تبخال

17 روش درمان تبخال

بله درست است. هيچ اشتباهي هم در کار نيست. سوزشي درست در بالاي لب فوقاني خود احساس مي کنيد. خوب. مي دانيد که اين سوزش علامت چيست؟ اين سوزش شروع يک تبخال ديگر است. بارها تبخال زده ايد و برايتان تازگي ندارد. ابتدا قرمز مي شود. بعد شروع به خارش و سوزش مي کند و سپس برجسته و متورم مي شود. هر چه آب بيشتري زير آن جمع شود، بزرگتر شده، بيشتر باعث خجالت و شرکندگي شما مي شود. با ظاهر شدن تبخال، ديگر نمي توانيد دست از سر آينه برداريد. (لحظه به لحظه جلوي آينه مي رويد. به اين اميد که اين بار که خود را در آينه مشاهده مي کنيد، ديگر اثري از تبخال باقي نمانده باشد. اما اين خيالي بيش نيست.) حتماً از خود مي پرسيد « چرا اين بلا حتماً بايد سر من بيايد؟ » عامل ايجاد تبخال، ويروسي به نام هرپس سيمپلکس(1) است. به احتمال زياد در کودکي هنگام بوسيدن يکي از خويشاوندان آلوده به ويروس، آن هم در زماني که تبخال او مسري و عفوني بوده. ويروس به شما سرايت کرده است. پس از آن ويروس خود را به سرعت به دهان شما رسانده و در جستجوي يک ميزبان مهمان نواز مانند سلول عصبي که به ويروس اجازه ورود مي دهد، برآمده است. از آن پس ويروس عنان و اختيار DNA(2) سلول ميزبان را در اختيار گرفته و از آن براي توليد ويروس هايي نظير خود بهره گرفته است. اين ويروس ها معمولاً در بدن زندگي مي کنند و اغلب از آن خارج نمي شوند. اما هر از چند گاهي هوس گشت و گذار خانوادگي مي کنند و خود را از سلول عصبي به سطح پوست مي رسانند. به محض رسيدن ويروس ها به پوست، احساس سوزشي که با آن آشنايي داريد و مي دانيد مقدمه چيست، آغاز مي شود. حال با اين مشکل چه مي توان کرد؟

تميز و خشک نگه داشتن تبخال

دکتر « جيمز روني » معتقد است اگر تبخال خيلي آزاردهنده نباشد بهتر است آن را به حال خود رها کنيد. مراقب باشيد که تبخال خشک و تميز باشد. اگر چرکي شد- که البته به ندرت اتفاق مي افتد- حتماً از مراکز پزشکي و بهداشتي جهت برطرف شدن عفونت آن کمک بجوييد.

تعويض مسواک

مسواک شما ممکن است تا چندين روز پناهگاه خوبي براي ويروس ها باشد و موجب بازگشت ويروس ها به دهان، پس از بهبود تبخال شود. پژوهشگران دانشگاه اوکلاهاما مسواک ستروني را به مدت 10 دقيقه در معرض ويروس تبخال قرار دادند. پس از هفت روز نيمي از ويروس هاي بيماري زا هنوز بر روي مسواک باقي بودند. پس با مسواک هاي آلوده شده به ويروس چه بايد کرد؟ بهترين کار آن است که خود را از شر آن ها خلاص کنيد. دکتر « گلاس » پيشنهاد مي کند به محض فعال شدن ويروس، مسواک را دور بيندازيم. اگر تبخال هنوز در حال پيشروي است، مسواک را پس از رشد آن دور بيندازيد. اين کار باعث مي شود از بروز تبخال هاي چند تايي جلوگيري به عمل آيد. پس از بهبود زخم نيز لازم است مجدداً مسواک خود را تعويض نماييد. دکتر « گلاس » مي گويد: « بيماراني که به توصيه او از اين روش استفاده کرده اند در سال دفعات کمتري گرفتار تبخال شده اند. »

مسواک خود را در حمام يا دستشويي نگذاريد

يک مسواک مرطوب و يک جاي مرطوب مانند حمام يا دستشويي دقيقاً همان چيزي است که ويروس تبخال براي رشد به آن نياز دارد. رطوبت باعث افزايش طول عمر ويروس هاي موجود بر روي مسواک مي شود. به همين دليل است که توصيه دکتر « گلاس » نگه داشتن مسواک در جايي خشک و بدون رطوبت است.

از خمير دندان هاي کوچک استفاده کنيد

به گفته دکتر « گلاس » خمير دندان هم مي تواند باعث انتقال بيماري شود. تصور کنيد مسواکي که بارها وارد دهان شده چند بار با دهانه لوله خمير دندان تماس مي يابد. بنابراين اگر از لوله هاي کوچک خمير دندان استفاده کنيد مي توانيد زود به زود آن را با لوله ديگري تعويض نماييد.

ژل هاي پتروليومي(3)

دکتر « گلاس » استفاده از ژل هاي پتروليومي (هيدروکربن نيمه جامد مشتق از نفت) را جهت حفاظت از زخم مفيد توصيف مي کند. اما توجه داشته باشيد پس از ماليدن ژل به تبخال دوباره انگشت آلوده خود را داخل ژل فرو نبريد. بهتر است هر بار از يک گوش پاک کن تميز استفاده کنيد.

از « روي » کمک بگيريد

مطالعاتي چند در زمينه درمان تبخال نشان مي دهند که استفاده از محلول هاي محتوي آب و « روي » به محض شروع سوزش به تسريع بهبود زخم کمک مي کند. طي تحقيقي که بر روي 200 بيمار که به مدت 6 سال تحت نظر بودند، مشخص شد استفاده از محلول 0/025 درصدي سولفات روي و آب و کافور در درمان تبخال بسيار موثر است. زخم ها ظرف مدت سه روز بهبود يافتند. از اين محلول هر 30 تا 60 دقيقه يکبار در شروع و رسيدن تبخال به اوج خود استفاده شد. گروهي ديگر از پژوهشگران نيز استفاده از محلول 2 درصدي « روي » محلول در آب را بسيار سودمند توصيف کردند. « روي » چگونه به بهبود تبخال کمک مي کند؟ يون روي با ملکول DNA ي ويروس تبخال پيوند برقرار مي کند و از تقسيم و تکثير ويروس جلوگيري مي کند و اين بدان معناست که ويروس ديگر قادر به استفاده از DNA جهت تکثير خود نخواهد بود. « گلوکونات روي » نسبت به سولفات ملايم تر است و بر پوست اثر کمتري دارد. اين محلول را مي توان از داروخانه ها خريداري نمود.

با ليزين (4) به جنگ تبخال برويد

دکتر « مک کيون » توصيه مي کند، افرادي که بيش از سه بار در سال دچار تبخال مي شوند روزانه 2000 تا 3000 ميلي گرم اسيد آمينه ليزين در رژيم غذايي خود بگنجانيد و به محض شروع سوزش و خارش که نشانه ظهور تبخال است، دوز آن را به دو برابر افزايش دهند. (البته مصرف اين ماده با هر ماده ديگر بايد تحت نظر پزشک صورت گيرد. به خصوص نزد زنان باردار و مادران شيرده اين مسأله از اهميت زيادي برخوردار است. تحقيق بر روي برخي حيوانات نشان داده که مصرف زياد ليزين در رشد طبيعي ايجاد اختلال مي کند.) همه تحقيقات تأثير مثبت ليزين بر تبخال را تأييد نمي کنند اما در يک تحقيق بر روي 41 بيمار، مشخص شده که مصرف روزانه 1248 ميلي گرم ليزين، تعداد دفعات بروز سالانه ي تبخال را کاهش مي دهد. غذاهاي محتوي ليزين عبارتند از: محصولات لبني، سيب زميني و مخمر آبجو.

تعيين موارد بروز تبخال

درست قبل از ظهور آخرين تبخال وضعيت زندگي شما به چه صورت بود؟ در مورد تبخال ماقبل آخر چطور؟ اگر اين موضوع را پي گيري کنيد به عواملي که موجب بروز تبخال مي شوند، پي خواهيد برد. دکتر « مک کيون » توصيه مي کند در شرايطي که فرد آمادگي بيشتري براي ابتلا به تبخال دارد، دوز ليزين مصرفي افزايش يابد تا از ظهور آن پيشگيري به عمل آيد.

استفاده از يخ

برخي از بيماران دکتر « روني » به محض احساس سوزش و خارش از يخ استفاده مي کنند. وي در اين باره مي گويد: « مطمئن نيستم که يخ مؤثر واقع شود. اما منطقاً يخ موجب کاهش التهاب مي شود و اگر مواد التهاب آور سبب فعال شدن مجدد ويروس شوند، در آن صورت با توجه به نقش ضد التهابي يخ مي توان گفت استفاده از يخ مؤثر است. »

نارون کوهي

برخي از بيماران اظهار مي دارند شکافتن تبخال و استعمال نارون کوهي يا الکل بر روي آن بسيار مؤثر است.

داروهاي مجاز بدون نسخه

فراورده هاي دارويي متعددي در بازار يافت مي شوند که گفته مي شود در درمان تبخال مؤثرند. اين داروها عموماً حاوي نرم کننده اند تا از احتمال ترک خوردگي تبخال بکاهند و رويه زخم را نرم کنند؛ هم چنين فنل و کافور موجود در اين داروها خاصيت بي حس کنندگي دارد. دکتر « روني » بر اين باور است که فنل داراي خاصيت ضد ويروسي است و ماهيت پروتئين را تغيير مي دهد. از نقطه نظر تئوري احتمال مي رود فنل قدرت کشتن ويروس ها را دارا باشد.

دوري از باد و آفتاب

حفاظت از لب ها در مقابل هرگونه عامل خارجي و محيطي نظير قرار گرفتن در معرض اشعه خورشيد و باد به عنوان يک عامل پيشگيرانه، توسط همه ي کارشناسان تاييد مي شود.

اجتناب از غذاهاي حاوي اسيد آمينه آرژينين(5)

وجود اين اسيد آمينه براي سوخت و ساز ويروس تبخال ضروري است. بنابراين از مصرف غذاهاي سرشار از آن نظير شکلات، کاکائو، نوشابه هاي گازدار حاوي کولا، نخود، غلات، بادام زميني، ژله و آبجو بپرهيزيد.

افزايش قابليت سازگاري

مطالعات نشان مي دهند که فشار عصبي و اضطراب از عوامل فعال کننده ويروس تبخال است. فشار عصبي شديد الزاماً به بروز تبخال نمي انجامد. بلکه آنچه مهم است نحوه غلبه بر اضطراب و چگونگي پذيرفتن آن است. اضطراب يک پديده ملموس نيست. بلکه مفهومي ذهني است.
به نظر دکتر « کال و ندر پليت » اولين سلاح براي غلبه بر فشار عصبي و اضطراب حفظ سيستم حمايت کننده اجتماعي است. اين اولين کاري است که مي توان جهت حفاظت از خود در برابر فشار عصبي انجام داد. اگر ديدگاه مثبتي نسبت به سلامتي خود اتخاذ کنيد، بيشتر و بهتر قادر خواهيد بود علايم بيماري را تحت کنترل خود در آوريد.

تمدد اعصاب

خيلي دير است اگر پس از بروز علايم، سعي در کاهش اضطراب خود داشته باشيد. اما مي توان با انجام برخي ورزش ها و تمرينات از شدت آن کاست. دکتر « وندرپليت » به کارگيري فنون شل کردن کامل عضلات، پس نورد حياتي(6)، تصويرسازي و تمرکز را توصيه مي کند.

ورزش

طبق شواهد موجود، ورزش، تقويت سيستم دفاعي بدن را موجب مي شود. بنابراين هر چه سيستم دفاعي قوي تري داشته باشيد بهتر مي توانيد از پس ويروس تبخال برآييد. از طرف ديگر ورزش به باز يافتن آرامش نيز کمک مي کند.

دور کردن افکار منفي

هيچ کس تبخال زدن را دوست ندارد. اما در صورت بروز تبخال، تمرکز بر روي آن و نگراني در مورد شکل ظاهري تنها ممکن است وضع را بدتر کند. پس تا مي توانيد افکار منفي مربوط به آن را کاهش دهيد. به خود بگوييد که اين تبخال تنها مثل يک جوش است و در هر حال نمي تواند تأثيري بر زندگي من داشته باشد.

پي نوشت ها :

1- Herpes Simplex
2- نوعي مولکول بزرگ حياتي که در هسته ي سلول واقع است و اطلاعات توارثي و حياتي را در خود محفوظ دارد.«و-پ»
3- مثلاً پارافين مايع
4- Lysin ليزين نوعي اسيد آمينه است که در ترکيب پروتئين ها وجود دارد. «و-پ»
5- Arginine نوعي ديگر از اسيد آمينه ها که در ساختمان پروتئين ها وجود دارند. «و-پ»
6- Biofeedback

منبع مقاله :
تکاک، دبورا، (1388) درمان هاي خانگي، مترجم: مينا اسماعيلي، ويراستار پزشکي: نويد محمدي، تهران: گلبرگ، چاپ پنجم