ساواک؛ بازوی اجرائی اسرائیل (1)

صهیونیزم جهانی، با توجه به پشتوانه ای که همواره در امر تحرکات جاسوسی در کشورهای متفاوت داشته، همکاری اطلاعاتی- امنیتی را شروع و نقطه آغاز نفوذ در یک کشور می داند. بر این اساس اسرائیل نیز به عنوان زائده شوم صهیونیزم جهانی در منطقه، تجهیز و آموزش ساواک را در سرلوحه برنامه های خود با رژیم شاهنشاهی قرار داد.

سازمان اطلاعات و امنیت کشور

ساواک اگرچه در بدو تأسیس، توسط آمریکا پایه گذاری شد؛ ولی بر اساس یک برنامه ی منظم، اسرائیل جایگزین آمریکا شد و با تجهیز و آموزش ساواک، آن را به بازویی قدرتمند برای استفاده و انجام عملیات در منطقه و حتی سطح جهان تبدیل کرد.
رئیس ساواک در دیداری با همتای اسرائیلی اش، به این مقوله ی اعتراف کرده، می گوید:
اگر تاریخچه ساواک بررسی شود ملاحظه می کنیم دوستان [اسرائیلی ها]، نقش بسیار مهمی در به وجود آوردن افراد ورزیده و ماهر در ساواک داشته. بدین جهت مجدداً از سرویس شما تشکر می کنیم.(1)
رئیس سرویس اطلاعاتی اسرائیل نیز با تأئید گفته های فوق، به امر آموزش و ادامه تربیت نیروهای ساواک تأکید کرده و آن را مهم قلمداد می کند.
ریاست ساواک نیز در مراحل مختلف، همکاری لازم را با سرویس اسرائیلی به عمل می آورد. این کمک ها و همراهی چنان مهم و چشم گیر بود که نخست وزیر اسرائیل چنین تشکر می کند:
20 ژوئن1977 [1356]
از: نخست وزیر سابق اسرائیل
به: تیمسار ارتشبد نصیری
جناب تیمسار ارتشبد نعمت اله نصیری،
در پایان دوران نخست وزیری اینجانب به منظور خداحافظی از شما مایلم مراتب تشکرات عمیق خود را برای همکاریهای نزدیک و ثمربخشی که نشانگر سالها مناسبات حسنه بوده است ابراز دارم.
خواهشمندم به من اجازه دهید نقش مهمی را که شما در توسعه عملیات مشترک مهم ایفاء کرده اید و در این عملیات هردوی ما انرژی و حسن نیت فراوان به کار بردیم خاطرنشان سازم.
شما همیشه می دانستید که در چه لحظاتی کمک لازم را معمول دارید تا بدان وسیله مناسبات مشترک با آهنگ و روند لازم ادامه پیدا کند.
خواهشمندم بهترین آرزوهای مرا برای سلامتی- کامیابی و موفقیت خودتان بپذیرید.
دوستدار- اسحق رابین
نصیری نیز در ذیل سند می نویسد:
جواب تشکر از حسن نیت و مستحکم شدن روابط حسنه که به وجود آمده و آرزومندی از ادامه آن و موفقیت و کامیابی آتیه آن جناب را نیز خواستارم.
بر اساس دستور فوق، متن جوابیه ذیل آماده و به انگلیسی نیز ترجمه می شود:
جناب ژنرال اسحق رابین
15 تیرماه2536 [1356]
از دریافت نامه مورخ20 ژوئن شما سپاسگزارم. کلمات محبت آمیزی که درباره شخص من ابراز نموده بودید برایم هم دلگرم کننده بود و هم نمایانگر لطف جنابعالی در مورد من و همکارانم بود.
من اطمینان دارم که بیشتر دست آوردهای مربوط به مناسبات دو کشور مرهون روحیه فداکاری و احساس مسئولیت جنابعالی در زمینه هدفی به این بزرگی و اهمیت می باشد. اجازه می دهد شما را مطمئن کنم که من همیشه به نحوی عمیق و فراموش نشدنی جلسات مذاکرات صریح و صمیمی با جنابعالی و همکارانتان را به یاد خواهم داشت. صمیمانه امیدوارم که مناسبات دوستانه کنونی میان دو کشور که نتیجه مستقیم سالها کار و حسن نیت مشترک می باشد در آینده از قوام بیشتری برخوردار گردد.
خواهشمندم بهترین آرزوهای مرا برای سلامتی و کامیابی خود در سالهای آینده بپذیرید.
دوستدار- ارتشبد نصیری(2)
روابط بین دو سرویس اطلاعاتی ایران و اسرائیل روز به روز گسترش بیشتری پیدا می کرد. این واقعیتی است که رؤسای این دو سرویس نیز به آن اذعان داشتند:
ژنرال خوفی: از نظر ما امیدواریم این همکاری بیش از پیش ادامه پیدا کند هر موقعی اگر کاری است یا هر نوع کمکی باشد نمی دانم بتوانم انجام بدهم یا نه در هر صورت در انجام آن کوشا خواهم بود.
تیمسار ریاست: اطمینان دارم. زیرا در گذشته روابط صمیمانه بین ما بوده و امروزه روز به روز بین دو سرویس و دو ملّت گسترده تر خواهد بود.(3)
ساواک که پس از آموزش و تجهیز از سوی اسرائیل، از قابلیت و کارآیی مطلوبی برخوردار شده بود، به منزله بازویی قوی عمل می کرد تا مطامع و خواست های سران صهیونی در کشور و منطقه به اجراء درآید. آن چنان که بی اغراق می توان اظهار داشت عمده همکاری های دو رژیم شاهنشاهی و صهیونی در زمینه های مختلف از قبیل: همکاری های اقتصادی، فرهنگی، سیاسی و... گرفته تا مواردی همچون روابط ورزشی، هنری و... -از طریق ساواک اجرا و پی گیری می شد. حتی در مواردی که ساواک دخالت مستقیم نداشت، در جلسات تصمیم گیری که به این منظور برگزار می شد، به عنوان عضو اصلی حاضر و اظهارنظر می کرد.
به منظور بررسی مسئله مبادله تیم های ورزشی بین ایران و اسرائیل کمسیونی تحت نظر معاونت امنیت داخلی و شرکت کنندگان زیر در تاریخ43/7/1 تشکیل شد.
نماینده اداره کل سوم
نماینده اداره کل دوم
نماینده اداره کل هفتم
اینک نظر کمسیون: شکی نیست که هرچه بیشتر روابط بین ایران و اسرائیل آشکار شود باعث رنجش بیشتر کشورهای عربی خواهد شد. چون این کیفیت بر رهبران سیاسی کشور پوشیده نیست میزان روابط با اسرائیل یا میزان اختفای این روابط بسته به دیرکتیو اساسی است که از طرف رهبران سیاسی صادر شود.
از طرف دیگر مبادله تیم های ورزشی یا هنری فقط جزئی از روابط بین ایران و اسرائیل را تشکیل می دهد یعنی این روابط از طریق بعضی وزارتخانه ها نیز برقرار است (مانند وزارت کشاورزی) که تقریباً به شکل آشکار درآمده و ادامه دارد بنابراین اگر بنا است تصمیمی در زمینه روابط ایران و اسرائیل گرفته شود این تصمیم بایستی فراگیر بوده و کلیه روابط سایر مؤسسات و وزارتخانه ها را نیز شامل شود و الا فایده ای که انتظار میرود از محدود کردن مبادله تیم های ورزشی حاصل شود بدست نخواهد آمد.(4)
بررسی عملکرد همه جانبه سازمان اطلاعات و امنیت در زمان ستم شاهی در این زمینه مجالی دیگر می طلبد؛ در زیر فقط به برخی از این همکاری ها که از طریق ساواک پی گیری و به مرحله اجراء درآمد، هرچند گذرا، اشاره می شود.

همکاری فرهنگی

تغییر و تحوّل در نگرش و نگاه افراد جامعه، در اثر کار درازمدّت فکری و فرهنگی امری بدیهی است.
سران صهیونیزم نیز، از قدیم الأیام به نقش فعالیت های فرهنگی و تبلیغی و کارکرد و تأثیرگذاری غیرمستقیم آن در مقوله ی تغییر خلاق مردم یک جامعه توجه کرده و برای آن اهمیتی خاص قائل بوده اند.
در پروتکل نهم از پروتکل های علمای صهیون این گونه آمده است:
برای پیاده کردن اصول خود باید به اخلاق ملّتی که در میان آن به سر می بریم و در کشورش کار می کنیم، توجه نمائیم. اگر بخواهیم اصول خود را به گونه ای آشکار و فراگیر و با شیوه ای یکنواخت در مورد او اجراء کنیم و برای تغییر و اصلاح ماده ی تعلیم و تربیت آن ملّت به نحوی که با اهداف و اسلوب ما منطبق باشد، این روش را بپیماییم، امیدی نیست که به موفقیت دست یابیم، اما اگر اجرای این اصول با بیداری و هوشیاری صورت گیرد در مدّتی کمتر از ده سال اخلاق و حالت آن ملّت، هر چند هم لجوج و انعطاف ناپذیر باشد، دگرگون خواهد شد و بدین ترتیب ملّت جدیدی را به صفوف ملّت هایی که قبلاً تسلیم و فرمانبردار خود کرده ایم، اضافه می کنیم.(5)
رسانه های تبلیغی و خبری، از مهم ترین عناصر یک کار فرهنگی محسوب می شود. از این رو یهودیان از دیرباز به اهمیت این مقوله پی برده و سرمایه گذاری قابل توجهی در این زمینه کرده اند.
در پروتکل دوم پروتکل های صهیون در مورد مطبوعات آمده است:
مطبوعات [...] در قبضه ی ما هستند [...] ما از طریق مطبوعات به آن قدرت حرکت آفرین و مؤثر رسیدیم و خود همچنان پشت پرده باقی ماندیم.(6)
اکثر خبرگزاری ها، انتشاراتی ها و... در دنیا توسط یهودیان و بخشی نیز توسط سرسپردگان به صهیونیزم اداره می گردد و فقط تعدادی معدود سعی می کنند که مستقل بمانند و حرف حقی عرضه کنند.
استاد شهید مرتضی مطهری می فرماید:
من شنیده ام بعضی از همین خبرگزاری های معروف دنیا که رادیوها و روزنامه ها همیشه از اینها نقل می کنند منحصراً در دست یهودی هاست. چرا؟ برای اینکه بتوانند قضایا را در دنیا آن طوری که دلشان می خواهد منعکس کنند.(7)
دکتر شریعتی نیز از صهیونیست ها به عنوان چرخانندگان اصلی غرب یاد می کند:
بیشتر دستگاه های خبرگزاری عالم، دست همین صهیونیست هاست از لحاظ معنوی و علمی، اساتید، محقّقین و مستشرقین بزرگ، همین ها هستند از نظر مادّی و اقتصادی هم می بینیم که اینها غرب را می چرخانند و چرخندگان غرب را!(8)
اسرائیلی ها از یک سو با دعوت روشنفکران و نویسندگان ایرانی به آن دیار، درصدد بودند تا از طریق این عده چهره ای مثبت از خود برای مردم ایران ترسیم کنند و از سوی دیگر با راه اندازی رادیو و برخی نشریات در ایران، می کوشیدند تا نوع نگاه مردم را نسبت به خود تغییر دهند.
ساواک در این زمینه می نویسد:
کشور مذکور [اسرائیل] دارای یک برنامه رادیوئی به زبان فارسی و دارای نشریه ای فارسی به نام ستاره شرق می باشد که در ایران چاپ و مجاناً توزیع می گردد.
قابل ذکر آن که، روزنامه ستاره شرق، توسط ربی مئیر عزری، نماینده سرویس اطلاعاتی اسرائیل اداره می شد:
ربی عزری کارمند صدای اسرائیل و سردبیر و نویسنده روزنامه ستاره شرق چاپ اسرائیل از روز ورود به ایران شدیداً شروع به فعالیت نموده و غالباً با دکتر دوریل و افراد متنفذ و شخصیت های یهود که اخیراً به اسرائیل مسافرت نموده بودند ملاقات می نماید و حتی هوشنگ کشفی بازرگان معروف که از سرمایه داران یهودی است با رجال و متنفذین ایرانی در تماس بوده و در محافل و مجامع رسمی شرکت می نماید.(9)
گزارش دیگر ساواک، به خوبی گویای گوشه ای از فعالیت های نامبرده در ایران می باشد:
بیوگرافی ربی مئیر عذری
ربی مئیر عذری فرزند صئیون متولد بخش سه اصفهان ساکن تهران خیابان وصال شیرازی کوچه شهناز کاشی21- تحصیلات ابتدائی را در اصفهان گذرانده چند سال قبل از تشکیل حکومت اسرائیل در دوران جنگ به تهران آمده و مأمور اعزام یهودیان و اغلب جوانان به سرزمین اسرائیل بود و با همکار سابق خود دوادیو اطریشی که با نمایندگان ترانس اوشن آمریکائی در تهران برای فرستادن یهودیان که اغلب بدون گذرنامه بودند به اتفاق عده زیادی از یهودیان مهاجر عراقی به اسرائیل فعالیت شدیدی نمود و از این راه سوءاستفاده های زیادی نمود و به اتفاق والدین و برادران و خواهران خود به اسرائیل مسافرت کرد و در مدارس آنجا زبان عربی را تحصیل کرد و از آن تاریخ به سمت عضو وزارت خارجه اسرائیل درآمد و در حدود 6سال قبل در دوران ریاست سوخنوت و تصدی آقای یوسف به نسیان [یوسف بن نسیان] به تهران آمد ابتدا در تجارتخانه دکتر دوریل تبعه اسرائیل به نام ایریس کمپانی مشغول فعالیت شد از طرفی در کانون کورش کبیر فعالیت می کرد و بالأخره توانست بین مقامات ایران رخنه نماید و عده ای در حدود 70 نفر را به اسرائیل اعزام و پس از مدّتی به ساختمان فوقانی آژانس یهود منتقل و از آنجا مشغول فعالیت شد. ربی مئیر عذری نه تنها مأمور فعال سیاسی اسرائیل در ایران و دوست بسیار نزدیک دکتر دوریل است. با اینکه در بین یهودیان ایرانی راننده بسیار دیده می شود نامبرده با تحمل مخارج سنگین یک نفر خارجی را استخدام و یک نفر ایرانی را به نام الیاس خاکشور با گذرنامه اسرائیلی و ویزای خارجی به تهران خیابان بهار آورده تا عملیات و رفتار او کاملاً محرمانه بماند. ربی مئیر عذری با اغلب از سرمایه داران یهودی ایران رابطه و آشنائی دارد، نامبرده دستیاری دارد به نام خانم کتل (روس سفید) که مرتباً بین ایران و اسرائیل مسافرت می نماید. ربی مئیر عذری نیز با روزنامه نگاران معروف ایران از قبیل کیهان و اطلاعات و اغلب مخبرین و خبرنگاران رابطه دارد از کلیه نشریات ایرانی که در مورد اسرائیل به چاپ می رسد به وسیله کانون فرنگی کوروش کبیر تهیه و به اسرائیل ارسال می دارد. مشارالیه به اتفاق پدر و دوست صمیمی خود موسی کرمانیان که عضو فعال صهیونیست و عضو وزارت خارجه اسرائیل می باشد در شرکت ساختمانی مشغول می باشد.
کرمانیان در سال چند مرتبه به اسرائیل مسافرت کرده و در کلیه انجمنهای بین المللی یهودی شرکت می نماید.
توضیح آنکه ربی مئیر عذری دارای دو برادر می باشد که مشمول نظام وظیفه بوده به بهانه اینکه از چشم معیوب می باشد [می باشند] از کشور خارج و پس از چند سال به ایران مراجعت نموده اند.(10)
عزری، همچنین برخی نشریات اسرائیلی را در میان صاحب منصبان سیاسی، فرهنگی، دانشگاهی و... توزیع می کرد.
محترماً به عرض می رساند نشریه پیوست که خلاصه ترجمه آن ضمیمه است از طرف آژانس یهود در تهران تهیه و توسط ربی مئیر عزری کارمند آژانس یهود برای اشخاص مشروحه زیر ارسال گردیده است.

مجلس سنا[،] دکتر بیانی
روزنامه پیغام امروز
لیدر حزب ملیون[،] دکتر اقبال
دکتر آزاد[،] دانشکده علوم
وزارت امور خارجه[،] دکتر آدمیت
دکتر بینا[،] دانشکده ادبیات
دکتر سیاسی[،] دانشکده ادبیات
دکتر هشترودی[،] دانشکده علوم
وزارت امورخارجه[،] آقای عظیما
دکتر فضل اله شیروانی[،] خیابان حشمت الدوله
معاون وزارت امورخارجه[،] حمزوی
وزارت فرهنگ[،] گرجی
دکتر احمد پارسی منگل پهلوی
اطلاعات[،] عباس مسعودی
وزارت امور خارجه[،] دکتر عاملی
دکتر باقر شریعت[،] خیابان فردوسی مجله اکونومیست
سازمان برنامه دایره آبیاری علی بیانی
سنا[،] تقی زاده
امور خارجه[،] خسرو افشار
مجلس سنا[،] علی دشتی.(11)

مؤسسات به ظاهر تبلیغی و خیریه نیز اهرم های دیگری بودند که در زمینه های فرهنگی و تبلیغاتی، با اسرائیل همکاری و همیاری می کردند. در گزارش ساواک آمده است:
یکی از مؤسسات تبلیغاتی این کشور به نام جوینت امریکن می باشد که بودجه آن از طرف جوامع یهودی آمریکا و سایر مؤسسات جهانی یهود تأمین می گردد و به ظاهر کانونی خیرخواه است که کارش کمک های پزشکی و درمانی و بهداشتی و تا حدودی مالی به یهودیان بی بضاعت خصوصاً و به سایر ایرانیان عموماً می باشد.
در بخشی دیگر از این گزارش آمده است:
اقدامات تبلیغاتی این کشور [اسرائیل] توسط مرکزی به نام سوخنوت (آژانس یهود) یا اداره جلب مهاجر بر مبنای وضع و موقعیت اقلیتهای کلیمی و اطلاعات مکتسبه و نقاط ضعف کشورها انجام می گیرد. این مرکز دارای تئوریسین های ورزیده ایست که بر مبنای ایدئولوژی صهیونیسم که اولین مرتبه توسط هرتسل اطریشی عنوان شده طرح ریزی می شود و دارای قسمت های آسیائی و آفریقائی و اروپایی و آمریکائی است.
به علّت وجود دیدگاه های مذهبی در بین مردم مسلمان ایران، تبلیغاتی که به شکل مستقیم در کشور صورت می گرفت، تأثیر چندانی بر روی آحاد جامعه نداشت.
ساواک در این زمینه این گونه اظهارنظر کرده است:
تقریباً می توان گفت اکثریت مردم کشور شاهنشاهی ایران به ویژه مردم عامی آمادگی پذیرش هیچ گونه تبلیغاتی را از سوی این کشور [اسرائیل] ندارد لیکن فعالیتهای تبلیغاتی هدف در میان اقلیت یهودی در خور توجه و دقت است و بیشتر بر مبنای موجه جلوه دادن اقدامات اسرائیل و نشان دادن موقعیت ممتاز سیاسی و اقتصادی بویژه قدرت نظامی آن کشور در منطقه و جلب حمایت های مادی و معنوی اقلیت کلیمی در ایران و همچنین در زمینه مهاجرت سرمایه داران کلیمی و انتقال سرمایه آنان به اسرائیل از طریق مؤسسات جهانی یهود در ایران انجام می گیرد.
اسرائیل به منظور تأثیرگذاری بیشتر تبلیغی، با استخدام افراد سرسپرده، شیوه غیرمستقیم را اتخاذ کرد. داریوش همایون یکی از این افراد سرسپرده بود که با تأسیس روزنامه، درصدد بود از اسرائیل چهره ای مطلوب عرضه کرده و نگاه ایرانی را نسبت به مقوله صهیونیزم دچار تغییر و دگرگونی کند.
آقای مئیر عزری معاون نمایندگی اسرائیل در تهران اظهار داشته است که داریوش همایون از او خواسته است که در روزنامه در شرف تأسیس (آیندگان) تا حدود دو میلیون تومان سرمایه گذاری نمایند. او ضمناً گفته است که در صورتی که این سرمایه گذاری عملی شود تعهد می نماید که برای همیشه مطالب روزنامه را علیه اعراب و به نفع اسرائیل تنظیم نماید.
درایوش همایون یازده شماره نشریه بامشاد را که در آن تفسیرهائی در مورد اعراب و اسرائیل بر له و علیه اعراب نوشته شده بود ارائه داده است و خواهش کرده که آنها را به وزارت امور خارجه اسرائیل بفرستد و اضافه نموده که در سفری که به تل آویو کرده با مقامات وزارت امور خارجه اسرائیل راجع به این موضوع صحبت کرده و در آنوقت آنها از او پشتیبانی کرده و وعده کمک داده اند.(12)
همچنین نامبرده به منظور خرید برخی اقلام به اسرائیل نیز سفر کرد. او در قبال مساعدت های اسرائیل، متعهد شد که از اسرائیل در نشریه خود حمایت کند.
داریوش همایون یکی از گردانندگان روزنامه آیندگان در سفری که در ایام جنگهای شش روزه اسرائیل و اعراب به اسرائیل رفته بود موضوع خرید یک رتاتیو از سرمایه داران اسرائیل را عنوان کرده و وزارت خارجه اسرائیل پس از مشورت با نمایندگی آژانس اسرائیل در ایران و با کمک (عذری) نماینده اسرائیل در تهران که از دوستان داریوش همایون می باشد سرانجام موافقت کرده که دولت اسرائیل و یا سازمان صهیونیزم پرداخت اقساط فروش رتاتیو را عهده دار شده و با پرداخت قسمتی از مخارج رتاتیو آن را به داریوش همایون بفروشد.
در مقابل این مساعدت مالی که دولت اسرائیل و وزارت امور خارجه این کشور به داریوش همایون کرده او متعهد شده است که حمله به اعراب را در روزنامه مذکور عنوان نموده و از اسرائیل حمایت بنماید.
در هفته گذشته موافقت کامل وزارت خارجه و پشتیبانی از همایون به وسیله عذری به او ابلاغ گردید.
نظریه: در محافل مطبوعاتی شایعاتی در زمینه خریداری دستگاه رتاتیو جهت روزنامه آیندگان از اسرائیل پخش گردیده است.(13)
جدای از این فعالیت ها، رادیو و تلویزیون نیز توسط برخی یهودیان کنترل می شد تا مبادا نکته ای بر علیه صهیونیزم در آن مطرح و پخش گردد:
آقای ایرج پژمان فر مسئول پخش رادیو شیراز که یهودی می باشد، یکی از وظایف اساسی و مهم ایشان کنترل تمام برنامه هایی است که باید از رادیو پخش شود. موضوعی که چندین بار تا به حال تکرار شده این است که آقای پژمان ضمن کنترل نوار برنامه ها اگر احیاناً مطلبی در مورد یهودیان گفته شده باشد آن را حذف می کند و تاکنون نیز از طرف مقامات رادیو تلویزیون چندین بار به وی تذکر داده شده [است.](14)
ساواک نیز به عنوان دستگاه رسمی اطلاعات- امنیت کشور که به خوبی از این گونه ارتباط ها و همکاری ها، آگاه بود، نه تنها عکس العمل منفی از خود بروز نمی داد، بلکه در صورت امکان شرایط مناسب تری را برای این گونه همکاری ها فراهم می کرد.

همکاری اقتصادی

اسرائیل در زمینه اقتصادی از ویژگی های خاصی برخوردار بود.
الف. این رژیم با حمایت مالی سرمایه داران بزرگی همچون روچیلد پا گرفت و زیر چتر حمایت مالی سرمایه داران بزرگ یهودی در نقاط مختلف جهان می زیست.
ب. فعالیت تجاری و اقتصادی یکی از پیشه های موروثی یهودیان در طول تاریخ محسوب می شود و آنان برای طلا و قدرت نهفته در آن ارزشی خاص قائلند. به گمان صهیونیست ها؛ طلا، سر منشأ تمامی قدرت هاست و آن که زر دارد، می تواند حاکم بلامنازع جهان باشد. از این رو در لابلای پروتکل سران صهیون، جملات متعددی درباره طلا و نقش آن بیان شده است. در پروتکل پنجم آمده است:
کلیه ی چرخهای دستگاه حکومت ها احتیاج به موتور دارد و این موتور که همان «طلا» است، در اختیار ما می باشد. کار علم اقتصاد سیاسی این بود که مقام سرمایه را بالا برد و روشن است که افتخار تأسیس و تثبیت این دانش از آن ماست.(15)
پروتکل بیست و دوم:
دهشتناک ترین نیروی عصر حاضر، یعنی «طلا» در دست ماست.(16)
و پروتکل دوم:
دست ما پر از طلاست و می دانیم که این طلا را در مقابل دریاهایی از خون و عرقهایی ریخته شده بدست آورده ایم.(17)
ج. اسرائیل در منطقه از موقعیت خاص اقتصادی برخوردار بود. پشیتبانی مالی یهودیان سرمایه دار از این رژیم موجب گردید تا اختلافات فاحشی بین این رژیم و دیگر کشورهای منطقه بوجود آید. بنابه اعتراف ساواک:
این کشور [اسرائیل] از نظر پیشرفت های اقتصادی هیچگونه تجانس با کشورهای همجوار خود و حتی اغلب کشورهای آسیائی و آفریقائی ندارد.
د. بیشتر یهودیان مستقر در ایران از نظر اقتصادی در وضعیتی مناسب به سر می بردند و با چپاول سرمایه ملّت مسلمان ایران به طرق گوناگون، روز به روز بر سرمایه خود افزوده، دامنه ی فعالیت و نفوذ خود را گسترش می دادند.
اسرائیل و یهودیان ایرانی در زمینه اقتصاد با یکدیگر همکاری های چشمگیری داشتند که بسیاری از آنها از چشم ساواک مخفی نبود و سازمان اطلاعات و امنیت ایران به خوبی از آن آگاه بود. گزارش های متعدد ساواک خود به خوبی گویای این نکته است. اما هرگز کمترین اقدامی از سوی سران امنیتی یا نهادهای دولتی ایران به منظور مقابله یا کنترل این همکاری مشاهده نمی شد و در عوض هر نوع مساعدتی به آنها صورت می گرفت.
همچنین سرمایه داران یهودی که از پایگاه های مهمی در اقتصاد ایران برخوردار بودند، امکانات خود را در خدمت مطامع سران صهیونیستی قرار می دادند:
در حدود تاریخ 36/10/18[13] عده ای از سرمایه داران یهود [ایران] تبعه ی اسرائیل در ایران [...] کلیه وجوه نقدی خود را پس از تبدیل به دلار به بانک های آمریکا منتقل کرده اند.(18)
در گزارش دیگر ساواک در این باره، از سرمایه داران یهود ایران به عنوان «عامل دولت اسرائیل» یاد شده است:
دولت اسرائیل فعالیت دامنه داری را برای انتقال سرمایه ایرانیان یهودی به این کشور آغاز کرده است. عوامل دولت اسرائیل در ایران [در این ارتباط] افراد ذیل هستند:

1- صیون القانیان، تاجر معروف.
2- داود القانیان، تاجر معروف.
3- موسی کرمانیان، رئیس آژانس یهود.(19)
4- رفائیل شادی، مدیر بیمه ایران.(20)

بنگاه های اسرائیلی نیز در این راستا نقش اساسی ایفاء می کردند:
اکثر فعالیتهای سرمایه گذاری ایرانیان یهودی توسط بنگاههای اسرائیلی زیر انجام می گیرد:

1- بنگاه انوسترز در اورشلیم.[...]
2- بنگاه ایریس در تل آویو.
3- بنگاه امین در تل آویو.(21)
در یکی از گزارش های ساواک در زمینه فعالیت های اقتصادی اسرائیل در ایران این گونه آمده است:
فعالیتهای اقتصادی
کشور مذکور [اسرائیل] در زمینه انتقال سرمایه داران کلیمی و مهاجرت آنها فعالیت هائی دارد که گزارشات متعددی در این مورد دریافت شده همچنین از طریق جوامع یهودی ایران کمک های مالی زیادی به صورت اعانه به کشور هدف [اسرائیل] می شود.
محمدرضا به عنوان شخص اول مملکت، رئیس ساواک را مأمور می کند که در زمینه همکاری اقتصادی با اسرائیل مذاکره و به آنها کمک کند.
آقای «لوبرانی» رئیس نمایندگی اسرائیل در ایران [...] مطالبی به شرح زیر اظهار داشت که از شرف عرض پیشگاه مبارک ملوکانه می گذرد (آقای لوبرانی اظهار داشت که این مطالب بعد از مذاکرات خصوصی نامبرده با نخست وزیر اسرائیل ابراز می گردد):
[...] به نظر من همکاری ایران و اسرائیل در زمینه های اقتصادی می تواند پیرامون مسائل مربوط به کشاورزی- پتروشیمی- مالی و تسلیحاتی جامه عمل بپوشد.
[...] اعزام گروه اقتصادی اسرائیل به ایران بعد از تعیین تاریخ بازدید این گروه و نیز تعیین گروه متقابل ایرانی از طرف تیمسار ارتشبد نصیری (که بفرمان شاهنشاه آریامهر مسئولیت این امر را بعهده دارند) امکان پذیر خواهد بود.
[...] پیشنهاد می کنم که از طرف ساواک یک نفر رابط و مسئول امور اداری در هیئت مدیره همکاری اقتصادی دو کشور گنجانیده شود تا هماهنگی های لازم را با ساواک که مسئول اجرای این طرح است انجام دهد.
[...] زمینه های همکاری دو کشور دقیقاً به وسیله گروههای اقتصادی دو طرف تعیین خواهد گردید.
ژنرال ضمیر، رئیس سابق سرویس اطلاعاتی اسرائیل به منظور بررسی و چگونگی دریافت کمک های اقتصادی، به ایران سفر کرده و با رئیس ساواک به عنوان نماینده محمدرضا در این زمینه ملاقات می کند. وی در جلسه ی مزبور می گوید:
هدف ما از همکاری اقتصادی که شاهنشاه شما را برای این منظور تعیین فرموده اند این است که ما استراتژی مشترکی با ایران داشته باشیم. گرچه گامها ممکن است طریقی جدا داشته باشند.(22)
اگرچه اسرائیل که از سوی سرمایه داران یهودی حمایت می شد، از وضعیت اقتصادی متفاوت با کشورهای منطقه برخوردار بود، ولی بر اساس خلق و خوی تاجرمآبانه می کوشید از رژیم پهلوی نیز کمک های مالی دریافت کند. آنان با عرضه گزارش هایی، خود را رژیمی که دچار مشکلات اقتصادی است جلوه می دادند و تقاضای وام و کمک از ایران می کردند. بر این اساس، نماینده اسرائیلی در مذاکرات چنین می گوید:
گزارش مختصری را خدمتتان تقدیم می کنم که ثابت می کند اسرائیل با کسر بودجه ای مواجه است که نمی شود با آن کاری کرد. این کسر بودجه اثر مستقیم روی موقعیت استراتژیکی اسرائیل دارد. و اسرائیل تقاضا دارد که شاهنشاه اسرائیل را یاری دهند و به صورت اعطاء وام به ما کمک نمایند. تا بدین وسیله موقعیت استراتژیکی ما در منطقه مستحکم گردد.(23)
نماینده اسرائیل برای این که فقط کمک مالی دریافت کنند و مبادا از سوی ایران به آنها کمک هایی از قبیل جنسی، اسلحه یا... ارسال شود، چنین توضیح می دهد:
البته منظور ما اسلحه نیست ولی ما باید جاده بسازیم، سیستم پناهگاه های خودمان را بهبود، ببخشیم و برای مقابله با یک جنگ احتمالی آماده شویم.

پی نوشت ها :

1- گزارش ساواک از «متن مذاکرات تیمسار ریاست ساواک با ژنرال خوفی رئیس سرویس اطلاعاتی اسرائیل (تهران- ششم آبان ماه1357- شیان)».
2- در ذیل ترجمه انگلیسی نامه چنین آمده است: «فرمودند گرچه دستور داده ام ولی صدور این جواب به مصلحت نیست مسکوت گذاشته شود. 4/16/[1356]»
3- متن مذاکرات ریاست ساواک با ژنرال خوفی، رئیس سرویس اطلاعاتی اسرائیل؛ مورخ1357/8/6.
4- گزارش ساواک؛ شماره 202؛ مورخ43/7/9.
5- پروتکل های دانشوران صهیون؛ صص290-289.
6- همان؛ ص262.
7- حماسه حسینی، ج1؛ مرتضی مطهری؛ انتشارات صدرا؛ چاپ چهاردهم: تابستان1368؛ صص14-13.
8- علی(ع)، مجموعه آثار 26؛ دکتر علی شریعتی؛ انتشارات نیلوفر؛ چاپ دوم: بهار1363؛ ص370.
9- گزارش ساواک؛ شماره 2-3-836؛ مورخ1337/3/12.
10- گزارش ساواک؛ مورخ40/2/12.
11- گزارش ساواک؛ مورخ39/12/4.
12- گزارش ساواک؛ شماره3048ت؛ مورخ46/7/12.
13- گزارش ساواک؛ مورخ46/8/17.
14- گزارش ساواک، شماره 18737/هـ3، مورخ1352/8/29.
15- پروتکلهای دانشوران صهیون؛ ص277.
16- همان؛ ص369.
17- همان؛ ص262.
18- گزارش ماهانه ساواک، با موضوع: امور مذهبی راجع به اقلیت کلیمی؛ مورخ1341/2/15.
19- موسی کرمانیان عضو فعال «تشکیلات صیونیت ایران» بود، لیکن به طور رسمی سمت ریاست آژانس یهود را بر عهده نداشت.
20- گزارش ساواک؛ شماره 315/1344؛ مورخ49/3/11؛ به نقل از نامه ی شماره 844 مورخ 49/2/27 و893 مورخ49/2/31 نمایندگی [ایران در] اسرائیل.
21- همان.
22- گزارش ساواک از متن مذاکرات رئیس ساواک با نماینده اسرائیل.
23- همان.

منبع مقاله :
احمدی، عبدالرحمان؛ (1385)، ساواک و دستگاه اطلاعاتی اسرائیل، تهران: مؤسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی، چاپ سوم