تلاش برای کاستن از آلام دیابتی‌ها

سنجاق زدن به نوک انگشت و تزریق‌های متعدد انسولین، مشخصه‌ی زندگی روزانه‌ی بسیاری از بیماران قند است. ولی تابش نور، استفاده از قرص دارویی و چند استنشاق به موقع ممکن است روزی کاملاً جانشین این روش‌های مزاحم شوند. در کنگره‌ی بین المللی اتحادیه‌ی دیابت، پژوهندگان گزارش ابداع ابزاری را برای اندازه‌گیری خون دادند که نیاز به سوراخ کردن پوست ندارد و از پیش‌رفت در زمینه‌ی انسولین استنشاقی و قرص آن یاد کردند.
بیماران قند تلاش می‌کنند قند خون را با پرهیز خوراکی، کم نگاه داشتن وزن، ورزش و در پاره‌ای موارد استفاده از انسولین و داروهای دیگر در سطح مطلوب نگه دارند. بدین منظور قند خون خود را با اسبابی که مستلزم سوراخ کردن نوک انگشت برای یک قطره خون است اندازه می‌گیرند و این کار را در پاره‌ای موارد چهار بار یا بیش‌تر در روز انجام می‌دهند. آزمایشگاهی در مریلند (ایالات متحده) اندازه‌گیر تازه‌ای ساخت که نیاز به سوراخ کردن انگشت ندارد. این ابزار که در دست جا می‌گیرد و با باتری کار می‌کند، قند خون را با گذراندن پرتویی با طول موج نزدیک فروسرخ از ورای پوست نوک انگشت یا مچ، و سنجش جذب نور اندازه‌گیری می‌کند. روزنتال، سرپرست سابق آزمایشگاه مذکور، امیدوار بود که این آزمون بی‌دردِ شش ثانیه‌ای، بیماران قند را تشویق کند که قند خون خود را بیش‌تر اندازه‌گیری کنند.
اندازه‌گیرهای قبلی نیاز به میزان کردن مقدماتی توسط پزشک داشت که سه ساعت وقت می‌گرفت. ولی روزنتال گفت نوع تازه نیازی به تنظیم فردی ندارد. روزنتال بهای آن را قابل مقایسه با بهای روش‌های آزمون متداول برآورد می‌کرد. گرچه نتایج مقدماتی به نظر امیدوار کننده می‌آمدند، ولی مدیر بالینی مؤسسه‌ی ملی بیماری‌های دیابت و گوارش و کلیه هشدار داد که باید واقعاً در عمل روی شخص معین در زمان‌های مختلف آزمون شود.
وارد کردن انسولین از بینی که فکر آن بیش از هشتاد سال سابقه دارد ممکن است سرانجام بر مانع بزرگی که بر سر راه خود دارد فائق آید. در بررسی‌های قبلی، راه جذب، عبور انسولین از مخاط بینی بود که بیماران تحریک آن را تحمل نمی‌کردند، ولی دانشمندان انگلیسی در آزمون اسپری با افشانه‌ی بینی، لسیتین مخلوط می‌کنند که جزء طبیعی پوسته‌ی یاخته است. همولن از آزمایشگاه پژوهش دیابت در آکسفورد انگلستان، گزارش داد که در آزمون‌های کوچکی که تاکنون انجام گرفته، افشانه‌ی آزمایشی گرفتاری تحریک نداشته است.
همولن آزمونی روی ده بیمار قندی انجام داد بدین ترتیب که پیش از غذا، بیماران با یک تزریق، انسولین دریافت می‌کردند یا دو تا چهار استنشاق انسولین از افشانه‌ای به اندازه‌ی قلم. سطح انسولین خون داوطلبان که در صورت تزریق نود و چهار دقیقه طول می‌کشید تا به حداکثر برسد، در استنشاق تنها سی و شش دقیقه لازم داشت. هم‌چنین سطح انسولین خون با افشانه‌ی بینی خیلی زودتر به میزان طبیعی می‌رسد تا با تزریق که عملاً نیاز به خوراک بین غذاهای اصلی را برای جلوگیری از سطح پایین قند خون از بین می‌برد. همولن گفت که پس از شرکت در این بررسی «هیچ یک از بیمارانم دیگر نمی‌خواهند دوباره به تزریق پیش از غذا بپردازند». افشانه‌ی بینی جای‌گزین تزریق‌های بامدادی انسولین درازمدت نخواهد شد.
جیمز ملبی از دانشگاه باستن، که آزمون‌های روی انسان را در پاره‌ای از افشانه‌های تحریک کننده‌ی درون بینی انجام داد، نظر داد که «پیش‌رفت عمده در کیفیت زندگی است». با وجود این ملبی هشدار داد که باید پژوهندگان، فقدان تحریک را در آزمایش‌های بسیار وسیع‌تری تأیید کنند. به نظر شرکت دانمارکی که افشانه و اسباب آن را ساخت، با چنین تأییدی این فراورده به صورت تجاری در اختیار مردم است.
دانشمندان اسراییلی به قرص انسولین رو آورده‌اند که به نظر می‌رسد جای همه‌ی تزریق‌ها را بگیرد. شیمی‌دان بیمارستانی در بیت‌المقدس گفت: «اصولاً باید انسولین را از تأثیر شیره‌های گوارشی برکنار نگه داشت و به جذب آن کمک کرد.» گروه او این کار را با افزودن کولات سدیم برای کمک به جذب انسولین همراه با ترکیبی مشتق از سویا به خاطر مقاومت آن در برابر آنزیم‌ها انجام داد و مجموع این ترکیب را در کپسول‌هایی ریز که در برابر اسید معده مقاوم هستند قرار داد.
کپسول‌های ریز، مانند افشانه بینی در سگ و انسان، باعث می‌شوند میزان انسولین در کوتاه مدت به سرعت بالا و پایین رود. همان شیمی‌دان گفت: «انسولین خوراکی، خطر کم شدن قند خون را با تقلید مسیر عادی انسولین در بدن، کاهش می‌دهد: شکل خوراکی، برخلاف داروی تزریقی، پیش از ورود به جریان خون از جگر می‌گذرد.»
پژوهندگان فرانسوی موفقیت مشابهی را در مورد استفاده از انسولین خوراکی در موش گزارش دادند. آنان از دانه‌های خرد انسولین معلق در مخلوطی روغنی استفاده کردند که دارای موادی علیه اسیدهای معده و آنزیم‌های گوارشی بود. به عقیده‌ی گروه اسرائیلی، انسولین خوراکی که هم‌چنان در انتظار آزمایش‌های نظارت شده‌ی بالینی بیش‌تر است راه درازی در پیش دارد. این گروه ضمن در نظر داشتن نقش نهایی انسولین خوراکی در رهایی بیماران قندی از سرنگ، قبول داشت که قرص، تنها جانشین تزریق‌های پیش از غذا خواهد بود.
در این جا بد نیست به بحثی در باره‌ی تمایز انواع دیابت بپردازیم. شکل نادری از بیماری قند که بیش‌تر افراد بالغ را در کشورهای گرمسیری محروم دچار می‌سازد، موجب برانگیخته شدن مباحثاتی در میان پژوهندگان پزشکی شد. در سال 1985 میلادی سازمان جهانی بهداشت این بیماری را رسماً به عنوان بیماری قند شناخت که وابسته به بدی تغذیه است و با دیابت نوع یک و دو فرق دارد. ولی فرانسیس لستر از بیمارستان عمومی مونترآل که هزاران مورد بیماری قند را در اتیوپی بررسی کرد کوشش نمود تا این تمایز از بین برود.
بیش‌تر پژوهندگانی که دیابت مورد نظر را بررسی می‌کنند گمان دارند که بدی تغذیه در کودکی و وجود خوراکی‌های سمی مانند کاساوا (گیاهی ریشه‌ایِ سیب زمینی مانند، که بومی ایران نیست و دارای سیانید است) باعث این بیماری می‌شوند که با شکل‌های دیگر بیماری قند فرق دارد. لستر دلیل می‌آورد که بدی تغذیه در بیش‌تر موارد نتیجه‌ی بیماری مورد بحث است نه علت آن. به گفته‌ی او، هر تفاوت بالینی بین دیابت وابسته به بدی تغذیه و بیماری قند نوع یک، از حال نزار بیمار سرچشمه می‌گیرد.