اولین سگ فضا نورد

دانشمندان در تلاش جهت بررسی امکان سازگاری موجودات زنده با شرایط موجود در فضا اولین حیوان را در دهه‌ی 1950 به فضا فرستادند. این مقاله شما را با جزئیات مربوط به این مسافرت به مدار زمین آشنا می‌سازد. پس به خواندن ادامه دهید.
لایکا در حال پرسه زدن در خیابان‌های مسکو بود که به طور اتفاقی جهت شرکت در بخشی از یک مأموریت فضایی انتخاب شد، مأموریتی که قرار بود نگرش علمی انسان نسبت به فضا را تغییر دهد. لایکا نام سگی بود که در سال 1957 به اولین حیوانی تبدیل شد که به فضا فرستاده می‌شد. تا قبل از آن چندین سگ در مأموریت‌های راکتی استفاده شده بودند. با این حال، سفرهای فضایی مربوطه از ارتفاع محدودی برخوردار بودند و هیچ وقت تا سطح مداری نرسیده بودند.

اودیسه‌ی فضایی یا یک افسوس؟

لایکا، سگ بزرگ فضا نورد، سوار بر فضا پیمای اسپوتنیک 2 در تاریخ 3 نوامبر 1957 به فضا پرتاب شد. دنیا تا قبل از آن شاهد پرتاب اولین فضا پیما‌، یعنی اسپوتنیک 1، در تاریخ 1 اکتبر 1957 بود. این مجموعه روی دادها به سرعت در سطح دنیا محبوبیت یافت، زیرا گام‌هایی مهم در زمینه‌ی انجام مأموریت‌های فضایی انسان محسوب می‌شدند. لایکا، که در زبان روسی با نام "کودریافکا" به معنای "کوچولوی مو فرفری" نامیده می‌شود، اولین سگی بود که به فضا می‌رفت. در حقیقت، اگر میکرو ارگانیزم‌ها را به حساب نیاوریم لایکا اولین موجود زنده‌ای بود که به مدار زمین فرستاده می‌شد! به جز لایکا دو سگ دیگر نیز در زمینه‌ی بقا در شرایط سخت و دشوار شاتل فضایی تحت تعلیم و آموزش قرار گرفتند، اما در نهایت لایکا برای این مأموریت انتخاب گردید. دلیل انتخاب سگ‌ها برای چنین مأموریتی این بود که دانشمندان معتقد بودند سگ‌ها بهتر از حیوانات دیگر قادر هستند که بی‌ تحرکی را تحمل نمایند. هم چنین سگ‌های ماده در این راستا انتخاب گردیدند، زیرا سگ‌های ماده هنگام ادرار مجبور نیستند پای خود را بلند کنند و همین امر باعث می‌شد این سگ‌ها برای مأموریت فضایی مناسب باشند!
چند روز پس از پرتاب فضا پیمای اسپوتنیک 2 اعلام شد که لایکا تنها برای 10 روز غذا و اکسیژن کافی دارد. این موضوع باعث خشم عمومی گردید و آژانس فضایی روسیه به خاطر این اقدام غیر انسانی مورد انتقاد قرار گرفت. متأسفانه، مقامات روسی در روز چهارم مأموریت اعلام کردند که لایکا مرده است. از آن زمان تاک نون بحث‌ و جدل‌هایی در باره‌ی آزمایش بر روی حیوانات و کارایی این آزمایشات صورت گرفته‌اند. یک مسأله بحث بر انگیز دیگر در رابطه با مرگ لایکا در سال 2002 برجسته گردید. در این سال، دیمیتری مالاشنکوف از مؤسسه‌ی مشکلات بیو لوژیکی واقع در مسکو جزئیات تکان دهنده‌ای درباره‌ی لایکا افشا نمود. وی فاش نمود که این گونه نبود که لایکا چهار روز بعد از آغاز مأموریت مرده باشد و در واقع تنها چند ساعت پس از پرتاب فضا پیما جان خود را از دست داده بود. گزارش مالاشنکوف نشان می‌داد که این سگ به خاطر گرمای زیاد و استرس ناشی از سرعت بالای فضا پیما جان خود را از دست داده است.
جامعه‌ی دانشمندان هنوز هم به خاطر مرگ لایکا متأسف است. این موضوع در پیام اولک گازنکو آشکار است. گازنکو از دانشمندانی است که بر روی حیوانات مورد استفاده در برنامه‌ی فضایی شوروی کار کرده است. وی بیان داشته است که: "هر چه زمان بیشتری می‌گذرد من بیشتر به خاطر این موضوع متأسف می‌شوم. ما نباید این کار را می‌کردیم. آن چه در نتیجه‌ی آن مأموریت فرا گرفتیم به اندازه‌‌ای نبود که مرگ آن سگ را توجیه نماید."
فضا پیمای کوچک لایکا (508 گرم) قبل از این که آتش گرفته و از بین برود به مدت 162 روز و حدوداً 2770 بار در مدار زمین چرخید. آیا این سرنوشت بود یا نگرش ضعیف جامعه‌ی دانشمندان؟ آیا فرستادن لایکا به فضا بدون کسب اطمینان از ایمن بودن وی کار درستی بود؟ این‌ها برخی از سؤالاتی هستند که همواره ذهن دانشمندان را به خود مشغول خواهند ساخت. مجسمه‌ی لایکا در بیرون از تأسیسات تحقیقات نظامی مسکو نصب گردیده است، جایی که تیم فضایی مربوطه در سال 1957 وی را برای مأموریت فضایی آماده کرد.