ترجمه : حمید وثیق زاده انصاری
منبع:راسخون



 
نشت تصادفی نفت خام فوق سنگین، به برخی از چالش‌های غیر معمول برای رسیدن این نفت به بازار اشاره می‌کند.
رود خانه‌ی کالامازو، مدت کوتاهی پس از ترکیدن یک خط لوله‌ی نفت در تاریخ 25 جولای 2010، 2ر3 میلیون لیتر (843.000 گالن) قیر رقیق را به آب را به آب سرازیر کرد.
در تاریخ 26 جولای 2010، مردم ساکن در اطراف نهر قدیمی تالمج در مارشال، میشیگان، با یک بوی مشمئز کننده‌ی تیز از خواب بیدار شدند. کسانی که با بینی خود به دنبال بو رفتند، شاهدِ یک اتفاق وحشتناک از محیط زیست بودند. آبی به رنگ سیاه و درخشان، سرازیر شد. این آب، لاک پشت‌ها و آب زیان را با یک ماده‌ی چسبنده و لزج بدبو، پوشش داده بود و علف‌ها و بوته‌ها در طول سواحل از سبز به سیاهِ روغنی، تبدیل شده بودند. چشم‌ها و گلوهای مردم می‌سوخت چون که آنها در گاز و دود نفس می‌کشیدند و برخی از آنها سر دردشان بیشتر شده و احساس درد در شکم خود می‌کردند. پائول ماکوسکی خاطر نشان می‌کند که" چیزی شبیه به یک فیلم علمی تخیلی بود و بسیار وحشتناک بود." ماکوسکی، مدیر کل سلامت محیط زیست در اداره‌ی بهداشت عمومیِ میشیگان در رودخانه‌ی بَتل است. او یکی از اولین کسانی بود که رودخانه را در آن‌ روز مورد بررسی قرار داد. چیزی که او و دیگران به زودی فرا خواهند گرفت این است که نفت، از پارگیِ یک خطِ لوله‌ی نفت در نزدیکی این رودخانه در شب قبل ناشی شده بود. بخشی از شرکت اینبریج، یک شرکت کانادایی مستقر در کلگری در آلبرتا، صاحب این خط لوله بود و او به خوبی تشخیص نداده بود که یک مشکلی وجود دارد و درآن زمان که مهندسان، دریچه را برای پایان دادن به نشتِ نفت بستند حدود 2ر3 میلیون لیتر (843000 گالن) نفت به رودخانه‌ی قدیمی تالمج، نشت کرده بود. نفت به نزدیکی رودخانه‌ی کالامازو سرازیر شد و از این به بعد به سمت دریاچه‌ی میشیگان که یکی از دریاچه‌های بزرگ شمال آفریقا است، حرکت کرد. در حالی که نفت تا آن زمان دریاچه را آلوده نکرده بود، نشتِ نفت نزدیک به 65 کیلومتر از آبراه را آلوده کرده بود (40 مایل)، و از آن جا که کارگران ظروف غذا را در رود خانه تمیز می‌کردند این نکته را کشف کردند که این یک روغن عادی نیست بلکه یک قیر رقیق شده می‌باشد.
استفان همیلتون می‌گوید: " این یک نوع جدیدی از نفت است که ما تجربه‌ی زیادی در مورد آن نداریم." یک دانشجوی اکولوژیست در دانشگاه ایالتی میشیگان، در شرق لانسینگ و توصیه‌ی او، به اینبریج در آژانس حفاظت محیط ایالات متحده در مورد پاک سازی رودخانه کمک کرد. همیلتون توضیح می‌دهد که مواد شیمیایی که قیر را تشکیل می‌دهند با آنهایی که نفتِ خام را تشکیل می‌دهند، تفاوت دارند، بنا بر این این رفتار متفاوت است. از زمانی که حادثه‌ی مارشال رخ داد، دانشمندان در حال مطالعه‌ی اثراتِ نفت ریخته شده روی افرادی بودند که بخار این نفت به مشامِ آن‌ها رسیده بود و یا برخی از آنها در محیط زیست در تماس مستقیم با این مواد قرار گرفته بودند. آنها درس‌های مهمی از این واقعه گرفتند: قیر می‌تواند در آب فرو رود و پاک کردنِ آب را بسیار مشکل می‌کند. با این حال، این مسئله تنها کافی است که دریابیم که کار شناسان هنوز هم نمی‌دانند اصل قضیه چیست. این واقعه، نگرانی‌هایی برای ماکوسکی و محققان دیگر که کارشان حفاظت از محیط زیست و مردم است را به وجود می‌آورد.

مانند" کره‌ی بادام زمینی"

خطوطِ انتقال نفت و گاز طبیعی در شمال آمریکا، متقاطع هستند. با تولیداتِ قیر آلبرتا، انتظار می‌رود در 10 سال آینده، خط لوله‌ها بیشتر از دو برابر افزایش پیدا کنند. خط لوله‌های بیشتری این نفتِ غیر عادی را نسبت به گذشته، حمل می‌کنند.
خبر خوب: یک گزارش ژوئن 2013 به این نتیجه رسید که قیر رقیق شده، چیزی شبیه به انواع دیگرِ نفت که انفجارهایی را در پی دارد نمی‌باشد.
این گزارش توسط شورای تحقیقات ملی آمریکا در واشنگتن، DC صادر شد. این گروه پیشنهادهای مستقل راجع به علوم، مهندسی و پزشکی برای سازمان های دولتی و دیگر سازمان‌ها فراهم می‌کنند. اما نشتِ خط لوله رخ می‌دهد. هنگامی که نشت شاملِ قیر رقیق می‌شود، آنها می‌توانند یک مشکل جدی‌تر را مطرح کنند. برخی از دانشمندان استدلال می‌کنند. قیرِ طبیعی یک نوع از نفت خامِ فوق سنگین است. اغلب به نشت‌های آن، ماسه‌ی تار و یا ماسه‌های نفتی می‌گویند. به عنوانِ نوعی از نفتِ خام، آن مثل نفت خام سبک از مخازن تحت تگزاس، شرق میانه، دریای شمال در اروپا و یا خلیج مکزیک، سیلان پیدا نمی‌کند. بیشتر شبیه به کره‌ی بادام زمینی حرکت می‌کند و این مثال بیانگرِ این مطلب است که نوع نفت در واقع اصلاً، جریان پیدا نمی‌کند. شمال آلبرتا دارای بزرگترین نشست‌ها‌ی قیر در جهان است و این منبع نفتی است که در مارشال ریخته بود. نفتِ طبیعی، همان طور که از زمین بیرون می‌آید بسیار چسبناک و غلیظ است و دلیل آن باکتری‌های گرم و گرسنه می‌باشد. کل نفتِ موجود متشکل از یک مخلوط پیچیده‌ای از مولکول‌های هیدروژن و کربن می‌باشد (واحدی که به نام هیدر وکربن‌ها شناخته می‌شود). مد فینگاس درادمونتون آلبرتا توضیح می‌دهد. او در حال حاضر بازنشسته شده است. این کارشناس نشتِ نفت در آژانس فدرال محیط زیست کانادا کار می‌کند. او می‌گوید در قیر مولکول‌هایی که بزرگتر از به اصطلاح، نفت‌های معمولی هستند از پالایشگاه‌هایی هستند که بنزینِ بیشتری را تولید می‌کنند که روغن را گرم می‌کند و باعثِ گرمایش بسیاری از خانه‌ها می‌گردد. موجودیتِ قیر و نفت‌های معمولی، با گیاهان و جانورانِ میکروسکوپی آغاز شد. آنها میلیون‌ها سال پیش در دریاهای زمین زندگی می‌کردند و هنگامی که این موجودات مردند به پایین رانده شدند و با شن و ماسه و خاک رس - در طول میلیون‌ها سال باقی ماندند و در زیر لایه‌های دیگر گیاهان در حال فساد و حیواناتِ دفن شدند. پس از چندین میلیون سال با فشار بر روی این مؤلفه‌ها، نفت ساخته شد و باعث شد که پس‌ ماندهای گیاهان و حیوانات برای گرم کردن و یا شکستن و فرو پاشی مورد استفاده قرار گیرد. در نهایت، واکنش‌های شیمیایی باعث شد که این ملاتِ گرم پخته شده به ماده‌ای تبدیل شود که اکنون زمین ‌شناسان به عنوان نفت و گاز طبیعی به آن مراجعه می‌کنند. اما در مورد قیر می‌توان چنین بیان کرد که درجه‌ی حرارت آن قدر بالا نمی‌رود که بتواند باکتری‌هایی که هیدرو کربن‌ها را می‌خورند، بکشد. بنا بر این باکتری‌ها، جشن می‌گیرند اما آنها، خورنده های ضربه زننده هستند. آنها فقط، مولکول‌های کوچک را می‌خورند و آنهایی که باعث می‌شوند که قیر چسبناک شود را پشتِ سر می گذارند.

ساختِ جریانِ قیر

غلظتِ قیر و این حقیقت که با شن و ماسه و خاکِ رسِ بسیاری ترکیب شده، آن را سخت و در نتیجه گران کرده و برای بیرون آوردن آن از زمین، کار را دشوار کرده است. بنا بر این تا همین اواخر، شرکت‌های انرژی روی استخراج نفت متمرکز شده بودند و آنها قیر را اضافی می‌دانستند. اما طولی نکشید که نفتِ آسان و ارزانی که برای پالایش و پردازش به کار برده می‌شد به بازار آمد و فرآیندها به کار گرفته شدند. در همین بین، تقاضا برای محصولاتِ مبتنی بر نفت، هم چنان روبه رشد است. این روند، شرکت‌های نفتی را وادار کرده است که از همان ابتدا، قیر استخراج کنند. در بعضی از نقاط، قیرِ طبیعی می تواند استخراج شود اما در آلبرتا بسیاری از نفت‌های فوق سنگین در مناطقِ بسیار عمیقی قرار دارند و به همین خاطر، استخراجِ آنها بسیار سخت است. بنا بر این مهندسان به داخل زمین، بخار تزریق می‌کنند و این حرارت، غلظتِ قیر را کاهش می‌دهد و در حال حاضر یک مایعِ روان‌تر به دست آمده که آنها می‌توانند آن را پمپاژ کنند. هنگامی که قیر به سطح می‌رسد و سرد می‌شود، دوباره در این حالت، غلیظ و قیری می‌شود. قبل از آن، مهندسان می‌توانند آن را از طریق خط لوله، به جریان بکشانند و آنها می‌بایست آن را با حلال رقیق کنند. این هیدرو کربن‌های سبک وزن‌تر، حل می‌شوند و با قیر مخلوط می‌گردند. در این فرآیند آن‌ها، نفت را رقیق‌تر می‌کنند. اضافه کردن آب خمیرِ کلوچه‌ی نازک، باعث می‌شود بتوان آن را آسان‌تر به هم زد و روی ماهی‌تابه ریخت. محققان به این ترکیب با چسبناکیِ کمتر، که مانند قیرِ رقیق است، اشاره کرده اند. گاهی اوقات حلال اضافه شده، یک ماده‌ی پیچیده است که به عنوان میعاناتِ گازی شناخته شده است. میعانات گاز تا زمانی که نفت، آنها را از طریقِ یک خط لوله به جریان دربیاورد، باقی می‌مانند. اما همان طور که دانشمندان از واقعه‌ی مارشال آموختند، تبخیرِ حلال و یا تغییر از مایع به گاز، باعث نشت قیر از خط لوله می‌شود. حلال می‌تواند شاملِ بنزن باشد و این گازی است که می‌تواند باعث سرطان گردد. بعد از نشتِ مارشال، بنزن روی رودخانه‌ی تالمج و رودخانه‌ی کالامازو، چند روز قبل از وقوعِ پیشامد، شناور باقی ماند.

خساراتِ نشت

سطحِ بنزن، هرگز به اندازه‌ای که مقامات بهداشتی اندازه گیری می‌کنند، بالا نمی رود که ساکنان میشیگان مجبور به ترکِ خانه‌های خود شوند. جی وسلی خاطر نشان می‌کند: اما بیرون رفتن و گذر از کنار رود خانه برای این که بتوان حیات وحش را مشاهده نمود، تقریباً غیر ممکن است. او یک زیست شناسِ ماهی گیری با گروه منابع طبیعی میشیگان در پلین وِل است. او می‌گوید"یکی از پرسنل ما می‌خواست که از آب خارج گردد اما او دوبار با پشت به آب افتاد" سه یا چهار روز طول کشید تا ما بتوانیم به رود خانه برسیم، به دلیل این که سطح بالایی از بنزن در هوا وجود داشت. هنگامی که وسلی و تیم او در نهایت توانستند کار خود را روی رود خانه انجام دهند، آنها لاک پشت‌ها، غازها، اردک‌ها، حواصیل‌ها و موش‌های آبی را پیدا کردند که با نفت، پوشش داده شده بودند و در هر زمان، موجودات، می‌کوشیدند که خودشان را با منقار و زبان، پاک کنند، آنها مقداری از نفت را بلعیده بودند که این کار، برخی از این موجودات را مریض کرده بود. در هر جا که نفت، پر و بال یک حیوان و یا ورقه‌های خز سبز رنگ را پوشانده بود، عایق و پوششِ طبیعی بدن هر حیوان را به کلی حذف می‌کرد. حیواناتی که تحت تأثیر قرار گرفته بودند، قادر به حفظ دمای بدن سالمی نبودند. وسلی و دیگر کارکنانِ حیات وحش، تلاش کردند که بسیاری از قربانیانِ نشت را تا آن جا که می‌توانستند، نجات دهند. آنها بالغ بر 3000 تا از لاک پشت‌های نفتی و176 آبزی و 18 موش آبی را بیرون کشیدند. در یک مرکز درمان خاص، داوطلبانی از جامعه به آرامی کار می کردند و با صبر و حوصله، حیوانات را با پارچه و پنبه تمیز می‌کردند. در پایان 80 درصد از پرندگان و 90 درصد از لاک پشت‌ها جانِ سالم به در بردند اما هیچ یک از موش‌های آبی جان سالم به در نبردند و دلیل آن، این بود که این موجودات با نفتِ بیشتری پوشش داده شده بودند. هیچ گزارشی مبنی بر ماهی در حال مرگ از این مجموعه‌ی نشت، به دست نرسید. وسلی، مشکوک بود که ماهی‌ها توانسته باشند در این راه پرخطر شنا کرده باشند. هیچ راهی برای فهمیدن این مسئله وجود نداشت، چون هیچ‌ کدام از آنها مریض هم نشده بودند.

نشانه‌هایی از بهبود

تا سال 2013، منطقه‌ی نشت زده دو باره تعداد زیادی از ماهی‌ها، حشرات آبزی، لاک پشت‌ها و پرندگان و حیواناتِ دیگر را در خود پناه داد. وسلی می‌گوید: " این موضوع، مرا شگفت زده می‌کند، در ماه‌های پس از نشتِ نفت، رودخانه کاملاً ویران شده بود، این نشان می‌دهد که سیستم در حال بهبود است." اما هنوز هم هیچ‌ کس این آمادگی را پیدا نکرده است که کاملاً به آرامش برسد و احساس کند که رودخانه کاملاً به سلامتِ اولیه‌ی خود بازگشته است. وسلی و دیگر دانشمندان، برنامه ریزی کردند که حداقل به مدت 2 نسل و یا 12 سال، ماهی‌های رودخانه را مورد نظارت قرار دهند. وزارت کیفی محیط زیست میشیگان از خاک و آبهای زیرزمینی برای وجود نیکل، بریلیوم و سایر فلزات سنگین، نمونه ‌برداری کرد. تمام نفت‌ها حاوی فلزات سنگین هستند که در سطح بالا می‌توانند انسان‌ها و موجودات را مسموم کنند. این موضوع که هر نوع نفت، چه مقدار فلز را شامل می‌شود به مکانی که از آن استخراج می‌شود، بستگی دارد. فینگاس، کارشناسِ بازنشسته‌ی نفت، بیان کرد که قیر طبیعی که در مناطق میشیگان به دست آمده حاوی فلزاتِ سنگین‌تری از نفت‌های معمولی هستند. در حالی که دپارتمانِ کیفی وزارت محیط زیست میشیگان هیچ نشانه‌ایی از سرطان را پیدا نکردند، آنها نتایج و گزارش‌های خود را تا سال 2014، تکمیل نخواهند کرد. با این حال، برخی از زیست شناسان در مورد 680.000 لیتر (180.000 گالن) قیر طبیعی که در نهر و رودخانه باقی مانده، نگران هستند. نفتِ متعارف، معمولاً شناور است و این را ممکن می‌سازدکه بتواند تا حد زیادی به وسیله‌ی اسفنج‌های غول پیکر و کف‌ گیرها، جذب شود. اما هنگامی که حلال به یک باره، تبخیر می‌شود، روغنی قیر اندود در پائین رودخانه در حال غرق شدن است. دانشمندان گمان می‌کنند که مولکول‌های قیر بر روی شن و ماسه به قیر تبدیل شده و خاک در آب معلق شده است و این مخلوط را به اندازه‌ی هر چه تمام‌تر، سنگین ساخته است. بنا بر این با وجود تلاش‌های قهرمانانه، کارگران پاک سازی قادر به پاک کردن تمام نفتِ نشت شده، نبودند. کار کنان، تصمیم گرفتند رودخانه را از بالا به پایین، آشغال زدایی کنند. آنها، هم چنین سعی کردند که رسوب پائین را با تیری بلند، تکان دهند، که این عمل قیر را مجبور به افزایشِ سطح می‌کرد که از تماس مستقیم با کارکنان جلو گیری می‌نمود. کارکنان، حتی دست به حفاری زدند و یک جزیره از رودخانه را که به بزرگی یک بلوکِ شهر بود، حذف کردند چون خیلی با قیر مخلوط شده بود. در 4 سپتامبر، EPA آمریکا با انتشار گزارشی برخی از جزئیات در پاک سازی از این نشت را شرح داد و بیان نمود که هزینه های آن تا کنون 50000000 دلار بوده است.
اما بعضی از نگرانی‌ها، باقی ماند. هم اکنون، دانشمندان نگران این موضوع هستند که این پاک سازی‌ها ممکن است باعث آسیب‌های اضافی شود. پرسنلِ پاک سازی، قسمت پائین رودخانه را دچار اختلال کردند و این همان مکانی بود که ماهی‌ها در آن جا تخم ریزی می‌کردند. پرسنل، هم چنین پوششِ گیاهی به روغن آغشته شده را همراه با بانک‌های جریان کاهش دادند و این مناطق، همان مکانِ زندگی پرندگان و دیگر موجودات است. رالف دالهوپف، می‌گوید "حقیقتاً شما نمی‌توانید کل رودخانه از بالا به پایین در حدود 40 مایل را سم زدایی کنید بدون این که به رودخانه آسیب برسانید." یک مهندس محیط زیست در سازمان حفاظت از محیط زیست، با پیمودن شهرمیشیگان، تلاش زیادی برای پاک سازیِ نشت به نمایندگی از سازمان، انجام داد. او می‌پرسد «کدام بدتر است: نفت مانده در رود خانه، یا آسیب رساندن به رود خانه در تلاش برای پاک سازی آن؟»
در حالی که بعضی از تلاش‌های پاک سازی ممکن است ادامه پیدا کند، قیر به طور طبیعی، رودخانه را برای چند دهه آلوده ساخته است. برای مثال، بیست سال پس از نشتِ نفت اکسون والدز در آلاسکا، پرنس ویلیام خاطر نشان کرد که مقداری از نفت در سواحل و رسوباتِ جزر و مد باقی مانده است و در بعضی از مناطق، این نفت هنوز هم به همان شدت هفته‌های اولِ پس از نشت نفت، سمی بود که با یک گزارش در بیست سال پس از نشتِ نفت به این نتیجه رسیدند. این گزارش در سال 2009 توسط شورای سازمان‌های دولتی ایجاد شده که برای نظارت بر تلاش باز گرداندن محیط زیست نفتی آسیب دیده در منطقه صادر شده است. حادثه‌ی اکسون والدز شامل نفت معمولی هم بود. هیچ کس از این موضوع مطمئن نیست که چگونه نشت قیر می‌تواند، سلامت طولانی مدت انسان‌ها و حیات وحش را تحت تأثیرِ خود قرار دهد. پیتر هودسون از دانشگاه کوئین در اونتاریو اشاره می‌کند که "هیچ کس به طور قطع، این موضوع را مورد آزمایش قرار نداده است." او مشاهده می‌کند "هیچ اطلاعاتی در مورد آزمایش‌های بیولوژیکی از قیر با ماهی و یا هر گونه‌ی دیگر وجود ندارد." به عنوان یک متخصص زهر شناسی ماهی، هودسون نگران این مسئله است که پس ماندهای قیر ممکن است به توانایی ماهی‌ها و موجودات برای تولید مثل، صدمه بزند. متخصص زهر شناسی، موادی که می‌توانند به توانایی انسان و دیگر موجودات صدمه بزنند را مورد مطالعه قرار داد. هودسون می‌گوید: " این اتفاق، نباید در وهله‌ی اول رخ داده باشد. "ما نیاز به راه اندازی یک سیستم جدید داریم، در آن صورت ما اصلاً نشتی نفتی نخواهیم داشت." نشت‌ها به رخ دادن خود ادامه می‌دهند. یکی از مقامات دولتی گفت: در یک مجموعه‌ی حفاری ماسه‌ی تار در شمال آلبرتا، چهار نشت قیر طبیعی معادل تقریباً 1.27 میلیون لیتر (337.000 گالن) نفت از ماه مه تا اواسط ماه آگوست، یافت شده اند. که این مقدار حتی به بالاتر از این هم صعود خواهد کرد. در آن زمان که این گزارش، نوشته شده بود، نفتِ مجموعه هنوز به سطح زمین، تراوش نکرده بود. گزارش توسط منابع طبیعی و آموزشی کانادا، فراهم شده بود. نفتِ نشت شده، پرندگان، پستان داران کوچک و دو زیستان را کشته است. هودسون می‌گوید:" اما مهم‌ترین مشکل ما، استفاده از انرژی می‌باشد، ما نفتِ بسیاری، مصرف می‌کنیم." و تا زمانی که، استفاده از نفت وجود داشته باشد، آلودگی نفتی هم وجود خواهد داشت.