عاق والدین معنوی

باید دانست که حضرت پیامبراکرم صلی الله علیه و آله و حضرت امیرالمومنین علیه السلام به منزله والدین روحانی و معنوی این امّت بشمار می آیند.
لذا جفا نمودن به آن دو بزرگوار و کوتاهی نمودن در ادای حقوق آنها نیز نمودی از عقوق والدین محسوب گشته و پیامدهای شومی را در دنیا و آخرت در پی خواهد داشت.
اینک چند حدیث شریفی را که شاهدی بر این حقیقت است ذکر می نمائیم.
پیامبراکرم صلی الله علیه و آله به امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود: ای اباالحسن! بدانکه من و تو بمنزله والدین این امّت می باشیم پس لعنت خدا باد بر شخصی که مورد عاقّ ما قرار می گیرد (1).
پیامبراکرم صلی الله علیه و اله فرمود: من و علی دو پدر این امّت هستیم (2).
حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام به این مضمون فرمود: روزی پیامبراکرم صلی الله علیه وآله به من امر فرمود که به نزد مردم رفته و به آنها بگویم:
لعن و نفرین خدا بر شخصی باد که به مزد اجیر و صاحب حقّی ظلم روا می دارد.
لعن و نفرین خدا بر شخصی باد که غیر ولی خدا را ولیّ خود قرار می دهد.
لعن و نفرین خدا بر شخصی باد که والدین خود را دشنام می دهد.
امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود: من به نزد مردم رفته و این مطالب را-همان گونه که پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرموده بود-برای مردم بازگو نمودم.
در این هنگام عمر بن الخطّاب به من گفت:
آیا برای سخنان و مطالبی که گفتی شرح و تفسیری وجود دارد؟
من پاسخ دادم: خدای عزّ و جلّ و رسول او بهتر می دانند.
در این حین عمر به همراه جماعتی دیگر از اصحاب پیامبر صلی الله علیه و اله به نزد ایشان رفتند و عمر به پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله گفت:آیا تفسیر و شرحی برای سخنانی که علی بیان داشت وجود دارد؟
پیامبراکرم صلی الله علیه و آله فرمود: بلی.
من به او گفتم: که ندا دهد: لعن و نفرین خدا بر شخصی باد که به مزد اجیر و صاحب حقّی طلم روا می دارد.
و خدای عزّ وجلّ در قرآن می فرماید:
قُل لا اَساَلُکُم عَلَیهِ اَجرَاً اِلَّا المَوَّدَّهَ فِی القُربَی
پس لعن و نفرین خدا باد بر شخصی که به ما ظلم می کند.(3)
و به او گفتم که ندا دهد:لعن و نفرین خدا بر شخصی باد که غیر ولی خدا را ولی خود قرار می دهد.
و خدای عزّ و جلّ در قرآن می فرماید:
النَّبِیُّ اَولَی بِالمُومِنینَ مِن اَنفُسِهِم.
و هر شخصی که من مولای او هستم علی نیز مولای او است.
پس لعن و نفرین خدا باد بر هر شخصی که غیر علی را ولی خود قرا ردهد.(4)
و به او گفتم که ندا دهد: لعن و نفرین خدا بر شخصی باد که والدین خود را دشنام می دهد.
و من خدا و شما را گواه می گیرم که:من و علی دو پدر برای مؤمنین هستیم.
و لعن و نفرین خدا باد بر شخصی که یکی از ما را دشنام دهد.
و هنگامی که این جماعت از نزد پیامبر اکرم صلی الله علیه و اله خارج شدند عمر رو به اصحاب نموده و به آنها گفت:
پس از اثبات ولایت علی-در روز غدیر-پیامبر مانند امروز-به این شدّت -نسبت به ولایت علی تأکید نکرده بود (5).
عن آنس بن مالک، قال: کنت عند علیّ بن ابی طالب علیه السلام فی شهر الذی اصیب فیه-و هو شهر رمضان-فدعا ابنه الحسن علیه السلام ثمّ قال:-یا ابا محمد -اعل المنبر.فاحمدالله-کثیراً-و آئن علیه و اذکر جدّک رسول الله صلی الله علیه و آله باحسن الذکر.
و قل:لعن الله ولداً عقّ ابویه لعن الله ولداً عقّ ابویه لعن الله ولداً عقّ ابویه.
لعن الله عبداً ابق من موالیه .لعن الله غنماً ضلّت عن الراعی و انزل-.
فلمّا فرغ من خطبته و نزل .اجتمع النّاس الیه.
فقالوا:-یا ابن امیرالمؤمنین و ابن بنت رسول الله -نبّئنا الجواب؟
فقال علیه السلام:الجواب علی امیرالمومنین علیه السلام.
فقال امیرالمؤمنین علیه السلام:انّی کنت مع النبّی صلی الله علیه و اله فی صلاه-صلاها-فضرب بیده الیمنی-الی یدی الیمنی-فاجتذبها-فضمّها-الی صدره-ضمّاً شدیداً.
ثمّ قال صلی الله علیه و آله:-یا علیّ-.
قلت:لبّیک -یا رسول الله -.
قال صلی الله علیه و آله:انا و انت ابوا هذه الاُمّه فلعن الله من عقّنا.
قل:آمین.
قلت:آمین.
ثمّ قال صلی الله علیه و آله:انا و انت مولیا هذه الامه.فلعن الله من ابق عنّا.
قل:آمین.
قلت:آمین.
ثمّ قال:صلی الله علیه و آله:انا و انت راعیا هذه الامّه فلعن الله من ضلّ عنّا.
قل:آمین.
قلت:آمین.
قال امیرالمومنین علیه السلام:و سمعت قائلین یقولان -معی-:آمین.
فقلت:-یا رسول الله-و من القائلان -معی-آمین؟
قال علیه السلام:جبرئیل و میکائیل علیهما السلام (6).
انّ النبیّ بعث الی علیّ ابی طالب علیه السلام:ان اصعد المنبر و ادع الناس الیک.ثمّ قل:-ایها الناس-من انتقص اجیراً اجره.فلیتبوّء مقعده من النار.
و من ادّعی الی غیر موالیه.فلیتبوّء مقعده من النار.
و من النتفی من والدیه فلیتبوّء مقعده من النار.
فقال رجل:-یا ابا الحسن-من لهنّ من تأویل.
فقال علیه السلام:الله و رسوله أعلم.
ثمّ اتی علیه السلام رسول الله صلی الله علیه و آله فاخبره.
فقال رسول الله صلی الله علیه و آله:...-یا علیّ-انطلق فاخبرهم:انّی انا الاجیر الّذی اثبت الله مودّته فی السماء.
و انا و انت مولی المؤمنین.
و انا انت ابوالمؤمنین (7).
قال الامام الصادق علیه السلام فی حدیث حول ظلامات اهل بیت علیها اسلام و ما جری -من قِبَل بعض هذه الامه -من هتک حرمتهم و غصب حقوقهم:
...و امّا عقوق الوالدین:فقد انزل الله عزّ و جلّ-فی کتابه-.
النَّبیُّ اَولَی بِالمُؤمِنینَ مِن اَنفُسِهِم وَ اَزواجُهُ اُمَّهَاتُهُم.
ف-عقّوا رسول الله صلی الله علیه و آله-فی ذریّته-.
و عقّوا اُمّهم خدیجه علیها السلام-فی ذریّتها-...(8).

پی‌نوشت‌ها:

1-(قال الامیرالمؤمنین علیه السلام قال لی رسول الله صلی الله علیه و اله):یا اباالحسن -الا و انّی و انت ابوا هذه الاّمه.
فمن عقّنا.فلعنه الله علیه.
الا و انّی و انت مولیا هذه الامه.
ف-علی من ابق عنّا لعنه الله.
الا و انّی وانت اجیراً هذه الاُمّه.
فمن ظلمنا اُجرتنا.فلعنه الله علیه.
ثمّ قال صلی الله علیه و اله:آمین.
فقلت:آمین (الفضائل ص 554).
2-قال رسول الله صلی الله علیه و آله:انا و علیّ ابوا هذه الامه (التفسیر المنسوب الی الامام العسکری علیه السلام ص 330).
3-بگو:که من از شما-برای امر رسالت-اجر و مزدی را نمی خواهم مگر محبّت نمودن و موّدت ورزیدن به اهل بیت و نزدیکانم.
4-و چون موّدت ورزیدن و محبت نمودن به اهل بیت علیهم السلام مزد رسالت پیامبر صلی الله علیه و آله بشمار می آید.پس بنابراین کسانی که به اهل بیت علیهم السلام مودت نورزیده و به انها محبّت نمی کنند-در حقیقت -مزد رسالت را نداده و مرتکب ظلم و ستم و اجحاف شده اند.
عن ابن عبّاس قال:لمّا نزلت:قُل لا اَساَلُکُم عَلَیهِ اَجرَاً اِلَّا المَوَّدَّهَ فِی القُربَی.
قالوا:یا رسول الله-من هؤلاء الّذین امر الله بموّدتهم؟
قال رسول الله صلی الله علیه و اله:علیّ و فاطمه و ولدهما (مجمع البیان ج 6 ص 43).
عن ابی اُمامه الباهلی قال:قال رسول الله صلی الله علیه و آله:انّ الله تعالی خلق الانبیاء من اشجار شتّی .
و خُلقت انا و علیّ من شجره واحده.
فانا اصلها و علیّ فرعها و فاطمه لقاحها و الحسن و الحسین ثمارها.
و اشیاعنا اوراقها.
فمن تعلّق بغصن-من اغصانها -نجی.
و من زاغ-عنها-هوی
و لو انّ عبداً-عبدالله بین الصفا و المروه -الف عام ثمّ الف عام ثمّ الف عام-حتّی یصیرک الشنّ البالی.
ثمّ لم یدرک محبّتنا اکبّه الله علی منخریه فی النار.
ثم تلا صلی الله علیه و اله:قُل لا اسالُکُم عَلَیهِ اَجراً اِلَّا المَوَّدَهَ فِی القُربیَ (مجمع البیان ج 9 ص 43).
-پیامبر سزاوارتر -به مؤمنان-از خود آنهاست.
-ای:هو اولی بهم منهم بانفسهم (مجمع البیان ج 8 ص 529).
و فی قرائه عبدالله و ابیّ:النبیّ اولی بالمومنین من انفسهم.
و هو اب لهم.و کذلک کلّ نبیّ (سعد السعود ص 522).
قال مجاهد:کلّ نبیّ اب لاُمّته.
و لذلک صار المؤمنون اخوه.
لانّ النبیّ صل یالله علیه آله ابوهم فی الدین (مجمع البیان ج 8 ص 530).
نعیم بن سالم قال:سمعت انس بن مالک یقول:سمعت رسول الله صلی الله علیه و اله یقول یقوم غدیر خم -و هو آخذ بید علی علیه السلام-:الست اول بالمومنین من انفسهم ؟
قالوا:بلی.
قال صلی الله علیه و اله :فمن کنت مولاه فهذا علی مولاه.
اللهم وال من والاه و عاد من عاداه.
و انصر من نصره و اخذل من خذله (معانی الاخبرا ص 67).
قال رسول الله صلی الله علیه و اله:انا اولی بالمؤمنین من انفسهم.
ثمّ اخی علیّ بن ابی طالب علیه السلام اول بالمؤمنین من انفسهم ...(الخصال ص 477 و الکافی ج 1 ص 529 و کمال الدین ص 270 و کتاب سلیم بن قیس-علیه الرحمه ص 583 ).
(راجع:الامالی للشیخ الطوسی-علیه الرحمه -ص 247 المجلس 9 و ص 332 المجلس 12).
(و راجع:بحارالانوار ج 37 ص 120 الی 250 و ج 36 ص 231 و ص 345).
عن ابی اسحاق قال:قلت ل علیّ بن الحسین علیه السلام:ما معنی قول النبیّ صلی الله علیه و اله::
من کنت مولاه ف-علیّ مولاه؟
قال علیه السلام:اخبرهم انّه الامام بعده (معانی الاخبار ص 65).
5-قال امیرالمؤمنین علیه السلام:امرنی رسول الله صلی الله علیه و اله:ان اخرج، فأنادی فی الناس:
الا من ظلم اجیراً اجره فعلیه لعنه الله.
الا من توالی غیر موالیه فعلیه لعنه الله.
الا و من سبّ ابویه فعلیه الله.
قال امیرالمؤمنین علیه السلام فخرجت فنادیت-فی الناس-کما امرنی النبی صلی الله علیه و اله.فقال لی عمر بن الخطّاب:هل لما نادیت -به-من تفسیر؟
فقلت:الله و رسوله اعلم.
قال علیه السلام:فقام عمر و جماعه-من اصحاب النبیّ صلی الله علیه و اله-فدخلوا علیه صلی الله علیه و اله.
فقال عمر:-یا رسول الله -هل لما نادی علیّ من تفسیر؟
قال صلی الله علیه و اله:نعم.
امرته ان ینادی:الا من ظلم اجیراً اجره فعلیه لعنه الله.
و الله یقول:قُل لا اَسئَلُکُم عَلَیهِ اجرَاً اَلّا المَوَدَّهَ فِی القُربیَ.
ف-من ظلمنا فعلیه لعنه الله.
و امرته ان ینادی:من توالی غیر موالیه فعلیه لعنه الله.
و الله یقول:النَّبیُّ اَولی بالمُومنینَ مِن اَنفُسِهِم.
و من کنت مولاه فعلیّ مولاه.
فمن توالی غیر علیّ فعلیه لعنه الله.
وامرته ان ینادی:من سبّ ابویه فعلیه لعنه الله.
و انا اشهد الله-و اشهد کم :انّی و علیّاً ابوا المؤمنین *.
فمن سبّ احدنا.فعلیه لعنه الله.
فلمّا خرجوا قال عمر:-یا اصحاب محمّد -ما اکّد النبیّ ل-علیّ-فی الولایه -فی غدیر خُم.
-و لا فی غیره-اشدّ من تأکیده فی یومنا هذا.
قال خبّاب بن الارت:کان هذا الحدیث قبل وفاه النبیّ صلی الله علیه و اله بتسعه عشر یوماً (بحارالانوار للعلّامه المجلسی-علیه الرحمه-ج 22 ص 489-490).
*قال الامام الصادق علیه السلام:و هو صلی الله علیه و اله اب لهم.
فقد عقّوا رسول الله صلی الله علیه و اله فی ذریّته و اهل بیته (تفسیر المعاشی -علیه الرحمه-ج 1 ص 391).
(راجع:تهذیب الاحکام ج 4 ص 202 الباب 39 و تفسیرفرات الکوفی -علیه الرحمه-ص 103).
6-معانی الاخبار ص 118.
7-تفسیر الفرات الکوفی-علیه الرحمه-ص 544.
8- الخصال ص 364 و علل الشرایع ج 2 ص 217 الباب 223 ح 1 و من لا یحضره الفقیه ج 3 ص 367 و المناقب ج 4 ص 273.

منبع مقاله: ناجی موسوی جزایری، سید هاشم، (1340)، فرزندان رحمت شده و فرزندان نفرین شده، قم: ناجی جزایری، چاپ سوم، (1388).