1- نجات از شقاوت

تسبیح حضرت زهرا (علیهاالسّلام) از آثار و برکات بسیاری برخوردار است که از جمله ی آنها نجات یافتن از شقاوت و بدبختی است.
هر انسانی به تناسب بینش و نگرشی که به جهان هستی وجود پر آشوب خود دارد، به دنبال خوشبختی است و به عبارتی دیگر یکی از مهم ترین مسائلی که همه ی انسان ها را آگاه یا ناآگاه به خود مشغول داشته است؛ به طوری که کارهای زندگی و برنامه هایشان را در جهت وصول به آن پی ریزی می کنند، مسئله ی رسیدن به سعادت و گریزانی از شقاوت است؛ امّا از آنجایی که انسان اختیار دارد، راه خودش را باید آزادانه انتخاب کند؛ بنابراین بعد از اینکه راه برایش نمایان شد، گاهی حسن انتخاب به خرج می دهد و سبیل هدایت می پیماید و گاهی سوء انتخاب به خرج داده و سبیل ضلالت و گمراهی پیش می گیرد و این مسئله شقاوت و سوء عاقبت مسئله ای است که همه ی آنان که به خود آمده اند، از آن می ترسند و آنها که بصیرت ندارند و در خواب غفلت، عمر می گذرانند از آن نیز به غفلت به سر می برند؛ بنابراین آن دسته که دارای بصیرت هستند، به لحاظ خوف از شقاوت همیشه دست به دعا و ذکر بلند می کنند و با تضرّع و اصرار از خدای خویش طلب دوری از شقاوت و وصول به سعادت می نمایند.
مداومت بر تسبیح حضرت فاطمه ی زهرا (علیهاالسّلام)، موجب محفوظ ماندن از شقاوت و بدبختی است. از این رو شایسته نیست که از برکات و آثار غفلت نموده و در انجام آن کوتاهی و سستی نماییم. امام صادق (علیه السّلام) در این باره می فرمایند:

«یَا اَبا هارُون، اَنَا نأَمُرُ صَبیاننا بِتَسبیح فاطِمَةَ (علیهاالسّلام) کَما نَامُرُهُم بِالصَّلاةِ، فَالزَمَهُ، فَإِنَّهُ لَم یَلزِمُهُ عَبُدُ فَشَقِی؛(1)

ای ابا هارون! ما بچّه های خود را همان طور که به نماز امر می کنیم، به تسبیح حضرت فاطمه (علیهاالسّلام) نیز امر می کنیم. تو نیز بر آن مداومت کن؛ زیرا هرگز به شقاوت نیفتاده است، بنده ای که بر آن مداومت نموده است.»

و نیز از این حدیث شریف استفاده می شود که شایسته است، والدین محترم، تسبیح حضرت زهرا (علیهاالسّلام) را مانند نماز به فرزندانشان تعلیم کنند. باشد که مشمولان حدیث گردند.

2- دوری شیطان و خشنودی خدا

شیطان همواره دشمن دیرینه ی انسان بوده و هست و هیچ گاه انسان از حیله ها و خواطر شیطانی او در امان نیست. شیطان بنابر آیات الهی، دشمن قسم خورده ی انسان است تا او را به هر طریق مممکن به گمراهی بکشاند. از این رو، آدمی همیشه در معرض تهاجم شیطان و وساوس شیطانی است.
بعضی انسان ها در مقابل این تهاجم شیطانی و خواطر نفسانی همیشه در حال فرارند که در این صورت همواره مورد تعقیب شیطان و خواطرند و هیچ گاه خلاصی ندارند و ای بسا در آخر، خسته شده و نفس زنان تسلیم شوند و عدّه ای اندک در تلاشند که با مداومت بر ذکر و فکر و عمل، چنان رفتار کنند که شیطان و خواطر را از خود فراری دهند و او را از خود دور کنند که البتّه راهی است مشکل. کسانی که به این مقام برسند دارای نفس مطمئّنه خواهند شد که دیگر دگرگونی در آن راه ندارد.
وقتی انسان توانست شیطان را از خود دور و طرد کند و به طاعات عمل نماید و در کارها، اذکار و عبادت های خود اخلاص ورزد، رضایت خدا نیز حاصل می گردد؛ چون شیطان و وساوس او یکی از بزرگ ترین موانع کسب رضایت و خشنودی حق تعالی است. آری رضا و رضوان خداوند سبحان، مطلوب سالکان و منتهای آرزوی عارفان است.
یکی از راه هایی که می تواند شیطان را از انسان دور کرده و موجبات رضای الهی را فراهم آورد، مداومت بر تسبیح حضرت فاطمه ی زهرا (علیهاالسّلام) است.
امام باقر (علیه السّلام) می فرمایند:

«مَن سَبَّحَ تَسبیحِ فَاطِمَةِ (علیهاالسّلام) ثُمَّ استَغفَرِ، غَفَرَ لَهُ، وَ هِیَ مِائَةِ بِاللِسان، وَ أَلفٍ فِی المیزان، وَ یَطَرَدُّ الشَّیطانُ، وَ یرضِیَ الرَّحمانَ؛ (2)

هر کس تسبیح حضرت فاطمه (علیهاالسّلام) را به جاآورد و پس از آن استغفار کند، مورد مغفرت قرار می گیرد و آن تسبیح به زبان صداست و در میزان (اعمال) هزار(ثواب) دارد و شیطان را دور کرده و خدای رحمان را خشنود و راضی می نماید.»

و به سند معتبر از امام صادق (علیه السّلام) منقول است که:
«چون آدمی در جای خواب خود می خوابد، فرشته ی بزرگواری و شیطان متمرّدی به سوی او می آیند. پس فرشته به او می گوید:
روز خود را به خیر ختم و شب را با خیر افتتاح کن و شیطان می گوید: روز خود را با گناه ختم و شب را با گناه افتتاح کن. اگر اطاعت فرشته کرد و تسبیح حضرت زهرا (علیهاالسّلام) را در وقت خواب خواند، فرشته آن شیطان را می راند و از او دور می کند و او را تا هنگام بیداری محافظت می کند. پس باز شیطان می آید و او را امر به گناه می کند و ملک، او را به خیر امر می کند. اگر از فرشته اطاعت کرد و تسبیح آن حضرت را گفت، آن فرشته شیطان را از او دور می کند و حق تعالی عبادت تمام شب را در نامه ی عملش می نویسد.»(3)

3-شفای کم شنوایی و درد جسمانی

تسبیح حضرت فاطمه (علیهاالسّلام) بنابر شواهد روایی و تاریخی در بعضی موارد، بر بیماری های جسمی نیز مؤثّر بوده و باعث درمان بیماری گوش شده است.
یکی از یاران امام صادق (علیه السّلام) نزد آن حضرت آمده و از کم شنوایی گوش خود نزد آن حضرت شکایت کرد. امام (علیه السّلام) به او فرمودند:

«عَلَیکَ بِتَسبیح فاطِمَةُ عَلَیها السَّلام؛(4)

چه چیز مانع و جلوگیرتو است و چرا غافلی از تسبیح حضرت فاطمه (علیهاالسّلام)؟» آن مرد پرسید: قربانت گردم، تسبیح فاطمه (علیهاالسّلام) چیست و چگونه است؟ حضرت فرمود: سی و چهارمرتبه «الله اکبر»، سی و سه مرتبه «الحمدلله» و سی و سه مرتبه «سبحان الله» که صد عدد می شود. آن مرد گوید:

«فما فعلت ذلک الا یسرا حتّی اذهب عنی ما کنت اجده».(5)

و من این کار را در اندک زمانی انجام دادم و کم شنوایی ام برطرف شد.»

4-برائت از دوزخ و نفاق

چنان که گفته شد، بنابر روایت امام صادق (علیه السّلام)، تسبیح حضرت زهرا (علیهاالسّلام) از جمله ی ذکر کثیری است که خداوند در «قرآن کریم» یاد فرموده:

«تَسبیح فاطمة الزهراء علیهاالسّلام من الذکر الکثیر الّذی قال الله عزّوجلّ: «وَاذکُرُوا اللهِ ذِکراً کَثیراً»(6)و(7)

و از طرفی رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرموده است:

«مِن اَکثَرَ ذِکرَ اللهِ عَزَّوَجَلَّ اَحَبَّهُ اللهُ وَ مِن ذَکَرَ اللهِ کثیراً کتَبَت لَهُ بَراءَتان: بَراءَةُ مِنَ النَّارِ وَ بَراءةُ مِنَ النِّفاقِ؛(8)

هر کس ذکر خدای عزّوجلّ را بسیار کند، خداوند او را دوست دارد و هر که ذکر خدا را بسیار کند، برای او دو برائت(منشور آزادی) نوشته شود؛ یکی برائت از آتش جهنّم و دیگری برائت از نفاق و دورویی.»

بنابراین تسبیح حضرت صدّیقه ی طاهره (علیهاالسّلام) اگر با شرایطش انجام پذیرد، موجب برائت از دوزخ و نفاق می گردد.

5-غفران الهی

یکی دیگر از آثار تسبیح حضرت فاطمه (علیهاالسّلام)، غفران الهی است. غفران ربوبی، همه ی ذنوب و آثار سوء تیرگی های آنها را از میان می برد، حجاب ها را برطرف کرده و نقایص وجودی انسان را کنار می زند؛ امّا متأسّفانه کمتر کسی هست که بداند غفران یعنی چه و نیاز به چه معنایی دارد و چگونه می شود، غفران الهی، همه ی مشکل ها را حل و فاصله ها را از میان بردارد؟ در فرق بین عفوّ و غفران گفته شده که: عفوّ الهی، نادیده گرفتن و به حساب نیاوردن لغزش ها، خطاها، نقیصه ها و عیب ها، محو آثار نامطلوب آنهاست و غفران الهی عبارت است از افاضات و رحمت هایی که به دنبال نادیده گرفتن لغزش ها، عبارت است از افاضات و رحمت هایی که به دنبال نادیده گرفتن لغزش ها، خطاها و نقیصه ها متوجّه انسان می گردد و او را تکمیل می کنند و نقایص و عیوب وجودی وی را برطرف می نماید. غفران بعد از عفو است. عفو نادیده گرفتن بدی هاست و غفران، برطرف کردن آنها از وجود سالک و تبدیل آنها به خوبی ها و کمالات است. عفو ربوبی، انسان را از سقوط و هلاکت نجات می دهد و غفران الهی، به سالک پر و بال عطا می کند و بالا می برد. بنابراین اگر عفو و گذشت ربوبی نباشد، رهروان طریق با شکست روبه رو شده و کنار زده می شوند و اگر غفران ربوبی نباشد، آنها از حرکت و پیشرفت بازمانده و متوقّف می گردند. امام صادق (علیه السّلام) می فرمایند:

«من سبح تسبیح فاطمة الزهراء (علیهاالسّلام) قبل ان یثنی رجلیه من صلاة الفریضة، غفرالله له؛(9)

هر کس تسبیح حضرت فاطمه ی زهرا (علیهاالسّلام) را قبل از اینکه وضع خود را بعد از نماز واجب عوض کند، به جا آورد، خدای متعال او را مشمول مغفرت خود می گرداند.»

البتّه نباید چنین پنداشت که این تسبیح به لحاظ اینکه ظاهری بسیار خلاصه دارد و انجام دادن آن بسیار آسان است، چگونه می شود از چنین آثار و برکاتی برخوردار باشد؟! آری! این تسبیح به ظاهر بسیار خلاصه است؛ امّا در نزد آگاهان و عارفان آشنا، دریایی از حقایق و اسرار توحید را در بر دارد و نیز انجام آن به ظاهر خیلی آسان است؛ ولی اگر خوب به جا آورده شود، مشکل ها را آسان می گرداند. ان شاء الله.

پی‌نوشت‌ها:

1. فروغ کافی، کتاب الصلاة، ص 343، ح13.
2. وسائل الشّیعه، ج4، ص 1023، ح3.
3. محمّد نصیری، شیطان دشمن دیرینه ی انسان، ص 136.
4. بحارالانوار، ج85، ص 334، ح 20.
5. همان، ح21.
6. سوره ی احزاب(33)، آیه ی 41.
7. الکافی، ج2، ص 500؛ منتخب میزان الحکمه، ص 214.
8. اصول کافی، ج2، ص 499، ح3.
9. فروع کافی، کتاب الصلاة، ص 342، ح6.

منبع مقاله: واحد پژوهش مؤسسه فرهنگی موعود عصر(عج)، (1391)، بدانید من فاطمه هستم، تهران: موعود عصر، چاپ اول.

/م