خستگی مزمن نوجوانان

چرا بسیاری از نوجوان ها همیشه خسته اند؟

چرخه ی خواب- بیداری با سن رابطه دارد، چرخه ی خواب طبیعی از دو دوره ی خواب بدون حرکت سریع چشم و خواب با حرکت سریع چشم تشکیل می شود. خواب یک ماهیت دوره ای دارد. شروع خواب با خواب بدون حرکت سریع چشم است که حدود 90 دقیقه بعد جای خود را به خواب با حرکت سریع چشم می دهد که اولین دوره ی آن کوتاه است. و حدود 10 دقیقه طول می کشد. دوباره خواب بدون حرکت سریع چشم ایجاد می شود و بعد خواب با حرکت سریع چشم و...
بدین ترتیب در طول خواب شبانه هر 90 تا 100 دقیقه یک بار خواب با حرکت سریع چشم تکرار می شود، منتها طول مدت خواب با حرکت سریع چشم در مراحل بعدی و انتهای شب طولانی تر می شود و هر کدام 15-40دقیقه طول می کشد. و در یک نوجوان حدود 75درصد خواب شبانه را خواب بدون حرکت سریع چشم تشکیل می دهد.
در حالت خواب بدون حرکت سریع چشم، فرایندهای ذهنی به حداقل می رسد، بدن استراحت می کند و عمل ترمیم رخ می دهد.
در خواب با حرکت سریع چشم سطوح بالایی از فعالیت جسمانی مشابه حالت بیداری وجود دارد. چشم ها در جریان آن حرکت می کنند و تنفس و ضربان قلب نامنظم و مصرف اکسیژن بدن بیش تر می شود. نه تنها چرخه ی خواب و بیداری با سن رابطه دارد، بلکه مقدار کل خواب نیز در سنین مختلف فرق می کند، نوجوانان به 8-9ساعت خواب در طول روز نیاز دارند. ولی نوجوانان امروزه کم تر از زمان های قبل می خوابند، معمولاً دیر می خوابند و چون مجبورند زود بیدار شوند پس کمبود خواب دارند. نداشتن خواب کافی توان تفکر و یادگیری نوجوانان را کاهش می دهد و موجب خستگی و خواب آلودگی آن ها در طول روز می شود.
کم تر شدن خواب نوجوانان چند دلیل دارد: اولاً پدرها و مادرها مثل سابق به زمان خوابیدن نوجوان ها نظارت نمی کنند و ثانیاً نوجوان ها به دلیل تماشای تلویزیون، استفاده از اینترنت و میهمانی رفتن دیر می خوابند. یکی دیگر از دلایل دیر خوابیدن نوجوان ها فشارهای اجتماعی و تحصیلی است که موجب می شود نوجوانان برای برآورده کردن انتظارات اجتماعی، کم تر بخوابند و تا دیر وقت مطالعه کنند. در ضمن تغییرات دوره ی بلوغ نیز در به تأخیر انداختن زمان خواب نقش دارد.
به هم خوردن چرخه ی خواب و بیداری نوجوانان موجب مشکلات هیجانی و رفتاری(تحریک پذیری، بدخلقی) و خستگی آنان در طول روز می شود، این خستگی مداوم، باعث عدم تمرکز حواس در مدرسه و ضعف عملکرد تحصیلی آن ها می شود. بنابراین والدین باید به نقش مهم خواب در نوجوانی فرزندان شان بیش تر توجه کنند و طوری برنامه ریزی کنند که روال خوابیدن نوجوان های شان منظم باشد. پس باید به آن ها کمک کنند که برنامه ی درس خواندن خود را تنظیم کنند که تا دیروقت بیدار نمانند و چون برخی از آن ها تا دیروقت احساس خستگی نمی کنند و به رخت خواب نمی روند به آن ها راهکارهایی مثل تماشا نکردن تلویزیون قبل از خواب و کتاب خوانی قبل از خواب را توصیه کنند.
منبع مقاله :
امیری، شاهرخ؛ (1389)، مشکلات نوجوانان(راهنمای والدین برای رفتار با نوجوانان)، تهران، نشر قطره