید می کند: مدت زمان گرم کردن و سرد کردن بدن برای این افراد اهمیت ویژه ای دارد و باید بیش از حالت عادی باشد. همچنین با توجه به این که هوای سرد این بیماران را اذیت می کند، لازم است در فصول سرد بیشتر مراقب باشند و ورزش را به ساعت های گرم تر روز موکول کنند. در کل مهم است قبل از شروع هر نوع ورزشی، وضع بدن شان را با شرایط فعالیت جسمی تطابق دهند.

زور آلودگی هوا بیشتر از ورزش!

آنهایی که در شهرهای بزرگ زندگی می کنند، این روزها کمتر آبی آسمان را می بینند و به جای آن شاهد سقفی دودگرفته بر بالای سرشان هستند. در این شرایط هم رسانه ها معمولا هشدار می دهند و می گویند بیماران قلبی نباید از خانه خارج شوند و نباید زیاد تحرک داشته باشند.
از سوی دیگر، پزشکان توصیه می کنند بیماران قلبی در برنامه روزانه شان، فعالیت فیزیکی را نیز در نظر بگیرند. پس شاید این سوال برای بیماران مطرح شود که بالاخره چه کار باید کرد؟ از ترس آلودگی هوا باید ورزش را کنار گذاشت یا برای مقابله با بیماری قلبی باید در آلودگی نفس کشید؟
دکتر خسروی در این زمینه خاطرنشان می سازد: آلودگی هوا مشکلی نیست که در تمام روزها و ماه های سال ادامه داشته باشد، اما هنگامی که با این مشکل روبه رو هستیم، به بیماران قلبی توصیه می شود از منزل خارج نشده و فعالیت فیزیکی را هم تا جای ممکن محدود و متوقف کنند.
به گفته وی، در شرایط عادی که هوا آلوده نیست این بیماران باید به اندازه کافی ورزش کنند و تحرک داشته باشند. البته در چنین شرایطی، ورزش در هوای آزاد بهتر و مفیدتر از محیط های بسته است.
این متخصص پزشکی ورزشی، تاکید می کند: اگر در طول ورزش با مشکلی هر چند جزیی مواجه می شوید، حتما باید با پزشک معالج تان مشورت کنید و نظر او را جویا شوید. درد قفسه سینه یکی از مهم ترین علائمی است که باید مورد توجه قرار گیرد و لازم است علت اصلی آن تشخیص داده شود.

/ج