نویسنده: دکتر نرگس شمس علیزاده




 

آپنه ی خواب حالت خطرناکی است که به صورت توقف تنفس حین خواب روی می دهد. دو نوع آپنه ی خواب وجود دارد:

آپنه ی مرکزی

آپنه ی مرکزی که شیوع کم تری دارد، هنگامی رخ می دهد که مغز نمی تواند فرمان لازم را برای حرکت عضلات تنفسی و شروع دم بدهد.

آپنه ی انسدادی:

آپنه ی انسدادی که بسیار شایع تر است، هنگامی رخ می دهد که به رغم تلاش فرد و عضلات تنفسی اش برای نفس کشیدن، هوا به داخل یا خارج از بینی و دهان وی جریان پیدا نکند. وقتی ماهیچه های انتهای زبان و زبان کوچک (بافت کوچک گوشتی که در انتهای دهان آویزان است) بیش از حد سست باشند، مسیر خروج هوا را مسدود می کنند. اگر چه دلیل آپنه خیلی شبیه خروپف است، اما بسیار خطرناک تر از آن است، گاهی حتی پیش می آید که تنفس بیمار هنگام خواب برای مدت 10 الی 25 ثانیه قطع شود. توقف تنفس باعث کاهش فشار خون و نرسیدن اکسیژن به مغز می شود. در این زمان، مغز یک پیغام ناگهانی می فرستد که فرد را بیدار می کند و به او می گوید که باید مقدار زیادی هوا به درون شش های خود بفرستد. ممکن است این اتفاق بارها و بارها تکرار شود و ممکن است در هر ساعت 20 تا 30 حمله ی آپنه اتفاق بیفتد. فرد معمولاً با دهانی خشک، بدنی عرق آلود و سردرد از خواب بیدار می شود. این بیدار شدن های متوالی نمی گذارد او به خواب عمیقی فرو رود و برای همین، این افراد روز بعد را با خستگی و خواب آلودگی شدید سپری می کنند. ممکن است فرد مبتلا به آپنه ی خواب متوجه هیچ یک از وقایع حین خواب خود نشود و بیمار از حملات توقف تنفس خود و بیدار شدن های مکرر بی اطلاع باشد.
هر چند خروپف همیشه با آپنه ی خواب همراه نیست، ولی تقریباً همیشه آپنه ی خواب در فواصل بین دو حمله ی آپنه با خروپف همراه است. بیمار ممکن است از احساس خفگی حین خواب، سردرد صبحگاهی و خواب آلودگی و گیجی روزانه شکایت داشته باشد.
عوامل مؤثر در ایجاد آپنه ی خواب عبارتند از:
• چاقی: افراد چاق بسیار بیش تر از سایرین دچار آپنه ی خواب می شوند. مطالعات نشان داده است که کلفتی دور گردن ارتباط ویژه ای با این اختلال دارد.
• جنسیت: شیوع این اختلال در مردان 2 تا 3 برابر زنان است.
• یائسگی
• مصرف الکل
• مشکلات تیروئید
• گرفتگی بینی

درمان

آپنه بیماری بسیار خطرناکی است، زیرا باعث افزایش فشار خون و حملات قلبی می شود و جان بیمار را تهدید می کند. از این رو درمان آن الزامی است.
آپنه ی خواب در آزمایشگاه خواب یا با دستگاه پلی سومنوگرام تشخیص داده می شود و بر حسب شدت و علت آن تحت درمان های مختلف جراحی و غیرجراحی قرار می گیرد.
اگر بیماری شدید نباشد، درمان آن از طریق تغییرات ساده ی رفتاری، مانند کاهش وزن، قطع مصرف الکل، خوابیدن به پهلو و... صورت می گیرد. برای درمان موارد حاد از دستگاهی به نام CPAP استفاده می شود. این دستگاه فشار هوای نای را همواره مثبت نگه می دارد و به بیمار کمک می کند تا هنگام خواب به راحتی تنفس کند، راحت بخوابد و خطر حمله ی قلبی در او کاهش پیدا کند. در برخی موارد عمل جراحی توصیه می شود.
منبع مقاله :
شمس علیزاده، نرگس، (1388)، اختلال خواب(شناخت اختلالات و آشنایی با بهداشت خواب)، تهران: نشر قطره، چاپ اول