برای کار با پایگاه داده mysql می توان از محیط غیر گرافیگی command line ، خود Mysql استفاده کرد و در آن با یک سری دستورات جدول ایجاد و حذف کرد و هزاران عملیات دیگرانجام داد. اگرطبق مراحلی که هنگام نصب MySQL گفته شد، عمل شود، زمانی که این سرویس فعال شد (به طور اتوماتیک و بعد از بالا آمدن ویندوز)، از طریق منوی start می توان به این محیط(comman line) دسترسی پیدا کرد:
در این محیط ابتدا باید رمز ورود را وارد کرده تا به پایگاه داده وصل شویم و سپس دستورات MySQL را وارد می کنیم.
همانطور که میدانید حفظ کردن این دستورات واستفاده ی آنها کمی مشکل می باشد. البته اگرمطمئن باشیم بدون خطا(برای اشکالات تایپی) و صحیح است. برای اینکه از صحت این دستورات مطمئن باشیم و سریعتر عملیات را انجام دهیم، یک سری نرم افزار سودمند وجود دارند که ما در اینجا می خواهیم نرم افزار MySQL Administrator را به شما معرفی کنیم و مراحل نصب آن و مختصری از نحوه ی استفاده ی آن را برای شما ارائه دهیم:

نرم افزار MySQL Administrator

نرم افزار MySQL Administrator یک نرم افزار مدیریت پایگاه داده می باشد که محیط گرافیکی دارد. این نرم افزار متن باز(open source) می باشد. با استفاده از این نرم افزار می توان به راحتی جداول را ایجاد و حذف کرد و آنها را بروزرسانی کرد و ......

ویژگی های آن:

• ایجاد کاربران نامحدود
• وضعیت سرویس دهنده
• قابلیت بک آپ گیری (backup) از دیتا بیس ها
• بازیابی پایگاه داده بک اپ گرفته شده
• جستجو در بین پایگاه داده ها
نصب آن آسان است و نکته ی خاصی ندارد. پس از اجرای فایل اجرایی next می کنیم:
مشابه نصب بسیاری از نرم افزارها گزینه ی I accept…. را انتخاب می کنبم و سپس next می کنیم:
در این مرحله مسیر نصب برنامه را انتخاب می کنیم:
در این مرحله گزینه ی complete را انتخاب می کنیم تا همه ی ویژگی ها نصب شود و سپس next می کنیم:
اکنون ویزارد آماده ی نصب است و با فشردن گزینه ی Install شروع به نصب می کند:
در پایان finish را می زنیم و نصب به پایان می رسد:

کار با MySQL Administrator

اگر آیکن آن را روی دسکتاپ نداشتیم، از مسیر زیر فایل exe آن را اجرا می کنیم:
Start >All program > MySQL > MySQL Administrator
و یا
C:\Program Files (x86)\MySQL\MySQL Tools for 5.0\ MySQL Administrator
ابتدا به دیتا بیس، وصل می شویم. وقتی که این برنامه باز می شود صفحه ی زیر را نشان می دهد:
در این صفحه یک سری اطلاعات به طور پیشفرض می باشد.
Stored Connection : نام کانکشن به دلخواه وارد می کنیم. مانند cn1
Server Host : نام هاست است که پیشفرض آن را که localhost است را تغییر نمی دهیم.
Username : نام کاربری است که پیشفرض آن را که root است را تغییر نمی دهیم.
Password : رمز ورود را که زمان نصب MySQL وارد کرده بودیم را در این قسمت وارد می کنیم تا بتوانیم به آن وصل شویم.
صفحه ی زیر برای انجام عملیات باز می شود:
اکنون توضیح مختصری از گزینه های سمت چپ آن می دهیم:

Server Information :

اطلاعات کلی درباره ی سرور، پورتی که آزاد کرده ، IP ، محیط اطراف سیستم عامل و... را به ما می دهد:
شماره درگاه سرور(Server Port) : معمولاً 3306 برای MySQL (1433 برای SQL Server)
آی پی یا نام دامنه سرور: در صورتیکه برنامه کاربردی و پایگاه داده ، هردو بر روی یک کامپیوتر باشند ، میتوان از آی پی 127.0.0.1 یا نام localhost استفاده کرد.

Service Control :

از طریق این بخش می توان سرویس Mysql را start ویا stop کنیم. و در تب Configure service می توان پیکربندی دیگری برای آن انجام دهیم.

Startup Variable :

یک سری تنظیمات است که در شروع کار باید انجام داد. مانند تنظیمات امنیتی، شبکه و ...

User Administration :

در این بخش می توان یک کاربر مانند کاربر root تعریف کنیم که به همه جا دسترسی داشته باشد و یا کاربری تعریف کنیم که این کاربرفقط به جاهای خاصی دسترسی داشته باشد:

Server Connection :

تعداد ارتباطات بازی که به سرور متصل است را می توان در اینجا مشاهده کرد.

Health :

یک وضعیت آماری از عملکرد CPU و Ram و بقیه ی چیزها می دهد.

Server Logs :

یک فایل متنی را آماده می کند که نشان می دهد که چه اتفاقی برای سیستم افتاده که مثلا چه زمانی سرویس(mysql) start و stop شده و یا چه دیتا بیسی و درچه زمانی ساخته شده و ....

Replication Status:

Replication یعنی همسان سازی چند سرور. مثلا برای سیستم های اینترپرایز، از طریق چند سرور روی دیتا بیس اطلاعات ذخیره می کنند( مثلا سرور یاهو) البته اطلاعات هر سرور در آن واحد یکی است.

Backup و Restore :

هر چند وقت یکبار از پایگاه داده پک آپ می گیریم تا اگر زمانی پایگاه داده ما پاک شده، اطلاعاتمان را اشته باشیم و بتوانیم اطلاعات را از طریق Restor بازگردانیم .همچنین برای جابجایی پایگاه داده از این گزینه استفاده می کنیم.

Catalogs :

لیست بانک های اطلاعاتی موجود را می توانیم از اینجا مشاهده کنیم. بانک های زیر(در کادر قرمز) پیشفرض آن است.
می خواهیم از طریق نرم افزار MySQL Administrator در MySQL یک پایگاه داده بسازیم و سپس یک جدول بسازیم و به آن مقداردهی کنیم و ...
قبل از شروع کار به تعریف چند مفهوم می پردازیم:
جدول (Table ) :
پایگاه داده رابطه ای مجموعه ای از آرایه های دو بعدی است که جداول (table) یا رابطه (relation) نامیده می شوند. در یک پایگاه داده رابطه ای ، تمامی داده ها در جدول (Table) ذخیره می شوند. جدول مهمترین ساختار داده ای در سیستم پایگاه داده رابطه ای است. هر جدول (یا رابطه) داده ها را به صورت سطر ها و ستون ها شکل می دهد. هر سطر شامل یک نمونه منحصر بفرد داده و مربوط به یک نمونه موجودیت است. ستون ها صفات خاصه آن موجودیت را بیان می کنند. ترتیب سطرها و ستون ها در جداول اهمیت ندارد.
رکورد (تاپل):
یک سطر از یک جدول را یک تاپل (tuple) می نامند. هر تاپل در جدول نمایانگر یک نمونه از یک موجودیت است که رکورد هم گفته می شود. تاپل ها ممکن است روی یکی از صفات خاصه به طور مرتب ذخیره شوند. ولی به طور کلی لازم نیست مرتب باشند.
فیلد (صفت خاصه):
هر ستون در جدول نشان دهنده یک صفت خاصه از یک نوع موجودیت است که فیلد (field) نامیده می شود. در هر فیلد نوع خاصی از داده ها ذخیره می شود. مقادیر هر سطر باید با فیلدهای جدول نظیر به نظیر باشد به عبارت دیگر ترتیب مقادیر فیلدها در همه رکوردها باید یکسان است. ولی ترتیب ستون ها اهمیت ندارد.
دامنه(domain) :
مجموعه ای از مقادیر مجاز یک ستون دامنه نام دارد. معمولا دامنه یک ستون از یک نوع داده است. محصولات RDBMS مستقیما دامنه را حمایت نمی کنند بلکه مجموعه ای از انواع داده عددی، متن، تاریخ و غیره را دارند که نحوه ذخیره سازی داده ها را مشخص می کنند. تاثیر دامنه را بیشتر می توان روی مکانیسم های ورود داده مشاهده کرد. مقادیر صفات خاصه معمولا باید اتمیک باشند یعنی غیرقابل تفکیک باشند. مقدار خاص null عضوی از هر دامنه است.
NULL:
null یا <null> یک علامت خاص است که تهی بودن فیلدی را نشان می دهد، برای زمانی که مقداری برای فیلد وجود ندارد یا آنرا نمی دانیم استفاده می شود(برای مثال مشتری تلفن ندارد یا شماره آنرا نداریم). اکثر اوقات باید مشخص کنیم که آیا یک فیلد می تواند تهی باشد یا خیر. سعی در درج null در فیلدی که مجاز نیست ایجاد مشکل می کند.
یک راه دیگر پر کردن فیلد با یک مقدار پیش فرض است. اگر مقدار پیش فرض قابل مشاهده ای وجود ندارد یا مشکل را حل نمی کند از null می توان استفاده کرد ولی باید مطمئن شد که در عملیات مسئله ساز نمی شود
کلید:
در مدل رابطه ای هیچ دو سطری در جدول نباید مشابه باشند. این در واقع یک ویژگی اساسی جدول است. اگر دو سطر دو نمونه موجودیت متفاوت را دردنیای واقعی نشان دهند به نحوی باید از هم متمایز شوند تا به هر کدام در جدول بتوان جداگانه رجوع کرد. بنابراین حداقل یک مقدار منحصر به فرد باید وجود داشته باشد که باعث متمایز شدن سطرها از یکدیگر شود. ستونی که حاوی این مقدار است کلید نامیده می شود.
کلید داری دو خاصیت را باید دارا باشد؛ منحصر به فرد بودن و غیر تهی بودن(قانون اول جامعیت).
در یک رابطه انواع مختلفی از کلید ممکن است وجود داشته باشد:
• کلید کاندید
• کلید ترکیبی
• کلید اصلی
• کلید خارجی
کلید کاندید:
از مجموعه صفات خاصه یک رابطه آنهایی که دارای دو ویژگی زیر هستند به عنوان کلید کاندید (candid key) در رابطه مذکور مطرح می شوند.
• منحصر به فرد و غیر تهی بودن
• غیر قابل کاهش بودن، یعنی هیچ زیر مجموعه مناسبی از صفات خاصه تشکیل دهنده کلید، دارای خاصیت منحصر به فرد بودن نباشد.
کلید ترکیبی
کلید ترکیبی (compound key) کلیدی است که از ترکیب چند صفت خاصه ساخته می شود.
کلید اصلی
کلید اصلی (primary key)، کلید کاندیدی است که توسط طراح پایگاه داده انتخاب و معرفی می شود. به عبارتی طراح بانک، یکی از کلیدهای کاندید را به عنوان کلید اصلی بر میگزیند.
در تعیین کلید اصلی از بین کلیدهای کاندید باید دو ضابطه زیر را در نظر گرفت:
• اهمیت کلید اصلی نسبت به سایر کلیدهای کاندید در پرس و جوها
• کوتاهتر بودن طول کلید کاندید از نظر تعداد بایت
نکته: هر جدول تنها یک کلید اولیه دارد اما به این معنی نیست که تنها یک شناسه منحصر به فرد دارد.
نکته: کلید می تواند صفات طبیعی موجودیت انتخاب شود، ولی اگر هیچ کدام از صفات خاصه مناسب نبودند یک کلید جانشین نسبت داده شود (مانند شماره کارمندی برای جدول کارمند).
نکته: در جدول، زیر کلید اولیه یک خط کشیده می شود.
نکته: اگرچه در مدل رابطه ای کلیه جداول باید دارای کلید اولیه باشند، ولی تعدادی از RDBMS ها اجباری در تعیین کلید برای هر رابطه نمی کنند، در اینصورت ترکیب کلیه صفات خاصه به عنوان کلید درنظر گرفته می شود.
کلید خارجی
کلید خارجی (foreign key) صفت خاصه ای در یک جدول است که در جدول دیگر نقش کلید اصلی یا کاندید را بازی کند. کلید خارجی ارتباط بین دو جدول را برقرار می کند. کلید خارجی بر خلاف کلید اصلی می تواند تکراری یا null باشد و ممکن است در یک جدول بیشتر از یک کلید خارجی وجود داشته باشد.
کلید اصلی (Primary Key)
یکی از کلیدهای کاندید است که طراح با توجه به ملاحضات محیط عملیاتی ، خود انتخاب می کند. دو ضابطه در تعیین کلید اصلی از بین کلیدهای کاندید باید در نظر گرفته شوند:
١_ نقش و اهمیت کلید اصلی نسبت به سایر کلید های کاندید در پاسخگویی به نیاز های کاربران.
٢_ کوتاهتر بودن طول کلید کاندید از نظر طول رشته بایتی حاصله از ترکیب صفات خاصه.
ایجاد بانک اطلاعاتی:
به قسمت Catalog می رویم و سپس برروی یکی از زیر مجموعه های Catalog کلیک راست می کنیم و گزینه زیر را کلیک می کنیم: Schema(معادل پایگاه داده )
Create New Schema
در صفحه ی بازشده نام پایگاه داده را وارد می کنیم(بدون فاصله):
اکنون پایگاه داده ساخته شده و روی آن کلیک می کنیم، در کادر سمت راست اطلاعات این پایگاه داده را می بینیم:
ایجاد جدول(table):
گزینه ی Create table را در صفحه‌ی بالا انتخاب کرده و در صفحه ی باز شده نام جدول(student : دانشجو) را وارد می کنیم و اگر در همان قسمت که نام جدول را وارد کرده ایم، Enter را بزنیم به طور اتوماتیک نام اولین ستون را به طور پیشفرض idstudent را وارد می کند. ما می توانیم آن را تغییر دهیم و نام دلخواه را وارد کنیم. در اینجا sid را وارد کردیم و Enter را می زنیم. و می داند که اولین ستون id است واین فیلد اول جدول همیشه:
1- کلید اصلی است
2- از نوع integer می باشد.
3- نمی تواند null باشد.
4- می تواند AUTO INC (Auto increment) باشد و به طور اتوماتیک افزایش یابد.
بعد از آن فیلد های دیگر را مطابق شکل با خصوصیات زیر وارد می کنیم:
sname : نام دانشجو است که آن را از نوع VARCHAR تعریف کردیم.(عدد جلوی آن حداکثر تعداد کاراکتر های آن است)
sfamily : فامیلی دانشجو است که آن را از نوع VARCHAR تعریف کردیم.
scity : شهر دانشجو است که آن را از نوع VARCHAR تعریف کردیم.
birthyear : همان سال تولد است که آن را integer وارد کردیم تا بتوانیم روی آن عملیات انجام دهیم و سن را بدست آوریم.
tell: همان شماره تلفن است که آن را varchar وارد کردیم. چون نمی خواهیم روی ان عملیات انجام دهیم.
تیک not null ستون ها به غیر از ستون کلید اصلی را برداشتیم تا بتوانیم آنها را در زمان وارد کردن داده، خالی گذاریم.
در پایین این صفحه می توانیم فیلد کلید اصلی را عوض یا اضافه یا حذف کنیم.
درنهایت گزینه ی Apply Changes را می زنیم. بعد از زدن این گزینه صفحه ای بازمی شود که علت تمام کارهایی که در این مقاله انجام شده، می باشد. یعنی در اصل ما باید این دستورات را در command line نرم افزار mysql وارد می کردیم اما با نصب این نرم افزار مدیریتی، کار ما آسانتر شد و به طور گرافیکی انجام شد:
گزینه ی Execute را انتحاب می کنیم تا این تغییرات اعمال شود.
بدون این نرم افزار هم می توان همه ی این کارها را(از طریق دستورات command) انجام داد و پایگاه داده ساخت وجدول ایجاد کرد و به آن مقدار دهی کرد و ......
اکنون جدول مورد نظر ساخته شده و به صورت زیر می باشد:

/ج