نويسنده: جان پايك
مترجمان: دكتر سيدمحمدعلي تقوي
دكتر محمدجواد رنجكش


 

 care ethics

علاقه به نوعي از اخلاق كه به طور خاص با تيمارداري مرتبط است از بحث ميان كولبرگ ( Kohlberg ) و گيليگان ( Gilligan ) ( در كتاب يك صداي متفاوت، 1982 ) و تحولات ديگري در نظريه ي اخلاق به ويژه احياي بحث اخلاق فضيلت گرايانه ( پس از مقاله ي آنسكوم ( Anscombe ) تحت عنوان « فلسفه ي نوين اخلاق » در 1958 ) پديدار شد. تحليل گيليگان در مورد تحول اخلاق از نتايج تجربي [ آزمايش هايي ] درباره ي تأثير تفاوت هاي جنسيتي بر تفكر افراد راجع به عدالت ناشي مي شد. آن نتايج نشان مي دادند كه انديشه ي پسربچه ها وجه جهان شمول و انديشه ي دختربچه ها وجه خاص گرايانه دارد، به ويژه زماني كه روابط مشخص با افرادي كه از آنها نام برده مي شد و مسئوليت ها و پيوندهاي عاطفي با اين افراد مدنظر بود. گيليگان بعدها از ادعاي خود مبني بر اين كه تمايز ميان اخلاق تيمارداري و اخلاق عدالت طلبي به طور تجربي اثبات پذير است دست كشيد.
اخلاق تيمارداري بر روابط واقعي ميان افراد متمركز است و لزوماً كاربرد جهان شمول ندارد. اين نوع از اخلاق به پيوندهاي همدلانه و احساسي با افراد ارج مي نهد، رفاقت و همراهي و تيمارداري از ديگران ( كودكان و بيماران و سالمندان )‌ را ارزشمند مي داند و آنها را با اخلاق فضيلت گرا و اخلاق ارسطويي مرتبط مي شمارد. يك راه فهم اخلاق تيمارداري انديشيدن در مورد جوابي است كه ملاقات كننده در بيمارستان در برابر تشكر بيمار مي دهد؛ ملاقات كننده معمولاً مي گويد « خوب، وظيفه و اخلاق چنين اقتضا مي كرد ».
از يك نگاه، اخلاق تيمارداري ضدسياسي است، زيرا مي كوشد تا تفكر اخلاقي را از حوزه ي عمومي و اجبارآميز كه با مفهوم جامعه ي عادله و چگونگي قوانين سروكار دارد دور كند و به تعاملات ميان افراد معطوف سازد. با اين حال، اخلاق تيمارداري با انتقاد از تمركز فلسفه ي سياسي بر اصول بي طرفانه و غيرشخصي عدالت، بر آن تأثيرگذاشته است. نقد افرادي مانند آيريس ماريون يانگ و اليزابت اندرسون بر عدالت رولزي از اين نگرش اخلاقي تأثير پذيرفته است. يانگ مفهوم بي طرفي را به طور كلي مورد حمله قرار مي دهد و آن را نه فقط در حوزه ي خصوصي بلكه در حوزه ي سياست نيز مردود مي شمارد.
منبع مقاله :
پايك، جان، (1391)، فرهنگ اصطلاحات فلسفه ي سياسي، مترجمان: سيد محمدعلي تقوي- محمدجواد رنجكش، تهران: نشر مركز، چاپ اول