خواص دارويي گياه آويشن

نام رايج:

آويشن

نام عربي:

صعتر

نام هاي ديگر:

اوشن، آزربه (همدان)، آنخ (قوچان)، کليک اودي(ترکي)، آبشم، آويشم (اصفهاني)، ساتر (هندي).

ماهيت:

برگ گياهي است و انواع مي باشد بستاني و بري و جبلي. بستاني را به فارسي مرزه نامند و برگ بستاني مدور و برگ بري بعضي طولاني ريزه و بعضي برگ آن نازک و جبلي عريض و مدور و آنچه رنگ آن سياه باشد صعتر فارسي نامند.

طبيعت:

در آخر دوم گرم و خشک

افعال و خواص:

مفتح سدد و مقطع و مجفف و محلل رياح و بلاغم و ملطف اغذيه غليظه و مبهي و مشهي غذا و منقي ريه و معده و جگر و امعاء از رطوبات و بلاغم و مانع صعود ابخره به دماغ و دافع جشاي بلغمي و مسکن وجع دندان و ورک حادث از سردي و وَجَع مثانه و رحم و مدر بول و حيض و با قوت ترياقيت و خوردن آن با آب انجير جهت ربو و سرفه و با انجير خشک عرق آورد و رنگ رو را نيکو گرداند. و اگر پيش از ادويه مسهله بخورند باعث تهيه اخلاط (منظور نضج و ترقيق ماده غليظ مي باشد) است براي آساني عمل داروهاي مسهل و آشاميدن سرکه که صعتر در آن خيسانيده و يا سکنجبين مصنوع از آن هر گاه سرفه نباشد جهت سپرز مجرب و سفوف آن با مثل آن شکر جهت قطع صعود ابخره و تقويت چشم و ضماد مطبوخ آن در حمام جهت جرب و حکه و يرقان و آشاميدن مطبوخ شاخهاي آن با مثل آن عناب که در چهار مثل آن آب جوش دهند تا به ربع برسد جهت تصفيه خون غليظ بالخاصيه مؤثر و مرباي آن با شکر و يا عسل به دستور گلقند دو مثقال آن در دفع سموم و امراض بارده قوي الأثر و چون شب وقت خواب مقدار يک مثقال آن را بخورند و بخوابند و مداومت بر آن نمايند منع صعود ابخره به دماغ و نزول آب به چشم نمايد و ذهن را تقويت بخشد و رنگ رو را نيکو گرداند.

تحقيقات جديد:

ضدعفوني کننده، ضد نفخ، معرق، خلط آور، مسکن و مقوي و نيروبخش، مفيد براي برونشيت، ضدانگل، دردهاي قاعدگي، مفيد براي زخمهاي دهاني گلو و لثه، بيماريهاي کليه و مثانه، ضد اضطراب.
***

مضر:

ريه و مصدع محرورين

مصلح:

در ريه، سرکه

مقدار شربت:

تا 5 مثقال
آويشه خوري چو نيم مثقال*** بيرون برد از تن تو بلغم
نيکو بود از براي معده*** قوت يابد از او جگر هم
فارغ کندت ز درد سينه *** تشويش سپرز را کند کم
حکيم يوسفي
منبع مقاله :
کمالي نژاد، محمد، (1390)؛ برگ کهن، تهران: چوگان، چاپ اول