نویسندگان: دکتر محسن ایمانی- فاطمه وجدانی




 

اگر یک نوجوان با پدرش اختلاف نظر داشته باشد باید چه کند؟

یکی از مشکلات خانواده ها، اختلاف نظر و سلیقه میان والدین و فرزندان است. معمولاً نوجوانان مایل به انجام دادن برخی از رهنمودها و خواسته های والدین خود نیستند و گاه راهی متفاوت را در پیش می گیرند. والدین نیز گاهی این اختلاف نظرها را، نه به عنوان اختلاف سلیقه، بلکه حتی سرکشی و عصیان تلقی می کنند و به شدت با آن ها مخالفت می کنند. به طوری که برخی قایل به بروز شکاف بین نسل ها هستند؛ مسئله ای که در دهه ی1960 در غرب اتفاق افتاد. این شکاف نسل ها، امری اجتناب ناپذیر و حتی طبیعی است.
نوجوان و جوان دوست دارد هویت مستقلی داشته باشد، خودش تصمیم بگیرد و انتخاب کند. به علاوه، تفاوت در عوامل بی شمار زیستی، شخصیتی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی نیز بسیار پیچیده تر از آن است که اجازه دهد فرزندان درست مانند والدین خود رفتار کنند. افراد جوان تر متعلّق به زمان جدیدتر و آموزش ها و محیط های اجتماعی- فرهنگی مدرن تری هستند. اما نوجوانان تا چه اندازه می توانند به سلایق و خواسته های خود جامه ی عمل بپوشانند و به اصطلاح، مطابق با مد روز (در مورد لباس، مدل مو و نظیر این ها) عمل کنند؟
گرچه صورت و ظاهر امور، متنوع و دایم در حال تغییر است، اما اصول و بنیادهای عقلی و ارزشی، حتی در طول قرن ها، ثابت و تغییرناپذیر باقی می مانند؛ بنابراین، استفاده از الگوهای گوناگون تا وقتی که با عقل سلیم انسانی مغایرت نداشته باشند، در محدوده ی عقل و آموزه های دینی و اخلاقی و هنجارهای اجتماعی قرار می گیرند (مثلاً زننده، مشمئزکننده و انحرافی نباشد و ازنظر زیبایی شناسی، مورد پذیرش طبع انسانی باشد) هرچند با مد سال های گذشته متفاوت باشد، اشکالی ندارد.
فقط نوجوان فهمیده و بالغ باید مراقب باشد که در گیرودار این سلایق و مدها، از هویت ملّی و مذهبی خود تهی و بیگانه نشود و به مرور زمان، آن گونه اختیار از کف ندهد که بدون تفکر و تأمل و تنها به منظور هم رنگی بی قید و شرط و هم نوایی با گروه های هم سال، تن به هر مدی بدهد؛ که این دیگر انتخابی آگاهانه، دقیق و مناسب نیست و بیانگر ناتوانی، بی ارادگی و ضعف است و چنین وضعیتی درخور شأن نوجوانی عاقل، انتخابگر و دارای قدرت تصمیم گیری مستقل، نیست.
از طرف دیگر، آموزش دادن به نوجوانان توسط والدین و آشناکردن آنان با مسئله ی مدها و سوددهی آن ها برای صاحبان صنایع و تولیدکنندگان، می تواند موجب اتخاذ تصمیمات بهتری توسط آنان شود. از سوی دیگر، بیان اصالت های فکری و فرهنگی و ضرورت قدردانی از آن ها نیز موجبات توجه بیشتر نوجوانان را به فرهنگ بومی و مدها و البسه ی آن فراهم خواهد آورد؛ بنابراین، باید با استفاده از رویه های مناسب، توجه نوجوانان را به این نکته جلب کرد که انسان زمانی از ارزش والا برخوردار است که اصالت های فرهنگ بومی را حفظ کند و پایبند هنجارهای ملّی و مذهبی خود باشد. و آن چه از قدر و ارزش او می کاهد، تقلید ناآگاهانه از فرهنگ دیگران و به ویژه فرهنگ های پوچ و تهی است. مولوی نیز می گوید:
خلق را تقلیدشان بر باد داد *** ای دو صد لعنت بر این تقلید باد
منبع مقاله :
ایمانی، محسن؛ وجدانی، فاطمه؛ (1388)، چالش های من و پدرم،(پاسخ به سؤالات نوجوانان)، تهران: نشر قطره، چاپ اول (1389)