با وجودی که بیماری‌ها و مرگ‌های ناشی از گرمای شدید، قابل پیشگیری هستند، هر ساله در فصل گرما افراد زیادی دچار آنها می‌شوند. در آمریکا در فاصله سال های 1980 تا 2003، گرمای شدید باعث مرگ 8 هزار نفر شد که این میزان بیش از مرگ‌ومیر به دلیل رعد و برق، توفان و زلزله‌ بوده است.
بدن انسان معمولا با مکانیسم‌هایی مانند عرق کردن در هوای گرم خودش را خنک می‌کند اما گاهی عرق کردن به تنهایی کافی نیست. در این موارد درجه حرارت بدن به سرعت بالا می‌رود و انسان را دچار بیماری‌های ناشی از گرما می‌کند. افزایش رطوبت هوا هم بر توانایی بدن برای مقابله با گرما اثر می‌گذارد. در هوای مرطوب، عرق بدن به سرعت تبخیر نمی‌شود و به بدن اجازه نمی‌دهد که به سرعت از شر گرما خلاص شود. علاوه بر رطوبت، شرایط خاص بدنی هم در بروز بیماری‌های مرتبط با گرما نقش دارد. مانند سن، چاقی، تب، مصرف بعضی داروها.
همه افراد باید بدانند که چه کسانی بیشتر از دیگران در معرض خطر گرما هستند، علایم گرما‌زدگی را بشناسند و راه‌های مقابله با آن را بیاموزند. در مجموع افراد مسن، نوزادان و کودکان زیر 2 سال، افراد باسابقه بیماری‌های روانی و مزمن، بیش از دیگران در معرض خطرند. اگر افراد جوان و سالم هم ساعت‌های طولانی در گرمای شدید بمانند، در خطر هستند.
... و اما راهکارهایی برای پیشگیری از بروز خطر در گرمای شدید:

مایعات فراوان بنوشید:

در هوای گرم، بدون توجه به سطح فعالیت خود، مایعات بیشتری بنوشید. نباید صبر کنید تا تشنه شوید. هنگام انجام تمرین‌های ورزشی در هوای گرم، در هر ساعت 4-2 لیوان مایعات خنک بنوشید اما از مصرف نوشیدنی‌های حاوی الکل یا شکر زیاد خودداری کنید. مایعات خیلی سرد هم ننوشید چون باعث درد معده می‌شود.

مواد معدنی را جایگزین کنید:

عرق کردن زیاد باعث خروج نمک و مواد معدنی از بدن می‌شود. این مواد برای بدن ضروری هستند و باید دوباره جایگزین شوند. اگر در هوای گرم ورزش می‌‌کنید، نوشیدن نوشابه‌های ورزشی می‌تواند املاح از دست رفته بدن را جبران کند. اگر تحت رژیم غذایی خاصی هستید، قبل از مصرف این نوشابه‌ها، باید با پزشک خود مشورت کنید.

لباس‌های مناسب بپوشید و ضدآفتاب بزنید:

در فصل گرما تا حد امکان لباس‌های رنگ روشن، گشاد و سبک بپوشید. خارج از خانه حتما خود را از آفتاب محافظت کنید. کلاه‌های لبه‌دار، عینک‌های آفتابی و استفاده از ضدآفتاب‌های با SPF مناسب (15 به بالا) کمک بزرگی هستند. کرم‌های ضدآفتاب را نیم ساعت قبل از ترک خانه به پوست بزنید و پس از مدتی آن را تجدید کنید.

برای زمان‌هایی که باید خارج از منزل باشید، برنامه‌ریزی کنید:

اگر لازم است حتما از منزل خارج شوید، تاحدامکان فعالیت‌های خود را محدود به صبح‌های زود و ساعت‌های عصر کنید. به علاوه تا حدامکان در سایه بمانید. تهویه هوا عامل مهمی در مقابله با بیماری‌های ناشی از گرماست. اگر منزل شما تهویه ندارد، ساعت‌هایی از روز را از خانه خارج شوید و به محل‌های دارای تهویه مناسب بروید. اگر در منزل هستید، دوش آب سرد، کمک خوبی برای مقابله با گرماست. تا حد امکان کمتر از گاز و فر استفاده کنید تا خانه خنک بماند.

به دیگران کمک کنید و از آنها کمک بخواهید:

اگر محل کار گرمی ‌دارید، شرایط سایر همکاران خود را زیر نظر بگیرید و از آنها بخواهید شرایط شما را در نظر بگیرند. گرمای شدید باعث می‌شود فرد گیج شود و هوشیاری اش را از دست بدهد.

افراد در معرض خطر را کنترل کنید:

هر کسی ممکن است در هر سنی دچار خطر شود اما افراد 65 سال به بالا و کودکان زیر 2 سال، افراد چاق یا بیماران دچار مشکل‌های روانی و بیماران قلبی و فشارخونی، بیشتر در معرض خطر گرما هستند. به این افراد بیشتر سر بزنید و علایم گرمازدگی را زیر نظر بگیرید. هر تغییر ناگهانی دمای محیط برای بدن استرس‌زاست. سعی کنید بدن خود را کم‌کم به دمای محیط عادت دهید. اگر قصد سفر به مناطق گرم را دارید، بدن خود را به تدریج به شرایط عادت دهید.

کودکان را هرگز در اتومبیل رها نکنید:

حتی در زمانی که هوا چندان گرم نیست، دمای داخل اتومبیل به سرعت بالا می‌رود و به حد خطر می‌رسد. هر کس که در اتومبیل پارک شده بماند، در معرض خطر است به خصوص کودکان و نوزادان. حتی اگر پنجره‌ها باز بود آنها را درون اتومبیل خاموش نگذارید. تا حد امکان غذای داغ و سنگین نخورید: این کار، بدن را بیشتر گرم می‌کند. از علایم گرمازدگی آگاه باشید: در صورت بروز این علایم، به سرعت به خودتان یا دیگران کمک کنید.
منبع: هفته نامه سلامت

/ج