نویسنده: دکتر حمید یوسفی




 

در طول روز مسائلی برای همه ی ما پیش می آید که ما را در دوراهی ابراز عواطف یا سرکوب آن ها قرار می دهد. به راستی چه باید کرد؟ آیا باید هیجان های خود، اعم از مثبت و منفی را ابراز کنیم؟ یا این که آن ها را سرکوب کنیم؟ اکنون به چند سؤال زیر پاسخ دهید:
آیا برخی از اعضای خانواده ام سعی می کنند مرا عصبانی کنند؟
آیا در برابر افرادی که بیش از اندازه با من دوستانه رفتار می کنند، عصبانی می شوم؟
آیا وقتی خبر پیروزی و موفقیت دیگران را می شنوم، احساس شکست و ناتوانی می کنم؟
اگر به اظهارات بالا پاسخ مثبت داده اید، در این صورت رفتارهای پرخاشگرانه دارید: افرادی که از استعداد بالایی برای خشمگین شدن برخوردارند، مستعد بیماری های قلبی- عروقی هستند.
یک بررسی جالب نشان داده است که تنها افراد پرخاشگر و عصبانی در خطر ابتلا به بیماری های قلبی نیستند، بلکه خشونت خاصی هم وجود دارد که به آن «خصومت بدبینانه یا عیب جویانه» گفته می شود. این نوع خشونت به دلیل ناتوانی در مدیریت هیجان ها به وجود می آید. ویژگی های عمده ی این نوع خصومت که با خشونت همراه است، عبارتند از:
بدگمانی، تنفر، ابراز خشم به صورت برافروختگی حاد، خجالت کشیدن و بی اعتمادی به دیگران. این افراد اغلب پرخاشگری کلامی دارند، رفتارهای مخالفت جویانه ی زیادی از خود نشان می دهند و معمولاً در برقراری و تداوم روابط دوستانه با مشکل مواجه هستند.
در مجموع خصومت و خشم چه به رفتارهای پرخاشگرانه منتهی شود چه نشود، به صدمات قلبی و عروقی منتهی می شود که عبارتند از:

1-افزایش واکنش های قلبی- عروقی
2-حساسیت زیاد قلب و عروق به فشارهای جزئی در موقعیت های اجتماعی
3-احتمال ایجاد پرفشاری خون

برانگیختگی های جسمانی ناشی از هیجان های مختلف، باعث ورود بیش از اندازه ی چربی ها به درون گردش خون می شود (به این دلیل که سوخت لازم را برای افزایش فعالیت ها و حالت جنگ و ستیزی که بدن در پیش دارد، فراهم کند). افزایش چربی و تری گلیسیرید خون، باعث افزایش گرفتگی رگ ها می شود که این خود مانع تغذیه ی صحیح سلول های قلب و در نتیجه موجب حمله ی قلبی می شود. افرادی که زیاد دچار خشم می شوند، ممکن است بخواهند برای مقابله با آن به مصرف سیگار، نوشیدن مشروبات الکلی و خوردن غذاهای چرب روی آورند. آن ها از این طریق می خواهند با مشکل خود سازگار شوند که البته یک نوع مقابله ی منفی و ناسالم است.

سرکوبی هیجان ها چه تأثیری بر روی سلامتی دارد؟

سرکوبی و فرونشاندن احساسات و هیجان های منفی و ناخوشایند، گرچه به آرامش ظاهری و کاذب منتهی می شود اما شیوه ای زیان بار به شمار می رود، زیرا خشم فرونشانده به افزایش فشار خون منتهی می شود. به علاوه سرکوبی هیجان های منفی احتمال ابتلا به سرطان یا پیشرفت آن را در بدن افزایش می دهد.
به نظر می رسد ابراز خشم یک شمشیر دولبه است که ابراز آن به مقدار زیاد یک نوع مشکل ایجاد می کند و عدم ابراز آن، مشکلی دیگر. اگر ابراز خشم مشکلات قلبی به بار می آورد و فرونشانی آن به پیشرفت سرطان کمک می کند، پس تکلیف ما چیست و چه کار باید بکنیم؟ در پاسخ به این پرسش می توان گفت: بهترین شیوه ی ابراز خشم و دیگر احساسات منفی، بیان کلامی آن است. به عبارت دیگر، بهتر است افراد یاد بگیرند خشم و دیگر هیجان های منفی خود را بیان کنند، البته نه به صورت گستاخانه و خشن، بلکه به شیوه ای قاطعانه و با سخنانی واضح و بدون توهین.
منبع مقاله: یوسفی، حمید؛ (1388)، هوش هیجانی(آشنایی با دانش موفقیت فردی و اجتماعی)، تهران: نشر قطره، چاپ اول

/م