اگر خدا بخواهد، از نر هم می‌دهد

زمینه پیدایش

ابهلی را پرسیدند: به جای گوسفندان نر، چرا میش نگه نمی‌داری تا شیر و بره‌شان سودت دهد؟ گفت: اگر خدای عالم بخواهد، از نر هم می‌دهد.(1)

پیامها

توکل بر خداوند به معنای پشت پا زدن به قوانین نظام آفرینش نیست
در برنامه‌‌ریزی‌های فردی و نیز برنامه‌های کلان اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی نباید منطق و تدبیر را به بهانه توکل بر خدا نادیده گرفت.
کاربرد: در نکوهش توکل احمقانه به کار می‌رود.

ضرب المثل های هم مضمون

با توکل، از سبب غافل مشو.
با توکل زانوی اشتر ببند.
بکُن کار و کرده به یزدان سپار.
کسب کن، پس تکیه بر جبار کن.(2)

اشعار هم مضمون

صرف بی‌کاری مگردان روزگار خویش را * پرده روی توکل ساز، کار خویش را(3) (صائب)

ریشه های قرآنی حدیثی

رسول خدا(صلی الله علیه وآله): به مردی که می‌گفت: شترم را نمی‌بندم و به خدا توکل می‌کنم، فرمود: «قَیِّدها وَ تَوَکَّلْ؛ شترت را ببند و بر خدای توکل کن!»(4)

لغات

میش: گوسفند ماده
اشتر: شتر.

پی نوشت ها :

1. حسن ذوالفقاری، داستان‌های امثال، تهران، مازیار، 1385، چ 2، ص 133.
2. غلامرضا حیدری ابهری، حکمت‌نامه پارسیان، قم، نشر جمال، 1385، چ 1، ص 165.
3. همان، ص 166.
4. متقی هندی، کنز العمال، ترجمه: صفوة السقا، بیروت، مؤسسه الرسالة، 1389 هـ.ق، چ 1، ح 5698.

منبع مقاله :
مرکز پژوهشهای اسلامی صدا و سیما