ترجمه و تألیف: حمید وثیق زاده انصاری
منبع:راسخون




 

همان عواملی که خطر انقراض گونه ها را افزایش می دهد، احتمال به وجود آمدن گونه های جدید را نیز کاهش می دهد. معمولاً گزارش های هشدار دهنده ای را در باره ی بحران جهانی تنوع زیستی دریافت می کنیم که در نتیجه ی انقراض گونه هاست. در باره ی دلایل انقراض گونه ها مخصوصاً آن بخشی از دلایل که نتیجه فعالیتهای بشر می باشد، زیاد بحث شده است. چیزی که کمتر مورد بحث قرار گرفته، این است که چگونه تغییرات محیطی، امکان شکل گیری گونه های جدید گیاهی را تحت تأثیر قرار می دهد.
دوتن از زیست شناسان دانشگاه اومئا به این نتیجه رسیدند که همان عواملی که خطر انقراض گونه ها را افزایش می دهد، احتمال به وجود آمدن گونه های جدید را نیز کاهش می دهد. نتایج تحقیقات آنها در "ژورنال علمی اولوشن" در ماه آوریل به چاپ رسید.
معمولاً گزارش های هشدار دهنده ای را درباره ی بحران جهانی تنوع زیستی دریافت می کنیم که در نتیجه ی انقراض گونه‌هاست. درباره ی دلایل انقراض گونه ها مخصوصاً آن بخشی از دلایل که نتیجه فعالیتهای بشر می باشد، زیاد بحث شده است. چیزی که کمتر مورد بحث قرار گرفته، این است که چگونه تغییرات محیطی، امکان شکل گیری گونه های جدید گیاهی را تحت تأثیر قرار می دهد.
گونه های جدید، زمانی به وجود می آیند که گروه هایی از یک گونه، با نمونه های دیگر آن گونه، تفاوت بسیاری پیدا کرده و این تفاوتها به صورت موروثی به نسل های بعدی هم انتقال پیدا کند که درنهایت، آنها به عنوان گونه ای جداگانه شناخته شوند. معمولاً این مسئله به عنوان توانایی در اصلاح نژاد و تولید نسلی بارور تعریف می شود. تفاوتهای به وجود آمده در گونه-ها می‌تواند معلول دلایل متفاوتی باشد. مثلاً یکی از این دلایل قرارگرفتن گروه های یک گونه در دو سمت یک مانع مثل یک رشته کوه، و در نتیجه ایزوله شدن گروه های آن گونه نسبت به هم است. از دیگر دلایل این پدیده می توان به سازگار شدن هر یک از این گروه ها با شرایط طبیعی محیطشان، بنا بر نظریه ی انتخاب طبیعی، اشاره کرد. محققین تا به حال، نشان داده-اند که تنوع گونه ها ، به علت عدم برابری نیروهایی است که این تفاوت ها را در گونه ها به وجود می آورند.
در این جا، متس داینسیوس و رولاند جانسون، محققین دانشگاه اومئا، دلایلی می آورند مبنی بر این که یک شرط مهم دیگر هم برای به وجود آمدن تنوع در گونه ها وجود دارد و آن هم این که گروه هایی از یک گونه که در نهایت به گونه ی متفاوتی تبدیل می شوند باید تا قبل از تبدیل شدن به گونه ی جدید، مدت های مدیدی دوام آورده و از بین نروند.
متس داینسیوس، استادیار دانشکده علوم اکولوژی و محیط زیست می گوید: " اگر این گروه ها پیش از آن که به گونه ی جداگانه ای تبدیل شوند، از بین رفته یا با گروه های دیگری در هم بیامیزند، دیگر هیچ گونه ی جدیدی به وجود نخواهد آمد. ریسک این که این گروه ها پیش از تبدیل شدن به گونه های جداگانه، مدت زمان زیادی دوام نیاورند، در کل خیلی بالا است ولی در بین گروه های مختلف این ریسک متفاوت است. تفاوت میزان این ریسک، بستگی دارد به ویژگی های آن ارگانیسم و محیطی که در آن قرار دارد."
یکی از محققان به این نتیجه رسیده است که، آن دسته از ویژگی های گونه ها و محیطشان که خطر انقراض آن ها را افزایش می دهد موجب کاهش شکل گیری گونه های جدید نیز می گردد. یکی دیگر از نتایجی که گرفته اند عبارت است از این که، همان عواملی که احتمال تغییر شکل گروه هایی از یک گونه و در نتیجه شکل گیری گونه ی جدید را افزایش می دهند، هم زمان خطر انقراض همان گروه ها را افزایش نیز می دهند. یکی از این عوامل، ضعف در توانایی انتشار است.
این نقطه نظر جدید، می تواند دیدگاه دانشمندان را نسبت به نوع تأثیراتی که ویژگی ها و محیط ارگانیسم ها بر تمایلشان به تکثیر شدن دارد ، تغییر دهد.
رولاند جانسون استاد یار دانشکده علوم اکولوژی و محیط زیست می گوید: "محققین در مطالعاتی که راجع به شکل گیری گونه های جدید انجام می دهند، باید عواملی که بر طول عمر گروه هایی که به گونه ی جدیدی تبدیل می شوند، تأثیر می گذارد را در نظر بگیرند. من معتقدم که این کار باعث می شود ما به درک بسیار بهتری از چگونگی شکل گیری تنوع زیستی در زمین دست یافته و بفهمیم چرا در یک سری مناطق و گروه های ارگانیسمی خاص گونه های بسیار زیاد و در سایر مناطق گونه های بسیار کمی شکل گرفته‌اند. "
متس داینسیوس می گوید: " این روی کرد ما باعث حفظ و صیانت از فرصت های شکل گیری گونه های جدید در آینده می‌گردد. برای مثال دانشمندان متوجه شده اند اثر فعالیت های بشر باعث شده است که گروه های متفاوتی از فنچ های جزایر گالاپاگوس که می توانستند به گونه های جدیدی تبدیل شوند با هم مخلوط شدند و در نتیجه گونه ی جدیدی به وجود نیامد."