نزدیک به یک دهه است که برنزه‌کردن و تغییر دادن رنگ پوست، به یکی از ملاک‌های زیبایی بین افراد جامعه، به خصوص بانوان، تبدیل شده است و افراد برای دستیابی به آن، حتی سلامت خود را هم قربانی می‌کنند بدون آنکه اطلاع دقیقی از عوارض این کار داشته باشند...
سولاریوم، آفتاب گرفتن و استفاده از انواع لوسیون‌ها و کرم‌ها، روش‌هایی متداول برای برنزه شدن هستند. باوجود ممنوع اعلام شدن استفاده از سولاریم، هنوز مراکزی در تهران و شهرهای دیگر وجود دارند که از این دستگاه استفاده می‌کنند. آفتاب گرفتن در سواحل شمالی و جنوبی کشور و استخرهای روباز هم به امری طبیعی بدل شده است. دکتر سیدحسین طباطبایی، متخصص پوست و مو، استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران و دبیر سابق انجمن متخصصان پوست و مو معتقد است فقط یک راه‌حل بی‌ضرر برای برنزه‌کردن پوست وجود دارد.

آقای دکتر! مگر سولاریوم چه آسیبی به بدن می‌زند که این همه با آن مخالفت می‌شود؟

سولاریوم رنگدانه‌های پوست را در زمانی بسیار کوتاه بیش از حد فعال می‌کند. اشعه ماورای بنفش خورشید دو طیف A و B دارد. اشعه ماورای‌ بنفش A پوست را تیره و ماورای بنفش B، پوست را قرمز می‌کند. این تغییرات در لحظه ایجاد می‌شود اما به مرور زمان رنگ تمام پوست را تیره می‌کند تا پوست برنزه ‌شود. در حقیقت پوست ابتدا قرمز و ملتهب و سپس تیره می‌شود. انجام این کار مانند آفتاب گرفتن طولانی‌مدت در برابر نور خورشید از نظر علمی درست نیست؛ بدن و به خصوص استخوان‌ها به نور آفتاب نیاز دارند اما در روز فقط چند دقیقه قرارگرفتن در معرض آن کافی است. برخی افراد مانند مهندسان، ماهیگیران، کشاورزان و رانندگان و تمام کسانی که به دلیل شغلشان مجبورند ساعت‌ها در برابر آفتاب بمانند، باید حتما از وسایلی مانند کلاه آفتابی یا کرم ضدآفتاب استفاده کنند.

فکر می‌کنید دلیل این گرایش ناگهانی برای برنزه شدن چیست؟

اروپایی‌ها سال‌هاست که درست یا غلط، به عنوان نژاد زیبا در جهان شناخته می‌شوند. بیشتر آنها پوست‌های بسیار روشنی دارند و در یکی، دو دهه گذشته با استفاده از ابزار مختلف سعی می‌کنند تغییراتی در رنگ پوست خود ایجاد و آن را برنزه کنند. برنزه کردن پوست، به نظر غیراروپاییان هم زیبا آمد و با وجودی که رنگ پوست آسیایی‌ها با اروپاییان متفاوت است، این روش به سرعت در میان مردم کشورهای آسیایی رواج یافت. بیشتر ایرانی‌ها سبزه‌رو هستند و برنزه‌کردن، پوست آنها را سیاه می‌کند و هیچ زیبایی خاصی به آنها نمی‌بخشد.

آیا آفتاب گرفتن در برابر نور مستقیم خورشید و سولاریوم عوارضی یکسان دارند؟ عوارض این روش‌ها چیست؟

عوارض این دو روش برنزه‌کردن به 3 گروه «زودرس»، «میان‌رس» و «دیررس» تقسیم می‌شود. عوارض زودرس به صورت لکه‌هایی روی پوست ظاهر می‌شوند که اگر به سرعت اقدام شود، کاملا درمان خواهد شد. تابش زیاد نور بر پوست، قدرت رنگ‌دهی سلول‌های پوست را افزایش می‌دهد. فرآیند رنگ‌سازی در ایرانی‌ها بالاست و معمولا این لکه‌های پوستی به سرعت روی بدن آنها ظاهر خواهد شد. عوارض میان‌رس باعث پیری پوست می‌شوند؛ اشعه ماورای بنفش، الیاف کلاژن، الیاف جوانی پوست و الیاف الاستیک را به مرور زمان از بین می‌برد. این مهم‌ترین دلیل چروک، کشدار شدن، افتادگی و پیری پوست است. مشکلی که این روزها خانم‌ها برای درمان آن دست به دامن روش‌های متفاوتی می‌شوند. عوارض دیر‌رس برای پزشکان اهمیت زیادی دارند زیرا باعث ابتلا به انواع سرطان می‌شوند. سرطان پوست شایع‌ترین سرطان در جهان است چرا که گریزی از تابش مستقیم نور آفتاب نیست.

یعنی همه مردم در نهایت به سرطان پوست مبتلا می‌شوند؟

نمی‌توان این حکم کلی را داد. سرطان‌های پوست یک ویژگی مثبت دارند؛ چون پوست یکی از اعضای خارجی بدن است، هر تغییری در آن به سرعت مشاهده می‌شود و کمتر پیش می‌آید کسی به دلیل ابتلا به سرطان پوست از دنیا برود. تشخیص زودرس، کمک بسیاری به درمان سرطان پوست می‌کند و به درمان کامل و قطعی آن منجر می‌شود. مکانی که افراد در آن زندگی می‌کنند و شیوه لباس پوشیدن هم اهمیت زیادی دارد. مثلا در انگلیس معمولا هوا ابری است و ژنتیک این افراد به آن آب‌وهوا خو گرفته است در حالی که استرالیا کشور و قاره‌ای گرم و پرآفتاب است، همین موضوع باعث افزایش سرطان بین انگلیسی‌های مقیم استرالیا شده است.

مهم‌ترین نشانه‌های بروز سرطان پوست چیست؟

باید به پوست حساس باشید و هر تغییری را در اولین فرصت با پزشک متخصص مطرح کنید. مهم‌ترین نشانه‌های سرطان پوست عبارتند از: بزرگ شدن ناگهانی خال‌های رنگی، افتادن موهایی که روی خال‌های رنگی رشد می‌کنند، متورم شدن خال یا هر غده‌ای روی پوست، دردناک شدن ناگهانی و بی‌دلیل خال یا هر غده‌ای، نشت خون از خال یا هر غده‌ای با کوچک‌ترین ضربه، جوش‌های به شدت متورم و در کل بروز هر تغییری روی خال‌ها. سرطان پوست معمولا در سنین 55 تا 60 سال اتفاق می‌افتد اما بدون شک علت آن، رفتارهای غلط در درون جوانی است.

برخی افراد باوجود دانستن تمام این ضررها، به داشتن پوست برنزه علاقه دارند. شما چه راه‌حلی به آنها پیشنهاد می‌کنید؟

استفاده از کرم‌هایی که رنگ پوست را تغییر می‌دهند و پس از شستشو از بین می‌روند، بی‌خطرترین روش برای برنزه‌کردن پوست است.
منبع : هفته نامه سلامت

/ج