نبرد ایتالیا در طرابلس
ایتالیا سال ها در پی تسلط بر طرابلس بود و به ویژه پس از آن که فرانسه در سال 1299هـ (1881م) تونس را اشغال کرد، پیمان های سیاسی متعددی با دولت های اروپایی مانند اسپانیا، فرانسه، انگلیس و اتریش منعقد کرد. پس از آن به آماده
نوشته : سبحان پاکپور
« ایتالیا سال ها در پی تسلط بر طرابلس بود و به ویژه پس از آن که فرانسه در سال 1299هـ (1881م) تونس را اشغال کرد، پیمان های سیاسی متعددی با دولت های اروپایی مانند اسپانیا، فرانسه، انگلیس و اتریش منعقد کرد. پس از آن به آماده کردن زمینه برای دخالت در لیبی مشغول شده، در آن جا به خریدن اراضی مردم، ایجاد طرح های زراعی، ارسال گروه های تبلیغی مسیحی کاتولیکی، ایجاد مدارس جدید، تأسیس بانک و کمپانی و چیزهای دیگر پرداخت.[1]
در سال 1328هـ (1910م) ایتالیا، اولتیماتومی به دولت عثمانی داد، و ضمن آن، دولت یاد شده را متهم کرد کهکمک های خود را برای آبادی و بهبود ساکنان لیبی قطع کرده است؛ پس از آن لیبی را اشغال کرد. بابعالی در این باره به دول اروپایی شکایت نمود و اولتیماتوم ایتالیا را رد کرد. با این حال، ایتالیا سواحل سواحل طرابلس و برقه را به محاصره خود در آورد تا مانع رسیدن نیروهای کمکی به آن جا شود. پس از آن با توپ های سنگین به گلوله باران سواحل پرداخت و انکی بعد نیرو های ایتالیایی شهر های مهم لیبی مانند طرابلس، بنغازی و ... را به اشغال خود در آوردند. به دنبال آن، ایتالیا اعلام کرد که این بخش از ایتالیا را به خاک خود ضمیمه کرده است. در این هنگام بود که مقاومت در لیبی بالا گرفت؛ به طوری که بر اثر ضربات آنان، نیروهای متجاوز ایتالیایی به سواحل بازگردانده شدند. آن گاه نیروهای عثمانی به فرماندهی عزیز المصری و نیزوهای مردمی به فرماندهی انور پاشا و برادرش فوزی، و نیز شماری از ساکنان محلی که از جمله آنان سُنوسی ها بودند، از راه رسیده، به طرابلس وارد شدند و در نبردی که در بنغازی صورت گرفت، بر ایتالیایی ها پیروز گشتند.[2]
ایتالیا که وضع را چنین دید، تهدید کرد که استانبول را اشغال خواهد کرد. به دنبال آن به اشغال برخی از جزایر پرداخت و ساحل بیروت را نیز مورد حمله قرار داد. این زمانیعنی سال 1329هـ (1911م) دولت عثمانی به اجبار تن به معاهده ای با ایتالیا داده، نیروهای خودرا از لیبی خارج کرد و مجاهدین را تنها گذاشت. انور پاشا مجبود شد تا نیروهایش را از لیبی خارج کند و این پس از آن بود که فرماندهی مجاهدین در اختیار عزیز المصری قرار گرفت. با این حال، دولت عثمانی، اشغال لیبی توسط ایتالیا را به رسمیت نشناخت و تنها متعهد به خروج نیروهای نظامی و اداری خود شده، فرمان سلطانی مبنی بر استقلال لیبی صادر گردید. ایتالیا نیز متعهد به اعطای آزادی دینی به همه مردم، اعلام بخشش عمومی و پذیرش سفیر عثمانی شد. دولت ایتالیا، به ویژه پس از آغاز جنگ جهانی اول، به این اصول وفادار نماند و دو دولت، موضع خصمانه ای در برابر یکدیگر داشتند؛ چرا که دولت عثمانی در کنار دولت آلمان بود، در حالی که ایتالیا در کنار متحدین قرار داشت. به همین دلیل دولت عثمانی، تا پایان جنگ اول، همچنان به ارسال کمک برای مجاهدین لیبی ادامه داد تا آن که پر و بال خودش شکست و تجزیه شد. این شکست ها بود که جماعت اتحاد و ترقی را در سال 1330هـ (1912م) به کناره گیری از قدرت واداشت و سبب روی کار آمدن حزب اتحاد و ائتلاف آزاد شد و محمد کامل پاشا، دولت خود را تشکیل داد.[3]»[4]
در سال 1328هـ (1910م) ایتالیا، اولتیماتومی به دولت عثمانی داد، و ضمن آن، دولت یاد شده را متهم کرد کهکمک های خود را برای آبادی و بهبود ساکنان لیبی قطع کرده است؛ پس از آن لیبی را اشغال کرد. بابعالی در این باره به دول اروپایی شکایت نمود و اولتیماتوم ایتالیا را رد کرد. با این حال، ایتالیا سواحل سواحل طرابلس و برقه را به محاصره خود در آورد تا مانع رسیدن نیروهای کمکی به آن جا شود. پس از آن با توپ های سنگین به گلوله باران سواحل پرداخت و انکی بعد نیرو های ایتالیایی شهر های مهم لیبی مانند طرابلس، بنغازی و ... را به اشغال خود در آوردند. به دنبال آن، ایتالیا اعلام کرد که این بخش از ایتالیا را به خاک خود ضمیمه کرده است. در این هنگام بود که مقاومت در لیبی بالا گرفت؛ به طوری که بر اثر ضربات آنان، نیروهای متجاوز ایتالیایی به سواحل بازگردانده شدند. آن گاه نیروهای عثمانی به فرماندهی عزیز المصری و نیزوهای مردمی به فرماندهی انور پاشا و برادرش فوزی، و نیز شماری از ساکنان محلی که از جمله آنان سُنوسی ها بودند، از راه رسیده، به طرابلس وارد شدند و در نبردی که در بنغازی صورت گرفت، بر ایتالیایی ها پیروز گشتند.[2]
ایتالیا که وضع را چنین دید، تهدید کرد که استانبول را اشغال خواهد کرد. به دنبال آن به اشغال برخی از جزایر پرداخت و ساحل بیروت را نیز مورد حمله قرار داد. این زمانیعنی سال 1329هـ (1911م) دولت عثمانی به اجبار تن به معاهده ای با ایتالیا داده، نیروهای خودرا از لیبی خارج کرد و مجاهدین را تنها گذاشت. انور پاشا مجبود شد تا نیروهایش را از لیبی خارج کند و این پس از آن بود که فرماندهی مجاهدین در اختیار عزیز المصری قرار گرفت. با این حال، دولت عثمانی، اشغال لیبی توسط ایتالیا را به رسمیت نشناخت و تنها متعهد به خروج نیروهای نظامی و اداری خود شده، فرمان سلطانی مبنی بر استقلال لیبی صادر گردید. ایتالیا نیز متعهد به اعطای آزادی دینی به همه مردم، اعلام بخشش عمومی و پذیرش سفیر عثمانی شد. دولت ایتالیا، به ویژه پس از آغاز جنگ جهانی اول، به این اصول وفادار نماند و دو دولت، موضع خصمانه ای در برابر یکدیگر داشتند؛ چرا که دولت عثمانی در کنار دولت آلمان بود، در حالی که ایتالیا در کنار متحدین قرار داشت. به همین دلیل دولت عثمانی، تا پایان جنگ اول، همچنان به ارسال کمک برای مجاهدین لیبی ادامه داد تا آن که پر و بال خودش شکست و تجزیه شد. این شکست ها بود که جماعت اتحاد و ترقی را در سال 1330هـ (1912م) به کناره گیری از قدرت واداشت و سبب روی کار آمدن حزب اتحاد و ائتلاف آزاد شد و محمد کامل پاشا، دولت خود را تشکیل داد.[3]»[4]
پی نوشت ها :
[1] . مجید خوری، لیبیا الحدیثه، بیروت 1973، ص 175.
[2] . مجید خوری، لیبیا الحدیثه، بیروت 1973، ص 175-180.
[3] . محمود شاکر، التاریخ الاسلامی، ص 213- 214؛ نیز بنگرید به: احمد عبد الرحیم مصطفی، فی اصول التاریخ العثمانی، ص 277.
[4] . رسول جعفریان، دولت عثمانی از اقتدار تا انحلال، ص 181-182.
مقالات مرتبط
تازه های مقالات
ارسال نظر
در ارسال نظر شما خطایی رخ داده است
کاربر گرامی، ضمن تشکر از شما نظر شما با موفقیت ثبت گردید. و پس از تائید در فهرست نظرات نمایش داده می شود
نام :
ایمیل :
نظرات کاربران
{{Fullname}} {{Creationdate}}
{{Body}}