آیا حیوانات می‌توانند بلایای طبیعی را پیش بینی کنند؟

داستان‌ها درباره‌ی پیش بینی بلایای طبیعی توسط حیوانات به سال 373 قبل از میلاد در یونان باز می‌گردند. از آن زمان تا کنون انسان به تفکر در باره‌ی ارتباط میان الگوهای رفتاری حیوانات و بلایای طبیعی پرداخته است. اما آیا این داستان‌ها واقعیت دارند؟ بیایید با هم به بررسی این موضوع بپردازیم.
وقتی عبارت "غریزه‌ی حیوانی" را می‌شنوید چه چیزی به ذهنتان خطور می‌کند؟ آیا غریزه‌ی حیوانی یک استنباط احساسی برتر است؟ یک نوع پیش آگاهی است؟ یا شاید هم حس ششم است؟ شکی وجود ندارد که حیوانات جهت بقا در حیات وحش نیازمند این حواس پیشرو می‌باشند. اما سؤالی که مطرح می‌شود این است که آیا غریزه‌ی حیوانی آن قدر به کار حیوانات می‌آید که آن ها را در برابر بلایای طبیعی قریب ‌الوقوع محافظت نماید؟ دانشمندانی که به تحقیق درباره‌ی رفتارهای حیوانات می‌پردازند تلاش می‌کنند تا رابطه‌ی میان حیوانات هراسان و عصبی و بلایای طبیعی که به دنبال مشاهده چنین رفتارهایی رخ می‌دهد را اثبات نمایند. بگذارید برای گشودن قفل این معما به طور عمیق‌تر به بررسی این موضوع بپردازیم.

آیا حیوانات بلایای طبیعی را پیش بینی می‌کنند؟

برای حیواناتی که در دشت و جنگل زندگی می‌کنند زندگی به معنای بقاست. این امر برخورداری این موجودات از حواس شنوایی و بویایی قوی‌تر از حواس شنوایی و بویایی انسان را توجیه می‌نماید. حیوانات دارای یک حس ادراکی پیش رفته هستند که به آن‌ها کمک می‌کند تا بقای خود را در جنگل تضمین نمایند. این حس ادراکی آن‌ها را قادر می‌سازد تا ارتعاشات ناچیزی که برای ما انسان‌ها نامحسوس و بی اهمیت هستند را احساس نمایند. پیشاپیش مشخص گردیده است که چگونه گونه‌های مهاجر با استفاده از میدان‌های الکترو معناطیسی مسیر خود را پیدا می‌کنند. به همین ترتیب، حیوانات همواره در زمینه‌ی درک تغییرات آب و هوایی و سازگاری با این تغییرات دارای مهارت هستند. همان طور که می‌دانیم حیوانات برخی تغییرات رفتاری را به نمایش می‌گذارند که علامت احتمال وقوع یک حادثه می‌باشد. از جمله این تغییرات این است که حیواناتی که در باغ وحش نگه داری می‌شوند تلاش می‌کنند از قفس خود فرار کنند، اسب‌ها و دام‌ها در فضای باز دور هم جمع شده و تنگ هم می‌ایستند، و حشرات در جستجوی مکان امن به درون ساختمان‌ها هجوم می‌برند. دنیای حیوانات در زمینه‌ی برخورداری از چنین خصوصیتی به نظر یک پارچه و منسجم است. مثال‌هایی جهت اثبات این تئوری در زیر آمده‌اند.
• افزایش میزان غور غور کردن قورباغه‌ها نشان دهنده‌ی وزش طوفان در همان نزدیکی‌ها است.
• اگر دیدید پروانه‌ها و زنبورها به طور ناگهانی ناپدید شدند منتظر بارش باران باشید، زیرا این حشرات احتمالاً به جستجوی مکان‌های خشک رفته‌اند.
• هنگام خطر وقوع طوفان هاریکان کوسه‌ها به سمت نقاط عمیق‌تر دریا شنا می‌کنند.
• پرندگان مهاجر پیشاپیشِ وقوع طوفان هاریکان سفر خود را به تعویق می‌اندازد.
• پیش از فوران آتش فشان، بی قراری محسوسی میان حیوانات ساکن منطقه مشاهده می‌شود.
• گربه‌ها و سگ‌ها در طول روز‌های قبل از وقوع زلزله از خانه می‌گریزند و افزایش ناگهانی تعداد حیوانات خانگی گم شده غالباً حاکی از وقوع یک حادثه است.

آیا حیوانات زلزله را پیش ینی می‌کنند؟

داستان‌هایی درباره احساس وقوع زلزله توسط حیوانان اغلب شنیده می‌شوند. سونامی فاجعه باری که در ماه سپتامبر سال 2004 جنوب شرق آسیا را درنوردید در اثر یکی از بزرگ‌ترین زمین لرزه‌هایی که تاکنون رخ داده‌اند ایجاد گردید. به دنبال این فاجعه داستان‌هایی درباره فرار حیوانات به سمت پناگاه‌های امن قبل از نزدیک شدن امواج عظیم آب شنیده شد. این فاجعه صدمات غیر منتظره‌ای برای انسان‌ها به همراه داشت. اما نکته‌ی شگفت اور این که حیوانات تا حدود زیادی موفق شده بودند خود را از خشم طبیعت مصون سازند. پیش از وقوع این فاجعه، در موارد گوناگون مشاهده گردید که حیواناتی هم چون فیل و گربه از مناطق ساحلی فاصله گرفته و الگوهای رفتاری غیر معمولی از خود نشان می‌دهند.
ما مرتباً می‌شنویم که مردم با آب و تاب از صداهای ناهنجار حیوانات خانگی خود قبل از وقوع زلزله می‌گویند. هم چنین مشاهده گردیده است که حیوانات خانگی قبل از وقوع زلزله افسرده و بی قرار می‌شوند.
زلزله شناسان در چین و ژاپن (کشورهایی که قربانی بلایای طبیعی ناگوار هستند) تلاش دارند منطقِ ورای رفتارهای غیر معمول حیوانات قبل از وقوع زمین لرزه را کشف نمایند. آن‌ها امیدارند در زمینه‌ی اثبات این تئوری که حیوانات قادرند تغییرات در لرزش‌های زمان را کشف نمایند پیش رفت‌هایی به دست آورند.

ورای واقعیت

آیا تا به حال دقت کرده‌اید که این گونه داستان‌های مربوط به "فرار حیوانات" درست بعد از وقوع فاجعه مطرح می‌شوند؟ رفتار عجیب و غریب حیوانات همیشه نمی‌تواند نشان دهنده یک فاجعه طبیعی قریب الوقوع باشد. دلیلش این است که :
• مشخص گردیده است که حیوانات به دلایل نامشخص رفتار خود را تغییر می‌دهند. رفتارهای عجیب و غریب می‌توانند نشان دهنده‌ی چیزهای ساده‌ای همچون تلاش برای جذب جفت باشند.
• مطالعه‌ی حیوانات در یک محیط کنترل شده کار بسیار دشواری است، زیرا حیوانات در مقابل چندین وضعیت و حالت واکنش مشابهی نشان می‌دهند. در نتیجه، انسان نمی‌تواند تشخیص دهد که صداهای عجیب حیوانات به خاطر گرسنگی هست یا هشدار وقوع زلزله.
• زمین شناسان به "اقدامات روان شناختی متمرکز" جهت طبقه بندی این موارد به عنوان افسانه اشاره می‌کنند. انسان تنها با نگاه به روی دادهای گذشته می‌تواند تغییرات در رفتار حیوانات را متوجه شود. اگر بلایای طبیعی رخ ندهند این رفتارهای عجیب و غریب نیز در هاله‌ای اسرار آمیز قرار نمی‌گیرند.
برای حیوانات جنگل برخورداری از این "حس شگفت انگیز" مسأله‌ی مرگ و زندگی است و بقایشان به آن وابسته است. انسان‌ها به خاطر انسان بودنشان می‌توانند با استفاده از فرصت‌ها بلایای طبیعی را پیش بینی کنند. آن چه ما غیب بینی یا نهان بینی می‌نامیم می‌تواند برای حیوانات عمل پیش پا افتاده‌ای باشد. حس بالای ادراک حیوانات شاید معنای قاطع و دقیقی را انتقال ندهد، اما نمی‌توان آن را کاملا هم نادیده گرفت. پس دفعه‌ی بعد که سگ‌تان عجیب و غریب پارس کرد ببینید گرسنه‌اش است یا دارد به شما هشدار می‌دهد.