مراقبت های لازم در تربیت فرزند

تربیت با توجه به تفاوتهای فردی

پیامبراسلام صلی الله علیه و آله:
«یقبلُ میسورهُ»
آنچه را کودک در توان داشته و انجام داده از او بپذیرد
«و یتجاوزُ عن معسوره»
کار طاقت فرسا و سنگین از او نخواهد
«و لا یُرهقهُ»
او را به گناه و طغیان وادار نکند
«و لا یخرقُ به»
به او دروغ نگوید و در برابر او مرتکب اعمال احمقانه نشود.

نیکی به فرزند

«درباره ی نیکی به فرزند نسبت به دختر سفارش بیشتری شده است. پس مستحب است هدیه ای که به خانه می آورید دختر را به پسر مقدم بدارید و خصوصاً دختری که اسمش فاطمه باشد و نیز لعن و نفرین به فرزند خود را ترک کنید هرچند که با شما بدرفتاری و مخالفت کند، زیرا از موجبات فقر شمرده شده است.
گناهان کبیره: آیة الله دستغیب شیرازی

فرمایش امام صادق علیه السلام در مورد سلام کردن به کودکان:

رسول اکرم صلی الله علیه و آله فرموده اند که: پنج چیز است که تا لحظه مرگ آنها را ترک نمی کنم. یکی از آنها سلام گفتن به کودکان است.
در انجام این اعمال مراقبت دارم تا بعد از من بصورت سنتی بین مسلمین بماند و عمل کنند.
1- در سن شش ماهگی تربیت اخلاقی کودک را شروع کنید.
2- به فرزندانتان بفهمانید که وقتی بزرگ شدند دانش و پیشرفت علمی آنها موقعی به حال جامعه و خود مفید خواهد بود که همراه با اصول اخلاقی و صفات عالی انسانی باشد.
3- تشویق طفل به راستگویی، عاطفه اخلاقی کودک را تلطیف می کند.
4- حلال و حرام را به فراخور رشد اجتماعی و عقلی که دارند به آنها گوشزد کنید.
5- اگر تربیت اخلاقی کودکان را کاری جدی بدانید باید تربیت خود را جدی بگیرید و همواره به خاطر داشته باشید که کار تربیت از خود مربی آغاز می شود.
6- اگر بخواهید اطفالتان قدردان و حق شناس باشند باید آنها را همین طور تربیت کنید.
7- از طرح بعضی ضعفها و نقایص بدنی، رفتاری و اخلاقی کودک خودداری کنید.
8- کودکان خود را بطور مکرر در رابطه با اخلاق و رفتارش تذکر دهید و هوشیارش سازید که بعضی از اخلاقهایش نادرست است.
9- همانطور که مصالح دینی شاگردان را به منظور سازمان یافتن روابط آنان با خدا به آنها تعلیم می دهید باید مصالح دنیوی آنان را بیاموزید تا کیفیت روابط رفتار خود با مردم را سامان بخشیده و فضیلت و نیکبختی آنان را در امر دین و دنیا تکمیل کنید.
10- مراقب باشید پیش داوریهای شما در مورد دیگران، در حضور فرزندانتان، اثرات نامطلوبی روی آنها بجای می گذارد.
11- بهتر است به کودک بیاموزید که رفتار مطلوب آموخته شده را به موقعیتهای دیگر تعمیم دهد.
12- دقت کنید که یک رفتار نامطلوب را در کودک خاموش کنید و به رفتار مطلوب دیگرش پاداش دهید درواقع باید به کودک یاد دهید که رفتاری انجام دهد که با اجرای رفتار مطلوب او ناهمساز باشد.
13- فرزند خود را طوری تربیت کنید که از غیبت و بهتان و دروغ گفتن دوری کند.
14- به فرزندان خود نحوه گوش دادن و دقت در گفتار و کلام معلم را بیاموزید و آنان را در مواقع مناسب نسبت به احترام و توجه به کلمات و گفتار او ترغیب نمایید.
15- او را به تمرین عدالت وادارید و این استعداد را در کودک پرورانده و در آن تثبیت نمایید تا در آینده بتوانید نقش ارزنده ای را در او ایفا نمایید.
16- از کودکان خود انتظار نداشته باشید که در محیط ساخته و پرداخته بزرگترها زندگی کنند زیرا این محیط هیچگونه سازگاری با نیازهای جسمانی و روانی آنها ندارد.
17- توجه داشته باشید که خانه اولین مدرسه تربیت اخلاقی است. کودک براساس مشاهدات روزانه پایه های اخلاقی خود را پی ریزی می نماید.
18- اگر از دست کودکان خود عصبانی شدید دلایل عصبانیت خود را ذکر کنید.
19- جوانان خود را از گوش دادن به گفتگوهای افراد منحرف و آلوده و کسب اطلاع نادرست و نامناسب برحذر دارید.
20- توجه داشته باشید اگر کوتاهی در مسائل اخلاقی کنید در پیشگاه خدا مسئول هستید و فردی خطاکار محسوب می شوید.
21- بدیگران آموزش دهید و از خشونت بپرهیزید زیرا معلم نرم و مهربان بهتر و مفیدتر خواهد بود.
22- سعی کنید در عین حالی که رفتار مطلوب را در کودک تقویت می کنید رفتار نامطلوب او را نیز کاهش دهید.
23- به کودک خود بیاموزید که در راه رفتن معتدل باشد،‌ صوت خود را ملایم کند، زیرا نامطبوع ترین آوازها، آواز خران است.
24- کودک خود را از کبر ورزیدن و روی گرداندن از مردم برحذر دارید و وی را متواضع بار آورید.
25- هیچگاه کودک را برای بد دهنیش سرزنش نکنید و با متانت و خونسردی به اهمیت الفاظی که به کار برده آگاه سازید.
26- کودکان خود را تربیت کنید و رذایل اخلاقی را از آنها دور سازید و فضایل اخلاقی را در دل آنها رسوخ دهید تا یک درخت کهن و با میوه در عمق وجود آنها بکارید.
27- ایجاد عادت اخلاقی در کودک تدریجی است و در این راه لازم است که کارها را از مرحله ای آسان به دشوار برسانید و شرایط استعداد، درک و توان کودک را مورد نظر داشته باشید.
28- رشد تن و جمال زیبا خوب است ولی چه بهتر که این جمال را با علم و اخلاق و سجایای انسانی آمیخته کنید و با جمال معنوی همراه گردانید.
29- اصول حاکم بر روایط انسانی و پاسداری این روابط اخلاقی را باید از همان ماههای اول تولد به کودک تحمیل کنید چرا که تربیت بدون اخلاق، پرورش جنایتکار زیرک است.
30- در برخوردهای عاطفی با فرزندانتان نکات اخلاقی را به آنان بازگو نمایید.
31- پدر و مادر اگر به تربیت فرزند خود علاقه مند هستید در درجه اول باید بکوشید خود دارای فضایل اخلاقی باشید تا فرزندانتان نیز روحیات پسندیده شما را تقلید کنند.
32- در حضور فرزندان جنبه های مثبت شخصیت همسرتان را مورد تقدیر و تشویق قرار دهید.
33- کودکان خود را آنگونه تربیت کنید و آنگونه در تعلیم و تربیت او بکوشید که او را از جهات اخلاقی و تربیتی و از لحاظ علم و دانش در بهترین و نیکوترین موقعیت اجتماعی قرار دهید.
34- کودکانتان را عادت دهید که فحش و ناسزا نگویند، برای جلوگیری از ناسزاگویی آنها به هیچ وجه در حضور بچه ها حتی به حیوانات هم بد نگویید.
35- شاگردان خود را به علم و دانش تشویق نمایید و فضایل و مزایای علم و علما را به آنان تذکر دهید و یادآور گردید که علما و دانشمندان وارثان انبیا و پیامبرانند و در پایگاههایی بلند و فروزنده و درخشان جای دارند.
36- باید فرزندان خود را طوری تربیت کنید که پدیده های صنعتی و مادی را در راه خوشبختی و سعادت و رفاه خود و دیگران صرف کنند که به کمک مکتبهای دینی و اخلاقی، این امر امکان پذیر است.
37- مراقب باشید که سخنان بیهوده از شاگردانتان سر نزند و از معاشرت آنان با اشخاص نامناسب و امثال اینگونه اعمال ناروا جلوگیری و ممانعت نمایید.
38- فرزندان خود را عادت دهید و تشویق کنید تا از وسایل خود به دیگران هم بدهند.
39- به کودکان خود بیاموزید که از اسراف کردن جدا خودداری نمایند.
40- وضع کار و موقعیت همسر را به فرزندانتان توضیح دهید تا آنها با توجیه شدن نسبت به غیبت پدر انتظارات خود را از او تعدیل کنند.
41- راه پیشگیری از سوء رفتار شاگردان و جلوگیری از ارتکاب خلاف با ایماء و اشاره و تعریض و کنایه، راه گشای تربیت اخلاقی شاگردان بوده و از تخلف آنها جلوگیری می کند.
42- باید کودک را از کارهای بد به دور و از عاداتی که عیب شمرده می شود برکنار نمود.
43- از مهمترین عوامل شکل گیری صفات و خصوصیات اخلاقی کودک، نحوه برخورد شما والدین با هم و چگونگی امر و نهی کردن شماست. پیش فرزندانتان با تندی و پرخاش رفتار نکنید که به آنها منتقل می شود.
44- کودکان را از اخلاق زشت و خوبیهای ناستوده و ارتکاب اعمالی که شرعاً حرام و یا مکروه است حفظ کنید و از هرگونه رفتاری که حالات و شخصیت آنها را تباه می سازد جلوگیری کنید.
45- انس و عادت به صیانت نفس را در تمام شئون آشکار و نهان زندگی آنان، ایجاد کنید. بویژه اگر احساس کردید که شاگردان شما از ریشه عقلی متناسب برخوردار هستند باید سعی کنید که چنین عادت مهم و پرارزش را در آنها به ثمر برسانید.
46- با فرزندت آنچنان رفتار کن که اثر نیکوی تربیت تو مایه زیبایی و جمال اجتماعی او شود، او را چنان بار بیاور که بتواند در شئون مختلف دنیای خود با عزت و آبرومندی زندگی کند و مایه زیبایی و جمال تو باشد.
47- مشکلات خانوادگی فرزندانتان را رفع یا تعدیل کنید تا کودک به محیطی مناسب و هماهنگ با نیازهای روانی و عاطفی خود در محیط خانواده دست یابد.
48- به فرزندان خود سفارش کنید که همیشه در فکر مسلمانان باشند پیش از آنکه از وضع راه بپرسی از وضع رفیقت بپرس و پیش از پرسیدن از وضع منزل، از همسایه اش بپرس.
49- بی تردید یکی از مهمترین نقشهای خانواده، پرورش عاطفی کودکان است که برای آن جایگزینی نمی توان یافت.
50- در موقع شیر دادن به کودک بچه را طوری در بغل بگیرید که تماس چشمتان با چشم نوزاد بیشتر باشد.
51- تا حد امکان بچه هایتان را در کودکستان، مهدکودک، شیرخوارگاه نبرید و شیر خودتان را به بچه بدهید و دست نوازش روی سر بچه تان بکشید و همچنین آنها را در دامن خود بنشانید و با او مهربانی کنید که این به بچه شما شخصیت می بخشد.
52- باید به کودکان خود بفهمانید که محرم اسرار کودکان خود هستید و در عمل نیز این را اثبات کنید.
53- والدین عزیز باید بدیهای کودکان را به نیکوترین وجه دفع کنید.
54- با تولد نوزاد (کودک دومی) زندگی فرزند اولی تغییر می کند. بهتر است شما والدین گرامی از چند ماه قبل برای همه تغییرات احتمالی فرزند اول خود را آماده سازید و بتدریج او را از نظر ذهنی و روانی آماده کنید.
55- کودک را از ناز کردن و نوازش خود محروم نسازید که این کار شما او را در وضع روانی نادرستی قرار می دهد.
56- سعی کنید کودکان را قربانی جدال و خودخواهی و غرور خود نکنید.
57- بدانید که طلاق آثار ناگواری در کودکانتان پدید خواهد آورد.
58- پدر و مادر عزیز در مورد طلاق هرگز همدیگر را از دیدار فرزند محروم نکنید.
59- حتی المقدور در سنین نوجوانی از بکار بردن جملات دستوری و تحکم آمیز خودداری کنید زیرا مقاومت نوجوان را در برابر بزرگترها برمی انگیزد.
60- پدران صالح و شایسته از وظایف مهم شما: مصونیت اطفال از خطر و انحراف آنان است.
61- در تربیت عاطفی کودکان خود رعایت کردن مواردی چون دوست داشتن، با گذشت بودن، تحمل سختیها، بردباری و صبر را به او تعلیم دهید.
62- از تحریک و برانگیختن احساسات و بیدار کردن غرایز او پیش از موقع جداً خودداری کنید.
63- رعایت پوشش در حد معقول در پیش فرزندان امری ضروری است‌ «برای از بین بردن هرگونه زمینه لغزش و انحراف در جوانان».
64- توجه کنید که تحریکات زودرس برای کودک ساده لوح و بی تجربه ممکن است عواقب بسیار بدی را به همراه داشته باشد و منجر به انحراف وی گردد، که در این صورت گناه آن به گردن پدران و مادرانی است که رعایت موازین صحیح را نکرده اند.
65- درست است که پدر و مادر نسبت به فرزندانشان محرم هستند اما نباید با بی بند و باریهای خویش، زندگی خود و فرزندانتان را در معرض تباهی قرار دهند.
66- توجه کنید در دوران نوجوانی، آسیب پذیری در رابطه با بلوغ و مسائل جنسی خیلی زیاد است.
67- حجب و حیای بیش از اندازه و نامعقول در زمینه مسائل مربوط به دوران بلوغ، مشکلات مهمی را برای فرزندان پیش می آورد و آنها را به سوی دیگران و راههای نامطمئنی سوق می دهد.
68- طرز لباس پوشیدن و آرایش مادر و خواهر در خانه نباید چنان باشد که زمینه انحراف را در پسران نوجوان فراهم آورد.
69- مادران باید توجه کنید که نباید پسرانتان را از چهارسالگی به همراه خود به حمام ببرید. این امر برای پدران در رابطه با دخترانشان نیز صادق است.
70- عورت کودکان را حتی الامکان باید از نظر خواهران و برادرانشان پنهان سازید.
71- رختخواب کودکان را از سنین پنج، شش سالگی از یکدیگر جدا نمایید. همچنین نباید کودکان را از این سنین با خود در اطاق بخوابانید.
72- باید از اعمال زناشویی (به هر صورت آن) در حضور کودکان خودداری نمایید و تصور نکنید که بچه ها نادان بوده و از مسائل جنسی ناآگاهند چرا که آنها با کنجکاوی بسیار اعمال پدر و مادر را کاملاً کنترل کرده و می خواهند از اسرار آن آگاه شوند.
73- کودکان معمولاً در دوران قبل از بلوغ بطور مستقیم یا غیرمستقیم سؤالاتی را درباره ی امور جنسی مطرح می کنند. در پاسخ به اینگونه سؤالات، در عین صحبت باید ظرافت خاصی نیز داشته باشید و مسائل جنسی را بی پرده مطرح نکنید و سعی کنید ریشه سؤال را در او کشف کنید.
74- روابط و معاشرتهای کودکان و نوجوانان را تحت نظارت قرار دهید تا از انحرافات جنسی احتمالی جلوگیری شود.
75- کودکان را از هرگونه عامل تحریک کننده باید دور بدارید خواه عامل دیدن یا شنیدن باشد.
76- تمایل به جنس موافق منشأ اختلالات روحی و بیماریهای روانی است، برای درمان آن می توان از غرور پسران و دختران و از جنبه های شرافت دوستی شان که در آنان ریشه فطری دارد استفاده کرد و با القائاتی آنها را وادار نمود که راه و روش انحرافی را نپذیرند.
77- برای جلوگیری از انحراف کودکان، پسران را وادار کنید که برای پسر بودن و مرد ماندن خود افتخار کنند و با ذکر مباحثی دختران را طوری تربیت کنید که به دختری و داشتن جنبه زنانگی خود مفتخر باشند و از خطر دور بمانند.
78- از همان دوران کودکی موانعی را در سر راه لغزش جنسی او قرار دهید تا به گرایش انحرافی روی نیاورد.
79- کودکان خود را عادت دهید که از تماشای صحنه های نامطلوب سر برگردانند و بدان عادت نکنند.
80- یکی از راههای درمان و کنترل بلوغ زودرس، کنترل عوامل آلوده کننده محیطی است تا زمینه را برای بیداری بی موقع فراهم نیاورد.
81- آموزشهایی که به فرزندان در رابطه با حیات غریزی شان داده می شود بهتر است غیر مستقیم باشد.
82- در سنین کودکی که تحریکات سخت و مداوم جنسی غیرارادی است مراقبت بیشتری کنید.
83- در نوازش کودکان مواظب باشید که تحریک کننده نباشد.
84- عدم اطلاع و آگاهی جوان نسبت به مسائل حساس دوران بلوغ، موجب اختلال روانی و تزلزل در شخصیتش گردیده و درنهایت، آینده ای مبهم و تاریک در انتظارش خواهد بود پس باید جوانان را نسبت به این مسائل حساس، آگاه سازید.
85- هنگام بلوغ فرزندان خود، مراقب لباس پوشیدن و امور مشابه باشید.
86- به کودکان خود در آستانه بلوغ اطلاعاتی به منظور آشنایی با مسائل بلوغ یاد دهید.
87-به هنگام بروز عوارض بلوغ «مثل بی قوارگی قیافه» از گفتار و اعمالی که باعث تشدید این حساسیت می گردد «حساسیت به جسم خویشتن» مانند اسم گذاشتن و برچسب زدن «کوتوله، لاغره و... » جداً خودداری نمایید.
88- اگر جوانان به طرز واقع بینانه و از طریق یک منبع صلاحیت دار با مسائل کلی بلوغ و حتی مسائل تولید نسل آشنا شوند دیگر امکان بروز انحراف کاهش می یابد پس آنان را نسبت به این مسائل آگاه سازید.
89- توجه داشته باشید که گذشتن از مرحله کودکی و وارد شدن به دوران بلوغ و جوانی، چندان آسان نیست بلکه این راه پر فراز و نشیب باید همراه با آگاهی و مراقبتهای لازم طی شود.
90- تلویزیون را در اتاق بچه ها نگذارید بلکه سعی کنید آن را در جایی قرار دهید که بر آن کنترل داشته باشید.
91- کنترلهایتان درباره ی فرزندانتان شدید نباشد همیشه نشان دهید که به او اعتماد دارید.
92- فرزندان خود را به حال خود رها نسازید بلکه با شیوه های صحیح و غیرمستقیم مدام مراقب حال فرزندان خود باشید، طوری که فرزندان احساس نکنند که شما نسبت به آنان سوء ظن دارید.
93- در مراقبت و حمایت از کودکان افراط نکنید زیرا از کودک استقلال و اعتماد به نفس را دور می کند.
94- نقش معاشران در سازندگی و یا ویرانی بنای اخلاق و رفتار کودکان بسیار مهم و فوق العاده و مسئولیت والدین در این زمینه سنگین است، وظیفه والدین است که در این رابطه هشیار و مراقبت معاشرتها باشند.
95- رفتار کودک را پس از هفت سالگی تحت مراقبت قرار دهید تا رفتار آزادانه و خودسرانه او در مجرای صحیح و سنجیده ای قرار گیرد و تحرکهای او سازمان یابد و سرانجام تحت ضوابطی معقول قرار گیرد.
96- کودکان خود را از مطالعه کتب نامناسب و تماشای صحنه های نامطلوب باز دارید، جلوی لغزش ها و انحرافات آنها را بگیرید. و نگذارید که ناامید و سرخورده شوند، و اجازه دهید که خواستهایشان بگونه ای متعادل برآورده شود.
97- پدر و مادر عزیز، با شیوه های مراقبت و کنترل فرزندانتان آشنا باشید.
98- آگاه باشید توطئه دشمن در به انحراف کشیدن بچه های مدارس از سطح پایان دبستان شروع می شود و تا دانشگاه را دربرمی گیرد، پس تحت هر شرایطی و در هر زمانی مراقبت رفتار فرزندان خود باشید.
99- باید آمد و شدها و رفتار و گفتار فرزندانتان را تحت مراقبت قرار دهید زیرا این امر سبب جلوگیری از بسیاری رسوائی ها است.
100- پدران و مادران علاقه مند: باید در تابستان وقتی کودکانتان به مدرسه نمی روند آنان را بیشتر تحت پوشش مراقبتی خود درآورید.
101- مراقبت لازم را از کودکانتان به عمل آورید از آن جهت که به خیر و صلاح خود واقف نیستند.
102- کودکان برای بزرگ شدن بی تابند و قید بندها را نمی پسندند پس نباید کودکان را در میان آغوش خود و در قفسی از محبتها بگیرید و مانع پویایی و شکوفایی استعدادهای آنها باشید.
103- دختران برای سازندگی خود مخصوصاً در دوران خردسالی و هم نوجوانی احتیاج به رهبری دارند تا در کارهای خود از او سرمشق گرفته و روش او را پیروی کنند پس او را در مسیر الگویی سازنده قرار دهید.
104- باید ارزشهای دوران جوانی فرزندان خود را بدانید و با برنامه ریزی دقیق و حساب شده در طول زندگانی خود حداکثر راهنمایی را به آنان بنمایید.
105- در دوران بلوغ باید نوجوانان را در مورد دگرگونی های جسمانی و چگونگی کار غدد مترشحه داخلی و چگونگی رشد عاطفی، اجتماعی و اخلاقی راهنمایی کنید.
106- کودک خود را با نصیحت نرم و ملایمت ارشاد کنید تا در دل او نفوذ کرده و در اعماق جانش وارد شود.
107- از همان دوران کودکی برای انتخاب دوست و همچنین برای انتخاب شغل مناسب، او را کمک و یاری کنید.
108- نباید به از دست دادن زیاد وقت تکیه کنید باید همواره رهبری کودک را بدانید.
109- لازم است به این امر واقف باشید که ممکن است به علت تربیت غلط، محیط معاشرتی، شیوه های رفتاری نامناسب و ناصواب، مدل ها و الگوها، توقعات نامناسب با ظرفیت روانی نوجوان، فطرت او در زیر توده هایی از ابر و غبارهای گوناگون مخفی شده و خورشید آن از پرتو افکنی باز می ماند چنان که گویی فطرت او در خوابی سنگین فرورفته است، پس بهتر است برای تربیت نوجوان راههای اساسی و درست بیندیشید و او را در انتخاب راه درست هدایت و راهنمایی کنید.
110- در مورد رفتارهای خوب و حرکات بد، او را راهنمایی کنید.
111- لازم است بدانید که باید غریزه حب ذات را در کودک به خوبی رهبری کنید، از طریق صحیح و اصولی این خواست طبیعی را به نحوی ارضا کنید تا در پرتو آن سجایای اخلاقی و ملکات پسندیده را در وی ایجاد کنید.
112- همانگونه که به بچه ها یاد می دهید که چطور از خیابان عبور نمایند راهنمایی در مورد فیلمهای تلویزیون و ویدئو هم ضروری است.
113- در سنین 10 سالگی بستر پسر و پسر، پسر و دختر، دختر و دختر را باید جدا کرد.
114- به فرزندان خود صفت حیا بیاموزید و به آنان کنترل ارادی بر رفتار خویش در مقابل سایرین از جمله در مقابل جنس مخالف را تعلیم دهید تا در هنگام ضرورت از جمله ازدواج، این کنترل را از رفتار خویش برداشته و رفتار مناسب با اوضاع و احوال موجود را از خود نشان دهند.
115- به جوانان و نوجوانان توصیه کنید که در برخورد با جنس مخالف از افراط و تفریط خودداری کنند. فرزندان خود را تحت تعلیم و تربیت صحیح قرار دهید که از جنس مخالف نگریزند و یا به محض دیدن آنان از خود بی خود نشوند.
116- حدود محرم و نامحرم را به فرزندان خود بیاموزید و به آنها بفهمانید که مراعات این حدود نه تنها ارزش اجتماعی فرد را پایین نمی آورد بلکه موفقیت آنها را بالا می برد.
117- به فرزندان خود گوشزد کنید علیرغم اینکه افراد جنس مخالف، افرادی معمولی هستند لکن آدابی از لحاظ اجتماعی و شرعی در برخورد با آنان مراعات کنند.
118- نوجوان و جوانان را باید به لحاظ شخصیتی مورد احترام و تکریم قرار دهید تا دوست داشتن صمیمانه خود نسبت به جنس مخالف را متوجه کسی کند که عرف و شرع، آن را مجاز می داند.
119- لحظات فراغت فرزند را نباید با برنامه های تفریحی، تخدیری، و با فرمولهای درسی پر کرد.
120- به جوانان یاد بدهید که برنامه خویش را طوری تنظیم نمایند که از اوقات فراغت خود به نفع سازندگی روحی و روانی خویش بهره گیرند و برای ادامه تحصیل و شغل مناسب در آینده، آمادگی لازم را به دست آورند.
121- به کودک فرصت دهید تا خود نیز برای اوقات فراغت خود فکر کند و آن طور که خود می خواهد از این اوقات استفاده نماید.
122- به او بیاموزید که در انجام کارهای خانه، تماشای تلویزیون و رفتن به سینما با شما به توافق برسد.
123- ممکن است فرزند شما در مسیر رشد و تحول دچار خطا و لغزش گردد و ندانسته در سنین خردسالی کاری کند که خطا و ناصواب است، در این صورت بدون اینکه احساس گناه را در ذهن او زنده سازید او را دوستانه به اشتباه خود واقف کنید.
124- اگر خطا و لغزشی از او دیدید او را برای همیشه محکوم و مطرود نکنید.
125- بهتر است در اصلاح مشکلات کودکان ابتدا از مشکلات ساده تر شروع کنید و سپس به رفتارهای نامطلوب مشکلتر بپردازید.
126- متوجه باشید هر رفتار نامطلوبی که از کودک سر می زند با رفتار مطلوب کاملاً متضاد با آن یا مناسبتر از آن جایگزین کنید.
127- بهتر است برای اینکه کودک یاد بگیرد که کجا و چه موقع می تواند و یا نمی تواند رفتاری را انجام دهد به او کمک کنید که موقعیتهای مجاز را از غیرمجاز تمیز دهد.
128- با روشهای خشن و تهدید آمیز به اصلاح و تربیت اطفال نپردازید بلکه سعی کنید با ملایمت و صحبت با اطفال خود، احساسات و عواطف منفی خود را کنار بگذارند.
منبع مقاله :
شیخ الاسلامی، جعفر؛ (1375)، 2222 نکته در تربیت، تهران: اسلامی، چاپ سوم