یهود و تجارت بَرده

عوامل نفرت از یهود (7)

خرید و فروش بردگان، یکی از اهمّ حوزه های فعّالیت تجاری یهودیان بود.(1) آیین یهود اجازه نداده است که یهودیان، هم کیشان خود را به بردگی گیرند؛ ولی به برده گرفتن غیر یهودیان و خرید و فروش آنان را مطلقاً آزاد می شمارد. تورات در سفر لاویان، فصل 25، جمله ی 46، آشکارا بیان کرده است:
آنان بردگان همیشگی شما خواهند بود و بعد از خودتان می توانید ایشان را برای فرزندانتان واگذارید؛ ولی با برادرانتان از قوم اسرائیل چنین رفتار نکنید.
از آن جا که مسیحیت، تجارت بردگان مسیحی را تحریم ساخته بود و از سوی دیگر دولت های اسلامی نیز اجازه خرید و فروش بردگان مسلمان را نمی دادند، برده داران یهودی، با رفت و آمد به کشورهای اسلامی و مسیحی، بردگان مسیحی را در بلاد اسلامی می فروختند و بردگان مسلمان را در کشورهای مسیحی به فروش می رساندند.
ابن خردادبه (متوفای 300/هـ ق)، در المسالک و الممالک مهم ترین کالای تجاری یهودیان را در آن روزگار «برده» اعلام کرده است.
بردگانی که در تملّک یهودیان بودند، حق نداشتند مسیحی شوند؛ چه در این صورت، یهودی کالای تجاری خود را از دست می داد. همین امر منشأ دشمنی های بسیار میان کلیسا و بازرگانان یهود در قرون وسطا بود.
یعقوب مارکوس تاریخ نگار یهودی و مدافع یهودیت، در مقاله ای که به عنوان «یهود» در دائره المعارف بریتانیا نوشته است، از سیطره ی یهودیان قرون وسطا در امور بازرگانی، به ویژه در تجارت برده سخن گفته و تصریح کرده است که در آن دوران، اقتصاد اروپای غربی به ویژه تجارت برده در دست یهودیان بوده است.
دیوید دیوک می نویسد: در این مورد قضایای شرم آوری از بدرفتاری ها و تجاوزات جنسی یهودیان برده فروش، نسبت به آن دسته از کودکان اروپایی که به عنوان برده در اختیار داشتند، قابل ملاحظه است.
وی می افزاید: مؤلّف کتاب تاریخ یهود، از زمان تبعید بابل تا پایان جنگ جهانی دوم(2) تصریح کرده است که یهودیان بزرگ ترین تاجران برده در جوامع اروپایی بوده اند.(3)
در قرون جدید، با ظهور نظام های اقتصادی نو، تجارت برده نیز هم چون دیگر عرصه های تجاری، دست خوش تحولات اساسی شد.
در این دوره، برده داران برای توسعه ی حوزه ی تجاری خویش، نیازمند امکاناتی نظیر کشتی و نیروهای مسلّح و حامیانی در سرزمین های مستعمره بودند، تا بتوانند در شکار و دست گیری مردم بی نوای آفریقا و انتقال و فروش این بردگان در دیگر کشورها، آنان را کمک کنند.
از این رو، گروهی از سرمایه داران یهود، در عرصه ی این تجارت ظاهر شده و با استفاده از کشتی های بزرگ و نیروهای مزدور مسلّح، به فعّالیت پرداختند. آن چه موجب موفقیت آنان شد، شبکه ی ارتباطی گسترده و پیوندهای عمیق یهودی بود که در آن عصر، میان یهودیان وجود داشت. مثلاً یهودیان «مارانو»- ساکن در شبه جزیره ی ایبری به نام سفاراد- پایگاه هایی در پرتغال و مستعمره های این کشور در آفریقا و نیز در هلند و مستعمره هایش و کشور پهناور عثمانی و دیگر کشورها داشتند.
برخی از بزرگترین بازرگانان یهود، در مستعمره های هلندی آمریکای شمالی و جنوبی به تجارت برده می پرداختند. این بازرگانان، در یک مثلّث تجاری، سلاح و مهمات و مشروبات الکلی و زیور آلات بدلی را از اروپا به سواحل آفریقا منتقل کرده و از آن سوی بردگان آفریقایی را در آمریکا و جزایر کارائیب به فروش می رساندند و سپس کشتی های خود را با محصولات منطقه ی استوایی مثل شکر، لاجورد، تنباکو، قهوه و مانند آن آکنده و به اروپا منتقل می کردند.(4)
بسیاری از مورخان و نویسندگان یهود، ضمن گفت و گو از نقش بلا منازع یهودیان در تجارت برده، درایت و هوشمندی آنان را در این امر ستوده اند.
شرکت هند غربی که واردات برده از آفریقا را در انحصار خود داشت، بردگان را طی مزایده های علنی، به صورت نقدی در معرض فروش قرار می داد؛ ولی از آن جا که معمولاً نقدینه در دست یهودیان بود، بیش تر مشتریان این مزایده ها یهودی بودند.
این مزایده ها معمولاً خالی از وجود رقبای جدّی بود، از این رو، بردگان به بهایی نسبتاً ارزان به فروش می رفتند.
از سوی دیگر، این خریداران، بردگان خود را به زمین دارانی می فروختند که معمولاً پرداخت بهای کالا را موکول به زمان برداشتِ محصول، می کردند. به همین جهت آنان نیز بهای جنس خود را تا 300% بالا برده و از این راه سودهای کلانی به جیب می زدند.(5) شدت عمل و برخوردهای غیر انسانی با بردگان صید شده در آفریقا به وسیله ی یهودیان، چنان بی رحمانه بود که معمولاً در مسیر طولانی سفر تا بازار فروش آمریکا، حدود 10 تا 15% این سیاه پوستان، از شدّت ازدحام و آلوده بودن فضای کشتی، در سخت ترین شرایط(6) می مردند.(7)
دیوک تصریح می کند:
در سده ی هجدهم و اوایل سده ی نوزدهم، یهودیان شمال آمریکا، عموماً صاحب بردگانی سیاه پوست بودند و مزارع اندک یهودیان در جنوب نیز به وسیله ی بردگان شخم زده می شد. در سال 1820/م، 75% خانواده های یهودی، بردگانی را در تملّک خویش داشتند که در منازل ایشان به خدمتگزاری مشغول بودند. حدود 40% از خانواده های یهودی ایالات متحده نیز دارای یک یا چند برده بودند.(8)
نام بُرده تأکید می کند بر خلاف نقش اصلی و بلامنازعی که یهودیان در عرصه ی تجارت برده داشتند، و این امر از نگاه کسی پوشیده نیست، امروزه چنان چه کسی این حقایق را بر زبان جاری سازد، بلافاصله از سوی صهیونیسم متهم به «یهود ستیزی» می شود.
... در فیلم بسیار مهیّجی که با نام امیستاد (Amistad) در موضوع «تجارت بردگان» به وسیله ی سپیل برگ (Spielberg) ساخته شد، در سراسر فیلم، حتّی یک یهودی قابل مشاهده نبود و بیننده، تنها مسیحیانی را می دید که امر تجارت بردگان را در دست دارند.(9)
دکتر اسرائیل شاهاک، پژوهشگر یهودی ضدّ صهیونیسم، به نقل از تروُر- رُپر مورِّخ غربی، می نویسد: یهودیان در زمانی حاملان و تاجران اصلی بردگان، میان اروپای قرون وسطای (مسیحی و مشرک) و دنیای مسلمانان بوده اند.
وی هم چنین می افزاید: ابن میمون (فیلسوف یهودی) ... یهودیان را به نام مذهبشان، مجاز نمود که کودکان غیر یهودی را برای فروش بربایند.(10)
... از کارهای پر در آمدی که کلیمیان در آن مهارت و تخصّص داشتند، تجارت بردگان اروپایی بود که با نام صقالبه از آنان یاد می شود. این بردگان، برخی از نژاد اسلاو و برخی فرنگ و گروه دیگر از مردم شمال اسپانیا بودند.
این بردگان در سنین جوانی از «ونیز» و بازارهای فرنگ و اروپا خریداری شده و به اسپانیا آورده می شدند.
تعدادی از این بردگان مرد را یهودیان برای خدمت در قصر خلیفه و منازل اشراف عرب، خواجه می کردند و این یکی از کارهایی بود که در تخصّص یهودیان و منحصر به آنان بود.
مرکز خواجه کردن بردگان، شهر بجانه بود که اکثریت سکنه ی آن را یهودیان تشکیل می دادند و یهود فرنگ این کار را در شهر وردان (Verdun) انجام می دادند.
تجارت کنیزکان فرنگی، بسیار مرغوب و سودآور بود؛ چون اغلب آنان سفید پوست، آبی چشم و مو طلایی بودند، و امرای عرب و ثروتمندان آندلس، همیشه راغب و سخاوتمندانه خریدار آنان بودند، و اگر این کنیزک از مرد مسلمانی صاحب فرزند پسر می شد، آزاد می گردید. بسیاری از خلفای آندلس زاده ی چنین مادرانی هستند.(11)

پی نوشت ها :

1. شایان یادآوری است که در سده های میانی، محله های گتو، مرکز انجام این معاملات بوده است.
2. از انتشارات «انجمن نشر آمریکایی یهودی».
3. دیوید دیوک، الصحوه النفوذ الیهودی فی الولایات المتحده الامریکیه، تعریبِ ابراهیم یحیی الشهابی، ص 265-264.
4. ر.ک: عبدالوهاب المسیری، الجماعات الوظیفیه الیهودیه، ص 227-232.
5. دیوید دیوک، الصحوه النفوذ الیهودی فی الولایات المتحده الامریکیه، تعریبِ ابراهیم یحیی الشهابی، ص 269.
6. یکی از بدترین ستم کاریهایی که در بازرگانی برده وجود داشت، افزون بر شکار عملی بردگان، شیوه ی انتقال آنان بود که سیاهان را در کشتی های برده کشی با فشار جای می دادند و بدان وسیله بازرگانی وحشتناک خود را در سراسر اقیانوس اطلس به انجام می رساندند. بیم همراه با تنفر زاییده این راه بازرگانی را نمی توان توصیف کرد...
جان دادن 45% از بردگان در خلال سفر خود به آمریکا، امری عادّی بود، و مردن و نابود شدن 80%، از آنان نیز امری غیر عادّی به شمار نمی آمد.
... در طبقه زیرین یک کشتی برده کشی که در حدود 231 متر مربع وسعت داشت، 292 برده را که از مرد، زن و کودک تشکیل می یافتند، جای می دادند... این جنبندگان بینوا، بیش تر اوقات از غذا، آب، دارو و بهداشتی بسنده نیز بی بهره بودند. (ر.ک: عبدالهادی حائری، نخستین رودررویی های اندیشه گرایان ایران با دو رویه تمدّن بورژوازی غرب، ص 68-69).
7. دیوید دیوک، الصحوه النفوذ الیهودی فی الولایات المتحده الامریکیه، تعریبِ ابراهیم یحیی الشهابی، ص 269.
8. همان، ص 270.
9. همان، ص 271-272.
10. اسرائیل شاهاک، تاریخ یهود، مذهب یهود، بار سنگین سه هزاره، ترجمه مجید شریف، ص 166.
11. نورالدین آل علی، اسلام در غرب، ص 300-301.

منبع :کریمیان، احمد، (1384)، یهود و صهیونیسم: تحلیل عناصر قومی، تاریخی و دینی یک فاجعه، قم: مؤسسة بوستان کتاب (مرکز چاپ و نشر دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیّة قم)، چاپ دوم.