ویژگیهای کاندیدای اصلح

رهبری «شخص» را نمی گوید؛ «شاخصه» ها را چرا...

بهترین کیست؟ من نسبت به شخص، هیچ‏گونه نظرى ابراز نمى‏کنم؛ اما شاخصهائى وجود دارد...1
رئیس جمهورى که میخواهد این کشور بزرگ را اداره کند، این راه پرافتخار را به کمک مردم و براى مردم طى کند، باید اینچنین خصوصیاتى داشته باشد...2

توانمندی و کفایت برای مدیریت اجرایی کشور

امیرالمؤمنین(علیه السلام) فرمودند:
«أیها الناس! إنَّ أحق الناس بهذاالأمر أقواهم علیه»؛
ای مردم! سزاوارترین اشخاص به خلافت، آن کسی است که در تحقق حکومت (و اهداف آن)، نیرومندتر از دیگران باشد.3
ایشان در نامه خطاب به مالک اشتر نیز فرمودند:
»ﺍﻱ ﻣﺎﻟﻚ ﺩﺭ ﺑﻪ ﻛﺎﺭﮔﻴﺮﻱ ﻛﺎﺭﻣﻨﺪﺍﻥ ﻭ ﻛﺎﺭﮔﺰﺍﺭﺍﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺯﻳﺮ ﻧﻈﺮ ﺗﻮ ﻛﺎﺭ ﻛﻨﻨﺪ ﻫﻴﭻﮔﻮﻧﻪ ﻭﺍﺳﻄﻪ ﻭ ﺷﻔﺎﻋﺘﻲ ﺭﺍ ﻧﭙﺬﻳﺮ ﻣﮕﺮ ﺷﻔﺎﻋﺖ »ﻛﻔﺎﻳﺖ« ﻭ ﺍﻣﺎﻧﺖ ﺭﺍ.» 4
قرآن کریم در ماجرای انتخاب طالوت، در برابر افراد قوم که ادعا می کردند او به جهت نداشتن وسعت در مال، لیاقت حکومت ندارد، دو شاخصه «علم» و «توانایی» را در طالوت موجب انتخاب او به حکومت بیان می کند:
«وَ قالَ لَهُمْ نَبِیُّهُمْ إِنَّ اللَّهَ قَدْ بَعَثَ لَکُمْ طالُوتَ مَلِکاً قالُوا أَنَّى یَکُونُ لَهُ الْمُلْکُ عَلَیْنا وَ نَحْنُ أَحَقُّ بِالْمُلْکِ مِنْهُ وَ لَمْ یُؤْتَ سَعَةً مِنَ الْمالِ قالَ إِنَّ اللَّهَ اصْطَفاهُ عَلَیْکُمْ وَ زادَهُ بَسْطَةً فِی الْعِلْمِ وَ الْجِسْمِ وَ اللَّهُ یُؤْتی‏ مُلْکَهُ مَنْ یَشاءُ وَ اللَّهُ واسِعٌ عَلیمٌ»؛
و پیامبرشان به آنها گفت: «خداوند (طالوت) را براى زمامدارى شما مبعوث(و انتخاب) کرده است.» گفتند: «چگونه او بر ما حکومت کند، با اینکه ما از او شایسته‏تریم، و او ثروت زیادى ندارد؟!» گفت: «خدا او را بر شما برگزیده، و او را در علم و جسم (قدرت)، وسعت بخشیده است. خداوند، ملکش را به هر کس بخواهد، مى‏بخشد؛ و احسان خداوند، وسیع است؛ و(از لیاقت افراد براى منصب‏ها) آگاه است.» 5
همچنین قرآن درباره شایستگی های حضرت موسی(علیه السلام) برای استخدام و قبول مسؤولیت، از زبان دختران حضرت شعیب، «قوت» و «امانتداری» را به شمار آورده است:
«قالت إحداهما یا ابت استئجرهُ إنَّ خیر من استئجرت القویّ الأمین»؛
یکی از آن دو (دختر) گفت: «پدرم! او را استخدام کن؛ زیرا بهترین کسی را که می توانی استخدام کنی، آن کسی است که قوی و امین باشد.» 6
مقام معظم رهبری می فرمایند:
ما عرض کردیم سلائق مختلف و هر کسى که احساس میکند توانائى دارد، بیاید وسط میدان؛ توده‏ى مردم و جمعیت عظیمِ ده‏ها میلیونى ملت هم ان‏شاءاللَّه وارد میدان خواهند شد؛ اما در محاسبه، آن کسانى که داوطلب میشوند، اشتباه نکنند؛ بدانند مدیریت اجرائى کشور یعنى چه. نه در ارزیابىِ نیازى که کشور به یک قدرت اجرائى دارد، اشتباه کنند، نه در ارزیابى توانِ خودشان اشتباه کنند. اگر چنانچه ارزیابى درستى انجام دادند، بیایند توى میدان؛ ملت هم نگاه میکند، انتخاب می کند.7

ایمان و اعتقاد به: خدا؛ انقلاب؛ قانون؛ مردم

نامزد انتخابات اولاً باید به خدا و به این انقلاب و به قانون اساسى و به این مردم ایمان و اعتقاد داشته باشد.8

تعهد؛ تدیّن؛ توانایی

تعهد را، تدین را، آمادگى را، توانائى‏ها را بسنجیم؛ طبق تشخیص عمل کنیم. اگر من و شما که میخواهیم رأى بدهیم، با نیت صادق و خالص و براى انجام وظیفه و براى آینده‏ى کشور وارد میدان شویم و بخواهیم تصمیم بگیریم، ان‏شاءاللّه خداى متعال هم در این صورت دلهاى ما را هدایت خواهد کرد. خداى متعال دلها را ان‏شاءاللّه هدایت میکند، به شرط این که آحاد مردم حقیقتاً درصدد این باشند که وظیفه‏شان را انجام دهند. بارها گفته شده است که انتخابات، هم حق مردم است، هم وظیفه‏ى مردم است؛ هم باید حق را استنقاذ کنیم، هم باید وظیفه را بخوبى انجام دهیم. این انتخابات، یک چنین حالتى دارد.9

شجاع؛ دارای روحیه مقاوم

امیرالمؤمنین(علیه السلام) در نامه خطاب به مالک اشتر برای تعیین و گزینش مسؤولان و کارگزاران می فرمایند:
«و اجعل لرأس کلِّ أمرٍ من أُمورک رأساً منهم لا یقهرهُ کبیرها و لا یَتَشَتَّتُ علیه کثیرها»؛
ای مالک! برای هر یک از کارهای اجتماعی و سیاسی و اقتصادی خود، مدیر و رئیسی را تعیین کن، مدیری که دارای دو ویژگی باشد: «بزرگی و عظمت کار، او را ناتوان و مغلوب نسازد و زیادی و تراکم کار، رنجورش نکند.» 10
همچنین امیرالمؤمنین(ﻉلیه السلام) ﺩﺭ همین نامه خطاب به ماﻟﻚ ﺍﺷﺘﺮ ﻓﺮﻣﻮﺩﻩﺍﻧﺪ: «ﭘﺲ ﺑﺮﺍﻱ ﻣﺸﺎﻏﻞ ﻛﻠﻴﺪﻱ ﺍﺯ ﺳﭙﺎﻫﻴﺎﻥ ﻭ ﻟﺸﮕﺮﻳﺎﻥ ﺧﻮﺩ ﻛﺴﻲ ﺭﺍ ﺍﻧﺘﺨﺎﺏ ﻭ ﻣﺴﺌﻮﻝ ﺑﻨﻤﺎ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺩﺷﻮﺍﺭﻱﻫﺎ ﻭ ﭘﻴﺶﺁﻣﺪﻫﺎﻱ ﺳﺨﺖ ﻭ ﺗﻠﺦ ﺍﺳﺘﻮﺍﺭ ﺑﺎﺷﺪ ﻭ ﻣﺼﻴﺒﺖﻫﺎﻱ ﺑﺰﺭگ ﻭﻱ ﺭﺍ ﺍﺯ ﭘﺎ ﻧﻨﺸﺎﻧﺪ. ﻓﺮﺩﻱ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻫﻨﮕﺎﻡ ﻧﺎﺗﻮﺍﻧﻲ ﻭ ﺿﻌﻒ ﺩﻳﮕﺮﺍﻥ ﺑﺮ ﺍﻭ ﺿﻌﻒ ﻭ ﻧﺎﺗﻮﺍﻧﻲ ﻏﺎﻟﺐ ﻧﺸﻮﺩ ﻭ ﺑﺮ ﺍﺛﺮ ﺑﻲﺧﻴﺎﻟﻲ ﺩﻳﮕﺮﺍﻥ ﺑﻲﺗﻔﺎﻭﺕ ﻧﮕﺮﺩﺩ.»
ایشان در جای دیگری از همین نامه ﺑﻪ مالک ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺍﻫﻞ ﺷﺠﺎﻋﺖ ﺑﭙﻴﻮﻧﺪﺩ ﻭ ﺁﻧﻬﺎ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻛﺎﺭﮔﺰﺍﺭ ﺍﻧﺘﺨﺎﺏ ﻧﻤﺎﻳﺪ:
«ﺛُﻢﱠ ﺍَﻟﺼِﻖ ﺑِﺬَﻭﻱ... ﺍﻟﺸّﺠﺎعه.»
... ثانیاً داراى روحیه‏ى مقاوم باشد. این ملت اهداف بلندى دارد، کارهاى بزرگى دارد، تسلیم نیست، کسى نمیتواند با این ملت با زبان زور حرف بزند. کسانى که در رأس قوه‏ى اجرائى قرار میگیرند، باید کسانى باشند که در مقابل فشارهاى دشمنان مقاوم باشند؛ زود نترسند، زود از میدان خارج نشوند؛ این یکى از شرطهاى لازم است. 11

با ترس از دشمن، آبروی ملت را نبرد!

کسانى با رأى ملت سر کار نیایند که در مقابل دشمنان بخواهند دست تسلیم بالا ببرند و آبروى ملت ایران را ببرند.
کسانى سر کار نیایند که بخواهند با تملق‏گوئى به غرب، به دولتهاى غربى، به دولتهاى زورگو و مستکبر، به خیال خودشان بخواهند براى خودشان موقعیتى در سطح بین‏المللى دست و پا کنند. این‏ها براى ملت ایران ارزشى ندارد.
کسانى سر کار نیایند که دشمنان ملت ایران طمع بورزند که به وسیله‏ى آن‏ها بتوانند صفوف ملت را از هم جدا کنند، مردم را از دینشان، از اصولشان، از ارزشهاى انقلابیشان دور کنند. ملت باید آگاه باشد.
اگر کسانى بر سر کار بیایند که در مراکز گوناگون سیاسى یا اقتصادى به جاى اینکه به فکر ادامه‏ى راه امام و ارزشها و اصول ترسیم‏شده‏ى به وسیله‏ى امام باشند، به فکر به دست آوردن دل فلان قدرت غربى و فلان مستکبر بین‏المللى باشند، براى ملت ایران مصیبت خواهد بود. این آگاهى براى ملت لازم است.12

حکمت و تدبیر

امیرالمؤمنین(علیه السلام) می فرمایند:
«یُسْتَدَلُّ عَلَى الْإِدْبَارِ بِأَرْبَعٍ سُوءِ التَّدْبِیرِ وَ قُبْحِ التَّبْذِیرِ وَ قِلَّةِ الِاعْتِبَارِ وَ کَثْرَةِ الِاعْتِذَارِ»؛
چهار چیز دلیل برگشت (روزگار و اوضاع و احوال دولتها و حکومتها) است. بدی تدبیر، زشتی تبذیر، کمی عبرت گرفتن و بسیاری مغرور شدن.13
همچنین ایشان در جای دیگری می فرمایند:
«صَلَاحُ الْعَیْشِ التَّدْبِیر»؛
صلاح و سازمان زندگی، تدبیر است.14
... ثالثاً انسانهاى با تدبیرى باشند، با حکمت باشند. ما در سیاست خارجى گفتیم «عزت و حکمت و مصلحت»؛ در اداره‏ى کشور هم همین جور است، در مسائل داخلى هم همین جور است، در اقتصاد هم همین جور است؛ باید با برنامه، با حکمت، با تدبیر، با نگاه بلندمدت و همه‏جانبه، با یک هندسه‏ى صحیح کارها را مشاهده کنند، نگاه کنند، وارد میدان شوند.15

تقوا، تهذیب اخلاقی و دوری از حاشیه سازی

امام باقر(علیه السلام) از پیامبر اسلام(ص) چنین نقل مى‏کنند:
امامت و رهبرى فقط شایسته کسى است که داراى این سه خصلت باشد:
«تقوا و ورعى که او را از معصیت خداوند، بازدارد؛
حلم و تحملّى که در اثر آن، خشم و غضب را تحت اختیار و کنترل خود داشته باشد؛
رهبرى به شیوه پسندیده بر مردم، به گونه‏اى که مانند پدرى مهربان براى آنان باشد.»16
... باید تهذیب اخلاقى داشته باشد؛ نپرداختن به حواشى. اینها چیزهاى لازمى است. بنده توصیه‏ام به همه‏ى دولتها همیشه همین بوده است. میدانید من از دولتها و از رؤساى جمهور در طول این سالهاى متمادى همواره حمایت کردم؛ توصیه هم کردم، در موارد متعدد و زیادى از آنها توضیح هم خواستم. تکیه این بوده است که براى مردم هزینه درست نکنند، مشکل درست نکنند، دغدغه‏آفرینى نکنند، مردم را دچار تشویش و نگرانى نکنند. 17

ساده زیست؛ همدرد مردم؛ دور از فساد و تجمل و اشرافیگری!

امیرالمؤمنین(علیه السلام) فرمودند:
خداوند مرا پیشواى خلق قرار داده و به‏همین سبب، بر من واجب کرده است که زندگى‏ام را درخوراک و پوشاک، در حدّ ضعیف‏ترین طبقات اجتماع قرار دهم، تا از طرفى مایه تسکین آلام فقیر، و از طرف دیگر، سبب جلوگیرى از طغیان غنى گردد. 18
بهترین، آن کسى است که درد کشور را بفهمد، درد مردم را بداند، با مردم یگانه و صمیمى باشد، از فساد دور باشد، دنبال اشرافیگرى خودش نباشد. آفت بزرگ ما اشرافیگرى و تجمل‏پرستى است؛ فلان مسئول اگر اهل تجمل و اشرافیگرى باشد، مردم را به سمت اشرافیگرى و به سمت اسراف سوق خواهد داد.
... اولین کار این است که ما مسئولین کشور را، افرادى انتخاب کنیم که مردمى باشند، ساده‏زیست باشند، درد مردم را بدانند و خودشان از درد مردم احساس درد کنند. این هم به نظر من شاخص مهمى است. 19

پایبند به: انقلاب؛ ارزشها؛ منافع ملی؛ تدبیر جمعی

هر کسی می‌آید، پایبند به انقلاب، پایبند به ارزشها، پایبند به منافع ملی، پایبند به نظام اسلامی، پایبند به عقل جمعی، پایبند به تدبیر باشد. اینجوری باید این کشور را اداره کرد.
کشور، کشور بزرگی است؛ ملت، ملت باعظمتی است؛ مسائل تشویق کننده و مبشّر، فراوان است؛ مشکلات هم بر سر راه هر ملتی، و از جمله بر سر راه ما وجود دارد. آن کسانی که آماده‌ی این میدان میشوند، باید با کمال قوّت، با کمال قدرت، با توکل به خدا، با اعتماد به توانائی‌های این ملت پیش بروند.20

داشتن سیاست اقتصادی روشن و مدوّن

ضعف ما در اقتصاد، که به سختیِ معیشت گروه‌هائی از مردم منتهی شد، عبارت است از وابستگی به نفت ــ که عرض کردم این یکی از ضعفهای ما است ــ بی‌اعتنائی به سیاستهای کلان اقتصادی، و سیاستها و تصمیم‌گیری‌های پی‌در‌پیِ روزمرّه. مسئولین کشور ــ مسولینِ امروز و بخصوص مسئولین آینده که بعد از انتخاباتِ امسال بر سر کار خواهند آمد ــ به این نکته توجه کنند؛ کشور باید سیاست اقتصادیِ کلانِ روشن و مدوّن و برنامه‌ریزی‌شده داشته باشد؛ حوادث گوناگون نتواند تغییر و تبدیلی در آن ایجاد کند.21
دوری از روزمرگی و نظرات غیرکارشناسی اقتصادی
روزمرّه فکر کردن در مسائل اقتصادى، مضر است؛ تغییر سیاستهاى اقتصادى به طور دائم، مضر است - در همه‏ى بخشها، بخصوص در اقتصاد - تکیه کردن بر نظرات غیر کارشناسى، مضر است؛ اعتماد کردن به شیوه‏هاى تزریقىِ اقتصادهاى تحمیلى شرق و غرب، مضر است. 22

اعتقاد به سیاست مقاومتی

سیاستهاى اقتصاد باید سیاستهاى «اقتصاد مقاومتى» باشد - یک اقتصاد مقاوم - باید اقتصادى باشد که در ساخت درونىِ خود مقاوم باشد، بتواند ایستادگى کند؛ با تغییرات گوناگون در این گوشه‏ى دنیا، آن گوشه‏ى دنیا متلاطم نشود؛ این چیزها لازم است. 23
نقطه قوتهای قبلی ها را داشته باشد؛ نقطه ضعف ها را نه!
این را همه بدانند که آنچه ما برای رئیس‌جمهور آینده نیاز داریم، عبارت است از امتیازاتی که امروز وجود دارد، منهای ضعفهائی که وجود دارد. این را همه توجه کنند؛ رئیس‌جمهورِ هر دوره‌ای باید امتیازات کسبی و ممکن‌‌الحصول رئیس‌جمهور قبلی را داشته باشد، ضعفهای او را نداشته باشد.
هر کسی بالاخره نقاط قوّتی دارد و نقاط ضعفی دارد. رؤسای جمهور ــ چه رئیس‌جمهور امروز، چه رئیس‌جمهور فردا ــ نقاط قوّتی دارند و نقاط ضعفی هم دارند. همه‌ی ما همین جوریم؛ نقاط قوّتی داریم، نقاط ضعفی داریم. آن چیزهائی که امروز برای دولت و برای رئیس‌جمهور نقاط قوّت محسوب میشود، اینها باید در رئیس‌جمهور بعدی وجود داشته‌ باشد، اینها را باید در خود تأمین کند؛ آن چیزهائی که امروز نقاط ضعف شناخته میشود ــ که ممکن است شما بگوئید، من بگویم، دیگری بگوید ــ این نقاط ضعف را باید از خود دور کند. 24

پیشرفت در سلسله دولتهای متوالی

یعنی ما در سلسله‌‌ی دولتهائی که پشت سر هم می‌آیند، باید رو به پیشرفت باشیم، رو به تعالی و تکامل باشیم، تدریجاً بهترینهای خودمان را بفرستیم.25

پی نوشت ها :
 

1. بیانات در جمع مردم استان کردستان در میدان آزادى سنندج‏، 22/ 02/ 1388
2. بیانات در دیدار کارگران و فعالان بخش تولید کشور، 7/2/1392
3. نهج البلاغه، خطبه 172
4. نهج البلاغه، نامه 53
5. بقره: 247
6. قصص: 26
7. بیانات در دیدار کارگران و فعالان بخش تولید کشور، 7/2/1392
8. همان.
9. بیانات در دیدار دست اندرکاران برگزارى انتخابات‌ 16/2/1392
10. نهج البلاغه، نامه 53
11. بیانات در دیدار کارگران و فعالان بخش تولید کشور 7/2/1392
12. بیانات در دیدار مردم بیجار 28/ 02/ 1388
13. غرر الحکم، ص 354
14. غرر الحکم، ص 354
15. بیانات در دیدار کارگران و فعالان بخش تولید کشور 7/2/1392
16. کافى، ج 1، ص 407
17. بیانات در دیدار کارگران و فعالان بخش تولید کشور 7/2/1392
18. بحار الانوار، ج 40، ص 336
19. بیانات در جمع مردم استان کردستان در میدان آزادى سنندج‏ 22/ 02/ 1388
20. بیانات در حرم مطهر رضوی (علیه السلام)، 1/1/1392
21. همان.
22. بیانات در دیدار کارگران و فعالان بخش تولید کشور 7/2/1392
23. همان.
24. بیانات در حرم مطهر رضوی(علیه السلام)، 1/1/1392
25. همان.

/ ع