کلوپ‌های روتاری در ایران

تاریخچه

سازمان‌جهانی روتاری یکی از ‌پیچیده ‌ترین‌ تشکیلاتی است که با شعارهایی چون ‌برادری ،برابری، خیرات ،انسان ‌دوستی و ....فعالیت می‌کند.این‌تشکیلات مقاصد اصلی خود را پنهان‌کرده و سعی‌دارد تا در افکار و عقاید و ارزشهای جوامع موردنظرش تغییراتی دلخواه و باب‌میل خود ایجادکند و با اتخاذ روشهای‌خاص،مقاصد خود را اهدافی عالی و انسانی جلوه‌دهد.
اولین باشگاه در سال1905م توسط یک حقوقدان صهیونیست به نام «پل‌هریس» در شیکاگو ایجادشد(1).وی همراه با «سیلوسترئیل»،«پیرام‌شوری»و«گوستاولوپو»اولین جلسه‌رسمی را در23فوریه تشکیل‌داده و موجودیت کلوپ روتاری را اعلام کرد(2).
کلمه«روتاری» چنین معنا شده‌است :
- روتاری یعنی گردنده و چرخنده،زیرا نشست‌ها در جاهای گوناگون برپامی‌شد(3).
- چرخهای دوار یک‌کارخانه بهم پیوسته که با چرخش هر دنده،دندانه‌های دیگر نیز به‌حرکت درآمده و در نتیجه کل سیستم حرکت می‌کند.چرخ دنده آن را 24پره می‌دانستند(4).
- جلسات در آغاز پیدایش در خانه یکی از اعضاء تشکیل شده و بصورت گردشی بود(5).
نخستین باشگاه به مدت 3سال تنها باشگاه حاضر از این نوع بود،ولی«شرلی‌پری» که سمت دبیرکلی را داشت(6) سعی در گسترش آن نمود و پل‌هریس شعبات کلوپ را در80کشور گسترش داده و 6800کلوپ ایجاد کرد و در سال1947وی درگذشت(7).
اولین فعالیتهای کلوپ در خارج آمریکا در ایرلند بود و سال1911 اولین باشگاه در دوبلین پایه‌گذاری شده و سپس شعباتی در انگلستان که بسیار سریع در آن کشور گسترش یافت،آقای«مورواول»مؤسس نهضت در انگلیس بود که از اعضاء حق‌عضویت می‌گرفت(8).پس از آن در اروپا در مادرید اسپانیا سال1921 اولین باشگاه زده‌شد،ولی بعد در تمام شهرهای اسپانیا تحریم شده و درهای آن بسته‌شد و دیگر مجال فعالیت پیدانکرد.
سال1910، در شیکاگو16باشگاه ‌وجود داشت و در ‌همان‌سال به‌‌نام« انجمن‌ملی‌باشگاه‌های‌روتاری » خوانده‌شد و ‌در سال1912 با ایجاد باشگاه‌هایی‌ در ایرلند،کانادا و ‌انگلیس‌به‌« انجمن‌جهانی‌باشگاه‌های‌روتاری » تغییر‌نام داد و در سال 1922م/1301ش عنوان«بین‌المللی روتاری»یافتند(9).
مجله روتاری به زبان انگلیسی سخنگوی اعضای روتاری است که نزدیک به 500000 نسخه منتشر می‌شود و ارگان این کلوپ، مجله راه زندگی و سال ماهی آنان 11 تیرماه است.

تفاوت‌روتاری‌با فراماسونری

این دو در ماهیت سازمانی اختلافی با هم ندارند ، بلکه در ساختار اجرایی و صور ظاهری متفاوتند، از جمله:

(1) . برخلاف انجمن‌های فراماسونی که پنهان‌کارانه عمل‌می‌کردند، مجالس روتاری علنی بوده و مجوز رسمی از مقامات اجرایی هر کشور داشتند.
(2) . محافظه‌کاری و گذشته‌گرایی که ویژگی سازمان‌های پنهان‌کار و نیمه‌پنهان‌کار ازجمله فراماسون‌هاست در روتاری دیده‌نمی‌شود.
(3) . عضویت و‌حضور زنان برخلاف انجمن‌های فراماسونری‌آزاد بود وحتی‌چند هفته یاچند ماه یکبار جلسات مشترک داشتند.
(4) . فراماسون‌ها شاید تا قرن20 در‌کشورهای‌جهان سوم و از جمله ایران تا دهه‌های اخیر از میان روشنفکران و افراد تحصیل‌کرده عضوگیری می‌کردند ، ولی عضویت در روتاری بیشتر با‌مشاغل آزاد و با نفوذ چون مدیرکل‌ها و صاحبان شرکت‌ها و مؤسسات بود.

اهداف کلوپ‌های روتاری

در ماده 2 اساسنامه کلوپ روتاری تهران اهداف آن چنین ذکر شده‌است :
« ماده2 – بند اول – هدف روتاری ترغیب و ترویج اصل خدمتگزاری در کلیه کارها و اقدامات باارزش است بخصوص در موارد زیر :

1- توسعه و ایجاد طرح آشنایی و دوستی جهت کمک و خدمت به یکدیگر .
2- درنظرگرفتن موازین اخلاقی در کسب و حرفه‌های مختلف و شناسایی ارزشی مشاغل مفید و احراز احترام عمومی به مشاغل از طرف اعضاء روتاری .
3- بکاربردن اصل خدمتگزاری از طرف اعضا در جمع روابط اجتماعی از قبیل شخصی،حرفه‌ای و اجتماعی .
4- ترویج تفاهم بین‌المللی،حسن نیّت و صلح عمومی از طریق مودت و همکاری .
5- و ..... .

شرایط عضویت

برای هیچ‌کس مقدور نیست که به میل و رغبت خود به عضویت این تشکیلات درآید و یا برای عضوشدن در کلوپ‌های روتاری تقاضانامه ارسال دارد ، بلکه انتخاب فرد از سوی تشکیلات صورت می‌گیرد و روتارین‌ها در مرحله پذیرش عضو تلاش می‌کردند تا اشخاصی با شرایط ذیل را جذب شبکه خود نمایند :

(1) . از انتخاب افراد ثابت عقیده اجتناب شود .
(2) . از افراد با نفوذ سیاسی- اجتماعی و اقتصادی ازجمله: افسران عالی‌رتبه،فرماندهان طراز اول ارتش،اشخاصی با ملک و ثروت فراوان .
(3) . موفقیت عضو در حرفه و کارش .
(4) . حوزه عملیاتی کار اعضاء در منطقه‌ای باشد که باشگاه در آن مستقر است .
(5) . از هر حرفه فقط یک تن انتخاب شود ، زیرا با وجود افراد بیشتر واگذاری کار به یکدیگر و تنبلی را بدنبال دارد.
(6) . افراد طردشده اجتماعی از عضویت محروم هستند .
(7) . افراد بازنشسته ناموفق در پیشه سابق از عضویت محروم هستند .
(8) . نظم و انظباط خاص در کارهای‌کلوپ وجود دارد که همه اعضاء بدون استثناء مکلف به رعایت آن هستند و با کوچکترین تخلفی حذف می‌شوند .
(9) . حداقل شخص می‌بایستی در60 % از جلسات شرکت داشته‌باشد ، در غیر این‌صورت اخراج می‌شود و به صورتی که در مجله « انتشارات‌مصری » گفته‌شده‌است : « اگر کسی عضویت روتاری را از دست دهد ، مشکل می‌تواند گذشته را جبران کند (10). »
(10) . در صورت بیماری و عدم شرکت در جلسه،گواهی کسالت تسلیم نماید .
(11) . در صورت جابجایی فرد ، وی می‌بایستی به نزدیک‌ترین کلوپ رفته و خود را معرفی‌کند .

تأکید‌کلوپ بر« نفوذ در ادارات »-« میزان‌حرف‌شنوی »-« روحیه‌فرمانبرداری »- « پذیرش‌قوانین‌روتاری » و« مأموریت‌های محوله » است که نتیجه‌ آن این است که عضو جدید در راستای دستورات کلوپ تن به هر کاری حتی استفاده از امکانات و مقدّرات شغلی خود در جهت منافع کلوپ و حتی جاسوسی و اقدام علیه منافع ملی سرزمین خود خواهدداد .

انواع عضویت

1- عضو فعال
2- جانشین عضو فعال : معمولاً فرزند یا شریک عضو اصلی
3- عضو فعال مسن
4- عضو بازنشسته
5- عضو افتخاری

تشکیلات باشگاه

چهارچوب اصلی باشگاه دارای 8 کمیته و چند کمیسیون می‌باشد،که کمیسیون‌ها زیر نظر کمیته‌ها فعالیت می‌کنند تعداد کمیسیون‌ها در باشگاه‌ها متفاوت بوده و تشکیلات کمیسیون‌ها با توجه به ضرورت منطقه‌ای و محلی می‌باشد . رؤسای کمیته‌ها توسط رئیس باشگاه و رؤسای‌کمیسیون‌ها توسط رئیس‌کمیته انتخاب‌می‌شد و رئیس‌هیئت‌مدیره خزانه‌دار و دبیر باشگاه با آرای مستقیم اعضاء باشگاه برگزیده می‌شوند .
تعداد اعضای هیئت‌مدیره طبق اساسنامه 20 نفر است و هر6 نفر دارای یک کمیته می‌باشند(11).
کمیته‌ها عبارتند از (12):

(1) . کمیته خدمات کلوپ = وظیفه‌دار تنظیم جلسات .
(2) . کمیته خدمات حرفه‌ای = کوشش در استحکام بخشیدن به روابط میان تکنسین‌های کشورهای مختلف .
(3) . خدمات اجتماعی = کمک برای حفظ محیط زیست و .... .
(4) . کمیته خدمات بین‌المللی = فعالیّت برای نزدیکی ملّتها و نیز خلع سلاح .
(5) . کمیته جوانان = ایجاد تفاهم میان نسل جوان در جهان .
(6) . کمیته طبقه‌بندی = تنظیم روابط اعضا .
(7) . کمیته انتشارات = نظارت بر انتشارات کلوپ .
(8) . کمیته برنامه‌ریزی‌ و انتظام .

باشگاه‌های‌مشابه روتاری

فراماسونری برای اینکه بتواند بصورت علنی و در مجامع رسمی فعالیت نماید و با آسودگی به تبلیغ آراء و عقاید خود و نیز عضوگیری بپردازد ،سازمان‌هایی با عناوین مؤسسات خیریه و عمومی تشکیل داد که از جمله این سازمانها لاینز و کیوانی است . این سازمانها به فعالیت در امور خیریه و امور اجتماعی نظیر بهبود محیط زسین و حمایت از خدمات و نظایر آنها پرداخته و با صاحبان صنایع ،تجار و برگزیدگان و مدیران مناطق تماس گرفته و موفق به جلب همکاری و سپس عضویت آنان در تشکیلات خود شوند .
(1) . کیوانی : اصل کلمه هندی بوده و از کی- وانی مشتق شده ، یعنی طوری خودت را بشناسی که گفتارت نافذ گردد . فکر ایجاد چنین باشگاهی از«الن‌براون» یکی از مروجّین فراماسونری و همکارش«جوزف برانس»بود ،که در شهر دیترویت شکست خوردند،ولی بار دیگر فعالیت خود را شروع کرده و در سال1915 در ایالت میشیگان آغاز به کار کردند و در سال 1917 اتحاد ملی باشگاه‌های کیوانی در سراسر ایالات آمریکا دائر شد(13).
(2) . لاینز : به‌معنای شیرمردان . مؤسس آن«ملفان جونز» در سال1915 در‌شهر سنت‌انتونیوتگزاس بود و در سال1917 «جمعیت جهانی باشگاه‌های لاینز» در شیکاگو موطن اصلی باشگاه‌های روتاری تشکیل شد.این باشگاه هم ادعای عدم دخالت در سیاست داشته و برخلاف روتارین‌ها چندان سخت گیر نبوده و ممکن بود از یک صنف چند عضو بپذیرند.باشگاه دوم با کمک تاجر جواهرات بنام چارلز‌برکی در 27مارس1916 در دیترویت تشکیل شد.
مجمع جهانی لاینز حوزه فعالیت خود را به چند منطقه تقسیم کرده‌بود که این باشگاه‌ها در منطقه354 برای ایران بودند که خود به چند منطقه از نظر جغرافیایی تقسیم شده و با حروف ابجد نشان داده ‌می‌شدند که می‌توان حدس زد ازسال1339ش‌ شروع به‌فعالیت‌کردند.منطقه« 354الف »شامل‌باشگاه‌های‌لاینز تهران،آریا،مهر،مازیار،شمال‌تهران ،ناهید،فردوس،همایون،کوروش پیروزری،تجریش،سعدی،بابک و فردوسی‌می‌شد.منطقه«354د» درسال1353ش از منطقه‌« الف »جداشد،اما حدود جغرافیایی آن و منطقه‌های«354ب وج»مشخص نیست.
در‌شهرهای تبریز- اصفهان- مشهد و رشت هم این باشگاه‌ها وجودداشته که‌تعداد آن را تا 154باشگاه ذکر کرده‌اند(14).

باشگاه‌های روتاری در ایران

دکتر کراتس معروف به داک زمین‌شناس‌عضو سازمان اطلاعات و جاسوسی آمریکا «سیا» مأموریت داشت که در اواخر 1333ش. در ایران کلوپ‌های روتاری را تشکیل دهد ، مقامات آمریکایی برای دستیابی سریع‌تر به اهداف موردنظر خود یکی از مأمورین رده بالاتر«سیا» را که در بیروت‌زیر پوشش «انجمن‌دوستداران‌آمریکایی‌خاورمیانه» فعالیت می‌کرد روانه تهران کردند که نام وی چارلزکولاک بود و طی نامه‌ای به حسن علاء نخست‌وزیر وقت – دارنده عنوان استاد اعظم مادام‌العمر فراماسونری – خواستار تأسیس اولین کلوپ روتاری در تهران شدند و پس از موافقت هیئت دولت در این زمینه در اواخر فروردین1335ش/1956م زیر نظارت‌روتاری بین‌المللی و با کمک مجید امیرابراهیمی در پارک هتل‌تهران باشگاه‌روتاری ‌تأسیس ‌شد.
مجیدامیرابراهیمی به‌ همراهی‌عده‌ای از دوستانش ازجمله:ژرژ آوانسف - دکترفریدون‌ورجاوند – سناتور عباس ‌مسعودی (مدیر روزنامه‌اطلاعات)- سناتورجهانشاه‌صالح(وزیرکابینه‌علاء) و سناتورمصطفی‌تجدد(مدیرعامل و رئیس‌بانک‌بازرگانی) و جمعی در حدود 30 نفر اولین کلوپ روتاری را در تهران تشکیل دادند.
هر کدام از اعضای اصلی به سمتی برگزیده شدند ازجمله:
سناتورجهانشاه‌صالح = ریاست باشگاه
ورجاوند و چارلزکولاک = اعضای هیئت مدیره
سناتورعباس‌مسعودی = نایب رئیس اول
ژوژ آوانسف = رئیس تشریفات
سناتورمصطفی‌تجدد = نایب رئیس دوم
مجیدامیرابراهیمی = دبیر و خزانه‌دار کلوپ
انتخاب رؤسا و گردانندگان باشگاه بصورت رأی‌گیری مستقیم از اعضاء بوده و به مدت یکسال انتخاب می‌شدند و از هر شغل و صنف یک نفر انتخاب می‌شد.ازجمله شرایط این کلوپ برای عضویت فعال از این قراربود:
«فرد ذکور و بالغی باشد که به‌حسن‌اخلاق معروف و در حرفه و کارخود موفق و صاحب شهرت باشد.او باید بعنوان صاحب،شریک،رئیس‌صنف،مدیر یک ‌واحدتجاری یاپیشه‌ای‌که‌شایسته وشناخته‌شده،یابعنوان‌یکی‌از اعضای‌هیئت‌مدیره مؤسسه‌ای‌که شایسته وشناخته‌شده،یا بعنوان‌نماینده‌محلی یا نمایندگی‌شعبه بازرگانی‌یاحرفه‌ای‌که شایسته و شناخته
‌شده و یا دارای مقامی مسئول در چنین نمایندگی باشد(15).
این باشگاه‌ها در ایران چندان تأثیرگذار نبوده و معمولاً در شهرستانها بیشتر محفل دوستانه بوده که هفته‌ای یکبار دورهم جمع می‌شدند و با هم صحبت می‌کردند،اما سه باشگاه تهران‌مرکزی و شمال‌تهران و شمیران به علت حضور اعضای سیاسی و مسئولان عمده کشور از اهمیت بیشتری برخوردار بود.
بنابرگزارش ساواک برخلاف شعار روتاری،اغلب مسایل سیاسی هم در آن مطرح می‌شد و در دوره محمدرضاشاه باشگاه‌های روتاری و فراماسونری تبدیل به‌کانونی برای‌تحکیم پایه‌های‌حکومت بود و به ترویج هر چه بیشتر فرهنگ و تمدن غربی و مهم‌تر از همه تقویت بنیان‌های تازه نظام‌سرمایه‌داران ایران پرداخته‌‌بود.
نشریه‌ای که در سال1344-4313 از طرف روتاری کلوپ ایران منتشرشده‌بود رؤسای کلوپ را در‌سالهای1956 تا 1965 به این شرح معرفی کرده‌است(16) :
دکترجهانشاه‌صالح 58- 1956 م. /37-1335ش.
دکترعباس‌مسعودی 59- 1958 م. /38-1337ش.
عباسقلی‌نیساوی1962-1961 م. /41-1340ش.
فریدون‌ورجاوند1963-1962 م. /42-1341ش.
دکترجهانشاه‌صالح 1964-1963 م. /43-1342ش.
محمودضیائی1965- 1964 م. /44-1343ش.
بنابر گزارشات ساواک باشگاه مجردهای ایران هم در سال1354ش شروع به فعالیت کرده‌است(17). باشگاه‌های روتاری برای هماهنگی برنامه‌ها و اقدامات خود سالانه کنگره‌هایی را برای تبادل‌نظر در یکی از شهرهایی که کلوپ روتاری در آن فعالیت داشت تشکیل می‌دادند و در این جلسات همسران روتارین‌ها هم حضور داشته و دارای برنامه‌های متنوعی ازجمله :سخنرانی‌ها،بازدید از آثار باستانی شهرمیزبان،شب‌نشینی و ... بود.
اولین کنگره در تهران سال1348 دومین ‌کنگره در اصفهان سال1349
سومین کنگره در شیراز سال1350 چهارمین کنگره در آبادان سال1351
پنجمین کنگره در تبریز سال1352 ششمین کنگره درمشهد سال1353
هفتمین کنگره در رامسر(18) سال1354 هشتمین کنگره در تهران سال1355
نهمین کنگره در اصفهان سال1356
محتوای سخنرانی‌ها و مفاد نشریات روتاری بدین صورت شرح داده‌شده(19) :
طرح مسایل علمی و فرهنگی20 %
طرح مسایل اجتماعی 22 %
طرح مسایل اقتصادی 24 %
طرح مسایل تاریخی و سیاسی4 %
طرح مسایل پیرامون روتاری و اهدافش 30 %
تعداد باشگاه‌های روتاری در سطح کشور به شرح زیر است(20) :

نام باشگاه	سال تأسیس	رئیس کلوپ	تعداد اعضا	روز جلسه	محل تشکیل
روتاری تهران	1335ش	مهندس‌محمد‌قراگزلو	120	دوشنبه	پارک‌هتل
روتاری تبریز	1336ش.	دکترحسین‌ستارزاده	34	پنج‌شنبه	باشگاه‌تبریز
روتاری‌آبادان‌وخرمشهر	1337ش.	رضانقیب	30	دوشنبه	هتل‌کاروانسرا
روتاری شمال‌تهران	1338ش.	دکترمحمدبهشتی	100	سه‌شنبه	هتل‌اینترکنتیناتل
روتاری کرج	1342ش.	حبیب‌پورحسین‌زاده	30	چهارشنبه	رستوران‌جهان
روتاری شیراز	1342ش.	دکتربیژن‌سعادت	24	پنج‌شنبه	هتل‌کورش
روتاری اصفهان	1345ش.	محمدصیرفیان	51	پنج‌شنبه	هتل‌کورش
روتاری رشت	نامشخص	حسن‌اسکندریان	28	دوشنبه	هتل‌اردیبهشت‌نو
روتاری کرمان	نامشخص	دکترکاظم‌اعلائی	32	پنج‌شنبه	هتل‌صحرا
روتاری شمیران	1351ش.	سیاوش‌کلهر	74	چهارشنبه	هتل‌هیلتون
روتاری مشهد	1353ش.	مهندس‌حسن‌فیروزآبادیان	36	پنج‌شنبه	هتل‌هایت‌خیام
روتاری باخترتهران	1354ش.	محمودبهبهانیان	61	یک‌شنبه	هتل اوین
روتاری زاینده‌رود	1356ش.
روتاری ارومیه	نامشخص

کلوپهای تبریز و آبادان و خرمشهر به کمک نصرالله‌منتصر و کلوپهای کرج،اصفهان و شیراز توسط مجیدامیرابراهیمی افتتاح شدند و کلوپ شهرهای دیگر را افرادی چون رضا رزم‌آرا،سپهبد علی‌محمدخادمی و هادی امیرابراهیمی بوجودآوردند(21) .
درسال1968م مجیدامیرابراهیمی بعنوان مشاور اداری روتاری‌بین‌الملل انتخاب‌شد(22) و در سال1344ش رئیس روتاری بین‌المللی به ایران آمد و به کاخ سلطنتی رفت و عضویت محمدرضاشاه و ریاست عالیه او را برکلوپهای روتاری در ایران اعلام کرد(23)و این امر سبب شد تا چرخ‌های روتاری سریع‌تر به گردش درآید .
طبق مقررات روتاری‌بین‌المللی در صورتی که تعداد کلوپ‌های فعال در کشوری به15کلوپ می‌رسید ، آن کشور به یک منطقه مستقل روتاری ارتقاء می‌یافت و برای همین تلاش گسترده‌ای برای رسیدن به این حد نصاب در ایران صورت می‌گرفت ، که با پیروزی انقلاب طومار آنها درهم‌پیچیده و چون بار دیگر وابستگان استکبار راه فرار را پیش‌گرفتند .

باشگاه زنان

نخستین روتاری زنان تحت عنوان«اینرویل» درسال1924م در منچسترانگلیس تأسیس‌گردید و سپس در5 قاره جهان گسترش‌یافت.سابقه‌چنین‌تشکیلاتی به انگلستان درجریان‌جنگ‌جهانی‌اول وخدمات زنان به‌مردم جنگ‌زده برمی‌گردد و کم‌کم زنان وارد فعالیت‌ها شدند.سازمان بین‌المللی اینرویل اجازه تأسیس این نوع باشگاه‌ها را در سایر کشورها داد و در ایران درشهرهای‌تهران- اصفهان- مشهد و رشت زنان در باشگاه‌هایی بنام‌های«زونتا»- «اینرویل کلوپ» و «کلوپ روتارک» در حدود سال1355ش آغاز به کارکردند(24).
باشگاه‌های روتاری زنان و مردان حق دخالت در امور یکدیگر را نداشتند،اما به منظور تحکیم پیوند دوستی و مودت هر چند ماه یک بار جلسات مشترکی داشتند.
در سال1355ش ریاست«اینرویل‌تهران» با «خانم‌تاجی» بوده‌است و در سال1357ش در اصفهان همسران روتارین‌ها درصدد تشکیل کلوپ اینرویل برآمدند و «خانم‌بانک» بانی این باشگاه در اصفهان شد(25) .بانوان مشهدی باشگاه زونتا و روتارک را در سال1355ش تشکیل دادند و مقدمات روتارک رشت در اوایل سال1357ش گذاشته‌شد(26).

جوانان و روتاری

این تشکیلات اهمیت‌ویژه‌ای برای‌نوجوانان و جوانان‌قائل بوده و جذب آنان را هم جزء برنامه‌های‌خود قرار داده‌است. این تشکیلات جوانان ونوجوانان را در‌گروه‌هایی بنام«اینتراکت» و«روتاراکت» سازماندهی‌کرده و با انجام فعالیت‌هایی نظیر پیک‌نیک‌های دسته‌جمعی،شب‌نشینی،مجالس رقص و آواز و پارتی های گوناگون به تربیت این نسل می‌پردازد.
در تشکیلات روتاراکت جوانان18 تا 28 ساله فعالیت داشته و تعداد این کلوپ‌ها تا سال1975 در 60 کشور جهان در حدود 1200 کلوپ با عضویت بیش از 25000 دختر و پسر بوده‌است(27) .
اولین روتاراکت ایران در‌سال1349ش به‌کوشش«سپهبدعلی‌محمد‌خادمی(28)» در ایران و «مهندس داریوش‌ارجمند» در تهران با عضویت 25 نفر از دانشجویان و دانش‌آموزان تشکیل شد(29) .
دوره بعدی فعالیت این گروه در سال1353ش و به سرکردگی«رضا رزم‌آرا» و «مهندس داریوش‌ارجمند» آغازشد(30) .
و سعی‌ می‌شد بیشتر اعضای این کلوپ‌ها از فرزندان اعضای روتاری باشند.
روتاری بین‌المللی از طرق گوناگون و اکثراً به مدد سازمانهای جاسوسی سیاه و موساد با دانشجویان مرتبط شده و با اعطای بورس و‌کمک‌ هزینه‌های تحصیلی‌آنان را زیر‌پوشش‌خود می‌گرفت و بر اساس‌اطلاعات‌منتشرشده تا سال1978م در حدود 17000 مورد کمک هزینه‌ تحصیلی پرداخت شده،که سالانه برای هر فرد معادل 2600 دلار بوده‌است(31).

روتاری و پیوند با صهیونیسم

این تشکیلات از ابتدا تحت نفوذ وسلطه همه جانبه صهیونیسم بین‌الملل قرارداشت و ارتباط آن با صهیونیسم تا حدی‌است که درنامگذاری این تشکیلات هم نمایان است،کلمه«روتاری» در فرهنگ عبری به معنای«دوره» است(32)

دلایل دیگر عبارتند از :
(1) . نشانه روتاری‌یک چرخ24 دندانه‌ای‌با رنگ‌های‌آبی و طلایی‌است‌که هر دو این رنگ‌های مقدس‌صهیونیست است.
(2) . چرخ روتاری یک ستاره6 ضلعی است که نشانه صهیونیست‌ها در فلسطین اشغالی است(33) .
(3) . در هر باشگاه یک یا دو تن یهودی حتماً بایستی عضو باشد(34) .
(4) . در هرشعبه کلوپ روتاری،یک کمیته مخصوص برای ایجاد تفاهم متقابل بین پیروان ادیان مختلف با صهیونیسم فعالیت می‌کند(35) .
(5) . برابر دانستن همه ادیان، راهی برای ایجاد حکومت جهانی که مورد نظر اسرائیلییان است.
(6) . سران باشگاه‌های روتاری در13 آوریل 1964م در شهر«رامات‌کان»فلسطین اشغالی جمع شده و اقدامات بشردوستانه صهیونیست را ستایش کردند(36) .
(7) . اعطای بورسیه به دانشجویان اسرائیلی در سراسر جهان.
(8) . رفتار و مواضع آنان در برابر حوادث بین‌المللی و منطقه‌ای ، ازجمله زمانی که«سلیمان‌خاطر» سربازمصری چند تن از جاسوسان موساد را در صحرای سینا به قتل‌رساند و نظام جمهوری‌اسلامی‌ خیابانی را به نام وی‌کردند و تمبر یادبود زدند(37) سرکردگان کلوپ روتاری رنچوپارک‌آنجلس به خشم آمدند .

کلان سرمایه‌دار عضو کلوپ

کلان‌سرمایه‌داران ایرانی که‌رسماًعضوکلوپ بودند،ثروت و سرمایه‌های خود را در جهت دلخواه کارتل‌ها و تراست‌های آمریکایی و صهیونیستی به جریان می‌انداختند،ازجمله:

(1) . حبیب‌الله‌ثابت (معروف به ثابت‌پاسال متولد1282ش. در یک‌خانواده یهودی ) = سرمایه‌دار بهایی و مالک بیش از 70شرکت‌تجاری و20 کارخانه عظیم مونتاژ نظیر کارخانجات لاستیک‌سازی جنرال و کارخانجات تولید پپسی‌کولا در شهرهای مختلف ایران(38) .
(2) . قاسم لاجوردی (استاد ارجمند لژ ستاره‌سحر ) = از خواص دستگاه پهلوی و از فراماسون‌های قبل و بعد از انقلاب بود . وی از سازماندهندگان کلوپ‌روتاری‌رنچوپارک‌آنجلس بود وکارخانه‌دار بزرگی درصنایع غذایی- ‌بهداشتی-‌ ساختمانی- نساجی بانکداری- سیمان‌سازی- بیمه- کشتیرانی و الکترونیک(39) .
(3) . پرویز مهدی‌زاده = از بنیانگذاران‌کلوپ روتاری رنچوپارک‌آنجلس و اولین رئیس آن پس از انقلاب و عضو لژهای فراماسونری فلوشیب و فرایز بود . وی دارنده نشان صهیونیستی «پل‌هریس(40) » نیز می‌باشد .
در سالهای آخر حکومت محمدرضاشاه رئیس تحقیقات جنگل‌ها بود و برای همین اراضی جلگه‌ای وجنگلی سواحل دریای‌خزر را بین سردمداران رژیم و روتارین‌ها تقسیم کرده‌بود ، که تعداد آنان را تا 750 نفر نوشته‌اند ازجمله:
ارتشبد ازهاری- شمس‌پهلوی- ذبیح‌الله‌صفا(41)- دکتر حسین‌اهری (42)- کریم‌پاشابهادری(43)و.....
(4) . و ..... .

تحریم روتارین

روتاری بین‌المللی هم‌چون سلف استعماری خود «ماسون» سعی درکمرنگ کردن ارزشهای اعتقادی و دینی داشته و همواره می‌کوشید تا با توسل بر شعارهای اومانیستی مسئله «خداباوری» را زیر سؤال برده و به تضعیف آن بپردازد و بر همین اساس باشگاه‌های روتاری با صراحت در اساسنامه‌های خود چنین نوشته‌بودند: « مسئله‌مذهب و‌ملیت دارای ارزش‌نبوده و با‌عضویت‌در ‌این‌کلوپ‌هیج‌ارتباطی‌نداشته واعتباری‌برآن‌مفروض نیست(44) . »
دین و مذهب‌ستیزی در این‌کلوپ‌ها به‌حدی‌ افزایش‌یافت‌ که حتی رهبران ‌مسیحی هم‌طی پیامی آن را‌ در20 دسامبر 1950م /1329ش تحریم کردند(45) : « به‌خاطر دفاع ازعقیده و فضیلت تصمیم‌گرفته‌شد به‌رجال دین اجازه انتساب به‌هیئت روتاری و شرکت در جلساتشان داده‌ نشود(46) . »
جوامع اسلامی هم عضویت در این کلوپ را مذموم شمرده و در سال1974م/1353ش در شهر مکه کنفرانسی مرکب از140 نماینده از کشورهای مختلف اسلامی تشکیل شد و به موجب آن قطعنامه‌ای اعلام داشت(47) :

(1) . برهر مسلمانی واجب است به سرعت از این سازمان خارج شود .
(2) . هر مسلمانی که به این سازمان‌ها پیوسته‌است،نباید برای انجام امور مسلمین انتخاب شود .
(3) . کشورهای اسلامی باید چنین تشکیلاتی را ممنوع و فعالیت و شعبات آن را تعطیل کنند .
(4) . کشورهای اسلامی نباید اعضای این انجمن‌ها را استخدام کنند .
(5) . حقایق مربوط به روتاری و فراماسونری و باشگاه‌های لاینز را در کتابهای ارزان‌قیمت برای مردم تشریح نمایند،تا مردم فریب آنان را نخورند .

طبق آمار سال 1976م./1355ش. در 151 کشور جهان 16771 کلوپ روتاری با 785400 نفر عضو وجود داشته است(48) .
ادیانی که سازمان روتاری پذیرفته‌است عبارتند از : بودائی مسیحی با فرق مختلفه آن ، هندی،یهودی و محمدی. البته دین اسلام را بنام واضع آن می‌شناسند و اسلام را بعنوان اسلام قبول ندارند و از مذهب‌های دیگر مورد قبول آن،تاویزم است که یک نوع عقیده چینی است که اساس آن چنین است:«سعادت انسانی به این است که هر چه انسان و غرائز او بخواهد اجابت شود و بین همه انسانها باید روابط سیاسی و اجتماعی برقرار باشد(49) .
در ایران تشکیلات روتاری بر افراد لائیک و سکولار بیشتر توجه داشت و حمایت آنها از « احسان‌یارشاطر » بهائی مذهب و «رضا مظلومان » دین‌ستیز نمایانگر آن هست .
ایجاد مدارس مختلط از مرکز روتاری ایران‌ طرح‌ریزی ‌شد و حتی رواج بی‌بندوباری از‌کلوپ زونتا توسط « پری ‌اباصلتی » از طریق« انجمن‌بانوان‌ودوشیزگان »ساماندهی می‌شد(50) .

پی‌نوشت‌ها:

مدرس دانشگاه و کارشناس ارشد تاریخ
1- راهنمای‌کلوپ‌های روتاری در ایران،ص37- تاریخ‌جنبش‌ها وتکاپوهای فراماسونگری در‌کشورهای اسلامی،ص37.
2- مجله راه زندگی،شماره495.
3- تاریخ‌جنبش‌ها وتکاپوهای فراماسونگری در‌کشورهای اسلامی،ص37.
4- مجله راه زندگی،شماره495.
5- فراماسونرها،روتارین‌ها و لاینزهای ایران،ص54.
6- وی سال1924 استعفا داد.
7- ماهیت باشگاه‌های روتاری،ص26.
8- همان.
9- تاریخ‌جنبش‌ها وتکاپوهای فراماسونگری در‌کشورهای اسلامی،ص37.
10- انتشارات‌مصری،8 سپتامبر،1973م .
11- فراموشخانه و فراماسونری در ایران،ص469.
12- تشکیلات‌فراماسونری‌در ایران،ص87 .
13- ماهیت باشگاه‌های روتاری،ص30.
14- فراماسونرها،روتارین‌ها و لاینزهای ایران،ص63 .
15- اسناد روتاری و لاینز،کد3/12146،سند شماره256.
16- فراموشخانه و فراماسونری در ایران،ص470.
17- فراماسونرها،روتارین‌ها و لاینزهای ایران،ص59 .
18- احتمالاً کنگره رشت در رامسر برگزار شده‌است.
19- فراماسونرها،روتارین‌ها و لاینزهای ایران،ص58 .
20- همان،ص59 و60 .
21- نشریه مشاور بین‌المللی‌روتاری،آذرماه،1353ش.
22- همان،سال اول،شماره15 .
23- معماران تباهی،ص33.
24- فراماسونرها،روتارین‌ها و لاینزهای ایران،ص62 .
25- اسناد روتاری و لاینز،کد4/12146،سند شماره98 و95.
26- همان.
27- تشکیلات فراماسونری در ایران،ص106.
28- دبیر وقت بین‌المللی کلوپ‌های روتاری در ایران.
29- معماران تباهی،ص45.
30- ماه‌نامه کلوپ روتاری ایران،سال سوم، شماره13 ..
31- همان.
32- فرهنگ لغات عبری،ج3،ص1526.
33- همان،ص84.
34- ماهیت باشگاه‌های روتاری،ص36.
35- الروتاریه و الروتاریون،ص17- معماران تباهی،ص21.
36- تشکیلات فراماسونری در ایران،ص153.
37- راه‌زندگی،شماره435،خرداد1368 .
38- معماران تباهی،ص34.
39- همان،ص35.
40- به افرادی که خدمات ارزنده‌ای به اسرائیل و صهیونیسم بین‌الملل کرده‌اند اهداء می‌شود.
41- نویسنده و شاعر و صاحب امتیاز مجله سخن.
42- صاحب امتیاز روزنامه آیندگان.
43- رئیس دفتر فرح پهلوی.
44- تشکیلات فراماسونری در ایران،ص89 .
45- تاریخ‌جنبش‌ها وتکاپوهای فراماسونگری در‌کشورهای اسلامی،ص39.
46- شهادات ماسونیه،ص11 و 12.
47- تشکیلات فراماسونری در ایران،ص90 و 91.
48- همان،ص91 .
49- ماهیت باشگاه‌های روتاری،ص37.
50- معماران تباهی،ص43.

منابع:
1- آرشیو مرکز انقلاب اسلامی،اسناد روتاری و لاینز .
2- حائری،عبدالهادی.(1368).تاریخ‌جنبش‌هاوتکاپوهای‌فراماسونگری‌درکشورهای‌اسلامی،مشهد،نشرآستان ‌قدس ‌رضوی،
3- دفترپژوهش‌های‌مؤسسه‌کیهان.( بی تا ).معماران‌تباهی،ج2و1،چاپ‌چهارم،تهران، نشردفترپژوهش‌های ‌مؤسسه‌ کیهان .
4- رائین،اسماعیل.(1357).فراموشخانه و فراماسونری در ایران،تهران ،نشرامیرکبیر
5- رزم‌آرا،رضا.(1353).راهنمای‌‌کلوپ‌های ‌روتاری ‌در ایران،بی جا،بی نا .
6- سجادی،محمدصادق.(1357).ماهیت باشگاه‌های روتاری،نشرکتابخانه‌طهوری .
7- شوشان،ابراهیم.( بی تا ).فرهنگ لغات عبری،ج3 ف بی جا ، بی تا .
8- عمرحماده،حسین.( بی تا ).الروتاریه و الروتاریون،بی جا ،چاپ دمشق .
9- ----------- . ( بی تا )،شهادات ماسونیه، بی جا ،چاپ دمشق .
10- مرکزاسنادانقلاب‌اسلامی.(1377).فراماسونرها،روتارین‌ها و لاینزهای ایران،تهران،نشرمرکزاسناد انقلاب ‌اسلامی،1377.
11- میر،حسین.(1376).تشکیلات فراماسونری در ایران،تهران،نشرعلمی .
جراید
- انتشارات مصری .
- مجله راه‌زندگی،ارگان کلوپ روتاری .
- ماهنامه روتاری کلوپ ایران .
- نشریه مشاور بین‌المللی .