انتخاب روان درمانگر خوب

چگونه درمانگر خود را انتخاب کنیم؟

اگر بخواهیم برای خود، دوستان و خویشاوندان درمانگر یا روان کاوی انتخاب کنیم، چه باید بکنیم؟
در این مورد چند توصیه ی کلی وجود دارد:
نخست این که، به جای انتخاب در دسترس ترین و ارزان ترین درمانگر، بهتر است به دید خود نگاه کنید تا به جیب خود.
دوم این که، در مورد درمانگر خود تحقیق کنید. البته این بدان معنا نیست که به تحقیق محلی بروید و کارآگاه بازی کنید. در این جا پرس و جو کردن از دو گروه کمک کننده است: بیمارانِ (فعلی یا قبلی) درمانگر و همکاران او. به درمانگر یا روان کاو تلفن کنید و حتماً در مورد دستمزد و روال کار او پرس و جو کنید. به یاد داشته باشید که شروع نکردن درمان بهتر از نیمه کاره رها کردن آن است. از پرسیدن در مورد صلاحیت های ذکر شده در مورد درمانگرتان ابا نداشته باشید.
سوم این که، اجباری نیست که با همان درمانگر یا روان کاو اول کار خود را شروع کنید. می توانید چند متخصص را امتحان کنید. اما پس از انتخاب به دلیل این که معلوم نیست احساس های بعدی شما نسبت به درمانگر، واقعی باشد یا نه تغییر درمانگر سخت است، زیرا دیگر درگیر درمان یا تحلیل شده اید.
بنابراین، مهم است که پس از تحقیق به حس اولیه ی خود نسبت به درمانگر یا روان کاوتان اعتماد کنید. بسیار مهم است که احساس های منفی یا مثبت خود را با درمانگرتان در میان بگذارید. هر چند این کار سخت باشد و شما را دچار حس بدی کند.
اگر مدت زیادی درگیر انتخاب درمانگر هستید، به طور حتم فرآیندی به نام مقاومت را تجربه می کنید. فرآیندی که چوب لای چرخ درمان شما می گذارد. متعهد ماندن به درمان و تحلیلی که در آن به سر می برید یکی از کارهای بسیار سخت است، چرا که هر درمانی فراز و نشیب های زیادی دارد. ممکن است حتی در وهله هایی از درمان حال شما بدتر شود. اما مهم است که در مورد این حالت ها با روان درمانگر خود صحبت کنید.
در مورد انتخاب روان کاو، در ایران 2-3 نفر وجود دارند که حایز شرایط هستند و آن ها هم لیست انتظارهای طولانی دارند که ممکن است فرصت هرگز به یک فرد نرسد.
بنابراین، توصیه می شود با کسانی که خود را روان کاو معرفی می کنند با احتیاط زیاد برخورد کنید و از پرس و جو در مورد تخصص و موارد ذکر شده در این کتاب ابایی نداشته باشید به هر حال پای روان شما در میان است.

چه اصول اخلاقی در روان درمانی باید رعایت شود؟

به طور کلی روان درمانگران بایستی اصول زیر را رعایت کنند:

1. صلاحیت حرفه ای:

درمانگر، متعهد به اقدام حرفه ای در محدوده ی آموزش ها و توانایی های خود است و کسی که دارای ملاک های درمانگری نیست به رغم داشتن مجوزهای دانشگاهی و یا سازمان های مشابه صلاحیت درمانگری ندارد. در این میان عناوین هیئت علمی یا عضویت در انجمن ها ربطی به توانایی فرد در اداره ی جلسه های درمان ندارد، چون به راحتی با واریز حق عضویت می توان عضو انجمن های زیادی شد.

2. احترام به درمان جویان:

درمانگر موظف به رعایت اصل عدم تبعیض بین بیماران یا درمان جویان خود است. سن، جنس، معلولیت، قومیت، نژاد و مذهب در حاشیه اند. این احترام با توجه به چارچوب اخلاقی هر سبک درمانی انجام می پذیرد و بایستی توجه داشت که همواره برخورد درمانگر با برخورد در یک مهمانی یا شکل اجتماعی ارتباط متفاوت است. به عنوان مثال ممکن است درمانگری در پاسخ به درخواست مادر یا پدر بیمار 24 ساله ی خود که می خواهند از فرآیند درمان با خبر شوند حتی یک کلمه اطلاعات ندهد که هیچ، از پاسخگویی به تماس های بعدی نیز سرباز بزند. این نکته به خصوص در درمان های تحلیلی رعایت اصل اخلاقی است. که ممکن است با رعایت ادب و نزاکت عمومی و معمول در تضاد باشد. یادمان نرود که تقلیل رابطه ی درمانی به شکل اجتماعی و مهمانی گونه ی آن از طرفی نوعی توهین به درمان جو و از طرف دیگر کم ارزش کردن روان درمانگر است.

3. رضایت دوجانبه:

باید در مورد هزینه و ساعات برگزاری جلسه ها هماهنگی هایی صورت بگیرد. هم چنین، در خصوص سبک درمانی بایستی اطلاعاتی داده شود که در مورد بیماران زیر 18 سال توضیح فرآیند به والدین است.

4. رازداری:

رازداری اصلی مسلم است و درمانگر گفته یا ناگفته اطلاعات بیمار را نزد خود نگه می دارد مگر در مواردی که صحبت از آسیب به خود یا دیگری مطرح باشد. بیان شرح حال بیماران معروف و سرشناس حتی به عنوان نمونه ممنوع است و باید نامی مستعار برای مورد انتخاب شود. هم چنین، روان درمانگر حق ندارد در مورد بیماری که همکارش چهره ی او را دیده صحبت کند.

5. صداقت:

اگر برای مقاصد آموزشی، مطالب درمان در جای دیگری مطرح شود، باید بیمار از آن با خبر باشد. و اجازه ی کتبی را امضا کند.

6. احتراز از استثمار:

رابطه ی جنسی با بیمار، یا بستگان او ممنوع و از موارد منع شده ی اخلاقی است، زیرا بیمار در موقعیت آسیب پذیری قرار دارد. هم چنین خواستن خدمات دیگر از بیمار مثل این که بیمار در آژانس هواپیمایی کار می کند و حالا در تهیه ی بلیط درمانگر خود سهیم شود، غیر اخلاقی است. داد و ستد مالی بین بیمار و درمانگر نیز ممنوع است. هم چنین رفتن به کوه، مهمانی مشترک یا قرض گرفتن پول از بیمار!!! تعریف نشده و غیرقابل توجیه است و از مظاهر استثمار بیمار تلقی می شود.
هر چند پذیرش هدیه بر اساس سبک درمانی متفاوت است اما پذیرش هدیه ی گران قیمت غیراخلاقی است. هم چنین درمانگر حق ندارد با دادن تخفیف های زیاد بیمار را مدیون خود کند. چه برسد به این که بخواهد کمک مالی به بیمار کند و... به طور کلی هر نوع تداخل نقش ها غیراخلاقی محسوب می شود.
آیا اگر خودمان احساس سلامتی کنیم ولی دیگران از دست ما به ستوه آمده باشند، باید به روان درمانگر مراجعه کنیم؟
اگر سبک رفتاری و عاطفی شما باعث اذیت و آزار دیگران شده است و مدام از دیگران می شنوید که ناخواسته آن ها را رنج می دهید یا پشت سر خودتان می شنوید: «بابا دست خودش نیست تو دلش هیچی نداره» یا خودتان را خیلی حق به جانب می دانید و معتقدید که همه در مورد شما اشتباه می کنند. یا رابطه با شما مثل میدان مین است و بالاخره از دیگران می رنجید، متأسفانه ممکن است مبتلا به اختلال شخصیت باشید و راه سختی برای درمان خود پیش رو داشته باشید. در این صورت به طور حتم بایستی نزد درمانگری کار کشته بروید.
اختلال شخصیت یک اختلال روانی است که در آن دیگران از دست فرد آزار می بینند و خود فرد با الگوهای رفتاری - هیجانی اش خوش و خرم است. اگر آدم بی ثباتی هستید و یک روز عاشق یکی هستید و فردا دشمنش و بالعکس، اگر دیگران به شما می گویند از دماغ فیل افتاده اید، اگر از صدمه زدن به دیگران احساس پشیمانی نمی کنید، اگر زیادی سرخوش و نمایشی هستید، اگر زیادی به قیافه ی خود گیر داده اید در حالی که دیگران می گویند مشکلی ندارید، اگر الگوی نافذی از غمگینی را برای مدت زمان زیادی از عمر دارید و... به اختلال شخصیت در خود شک کنید.
منبع مقاله: محمدپور یزدی، احمدرضا؛ (1357)، روان درمانی چیست؟ (آشنایی با مداخله ها و درمان های روان شناسانه)، تهران: نشر قطره، چاپ اول، (1388).