تري گليسريد

8 روش براي کاستن تري گليسريد خون

تري گليسريد نيز همانند کلسترول از عمده ترين منابع چربي خون به شمار مي رود. نقش کلسترول در ساختن سلول هايي مستحکم، و نقش تري گليسريد توليد انرژي است. پس وجود هر دو براي بدن لازم است و تنها وقتي مشکل آفرين خواهند بود که مقدار آن ها براي مدتي طولاني بيش از حد طبيعي باشد. زيادي کلسترول منجر به مسدود شدن عروق مي شود ولي عوارض ناشي از تري گليسريد بالا هنوز به روشني مشخص نيست. از دو نقطه نظر تخصصي احتمالاً تري گليسريد به تنهايي نقش مهمي در بروز بيماري هاي قلبي به عهده ندارد (1). اما در عمل، افزايش تري گليسريد با کاهش کلسترول HDL که براي بدن مفيد است، همراه است. در نتيجه ي اين کاهش، ذرات چربي موجود در خون زياد شده و زمينه براي ابتلا به بيماري هاي قلبي فراهم مي شود. پس افزايش تري گليسريد را بايد به عنوان يک زنگ خطر جدي تلقي کرد. ميزان طيف تري گليسريد نسبتاً گسترده بوده و از 40تا 250 ميلي گرم در دسي ليتر طبيعي محسوب مي شود. غالباً تري گليسريد بين 250تا500 ميلي گرم در دسي ليتر گرفته مي شود. مطمئن ترين حالت، نگه داشتن ميزان تري گليسريد زير 150 ميلي گرم در دسي ليتر است. به خاطر داشته باشيد که ميزان تري گليسريد را نيز در بسياري موارد مي توان با روش هايي نظير کاهش کلسترول کنترل کرد. هنگامي که ميزان يکي از اين دو در خون پايين مي آيد از مقدار ديگري هم کاسته مي شود. اگر پزشک کاهش ميزان تري گليسريد را براي شما ضروري تشخيص داده باشد، مطمئناً خواندن مطالب زير سودمند خواهد بود. چنانچه پزشک کاهش کلسترول خون را براي شما لازم مي داند باز هم دانستن نکات زير خالي از فايده نخواهد بود. جالب آن که رعايت نکات زير به منظور کاستن يکي از اين دو (کلسترول و تري گليسريد) در مورد ديگري با مشکلي مواجه نخواهيد شد.

چربي

به گفته ي دکتر «رابرت دي بيانکو» رژيم غذايي يکي از بهترين راه ها براي کاهش تري گليسريد است. توصيه ي او در خصوص کاستن ميزان تري گليسريد خون قطع مصرف چربي هاست. وي معتقد است هرچه چربي کمتري مصرف شود بهتر است. تقليل چربي به کمتر از 30% کالري روزانه براي شروع مناسب است. هرچند کاهش چربي به 20% نيز مقدار ايده آلي است و چربي هاي اشباع شده را در حدود کمتر از 10% نگه مي دارد.

آب نبات

قندهاي ساده مانند آب نبات، شکر و شيريني جات ديگر از مهم ترين فاکتورهاي افزاينده تري گليسريد محسوب مي شوند. پس توصيه ي ما اين است که شيريني جات را به کلي به دست فراموشي بسپاريد. دکتر « لاروزا » ضمن تأييد مطلب فوق مي گويد: قندهاي ساده که الياف کمي دارند احتمالاً ازعمده ترين عوامل آسيب رسان بوده و هيچ شکي در مشکل آفرين بودن آن ها نيست.

روشي متفاوت

وقتي که هيچ چيز به اندازه ي برنج خوب نيست!

دکتر «والتر کمپر»، ارايه دهنده ي اين روش (مصرف برنج براي کاهش تري گليسريد)، به محبوب و مورد پسند نبود آن در ميان مردم اذعان دارد و تنها چيزي که در دفاع از روش خود بيان مي کند مؤثر بودن آن است. در سال 1944 دکتر « والتر کمپر » به تأثير برنج در پايين آوردن تري گليسريد پي برد. ولي بسياري حاضر به پذيرفتن آن نبودند. تعدادي از بيماران که به شدت بيمار بودند تحت آزمايش قرار گرفتند و با يک رژيم غذايي که تنها شامل برنج و ميوه بود درمان شدند. امروزه استفاده از فرم هاي مشابه رژيم برنج و ميوه جات، هنوز متداول است و بعضي اين رژيم را جزو نخستين و سالم ترين رژيم ها به شمار مي آورند. هنوز در بعضي نقاط رژيم برنج و ميوه جات براي کاهش چربي هاي خون و وزن بدن به بيماران توصيه مي شود. دکتر «سونيا کانر» مي گويد: «ما از اين رژيم در مورد بيماراني که تري گليسريد بسيار بالايي دارند استفاده مي کنيم. چرا که اين رژيم علاوه بر کاستن از ميران تري گليسريد خون، به دليل نداشتن چربي، باعث کاهش وزن نيز مي شود. البته تحمل اين رژيم براي اکثر افراد دشوار است. اما گروهي از افراد قادرند اين رژيم را تا رسيدن به نتيجه ي مطلوب دنبال کنند». يکي از بيماران دکتر «کانر» ضمن مراجعه به وي اظهار داشت که توانسته است با استفاده از رژيم برنج و ميوه جات ظرف چند ماه ميزان تري گليسريد خود را از 1000به 117 ميلي گرم در دسي ليتر کاهش دهد. اما نکته مهم آن است که هرگز نبايد از اين رژيم خودسرانه و بدون نظر پزشک استفاده کرد. البته قابل ذکر است که اکثر پزشکان علاقه ي چنداني به تجويز اين روش ندارند. حال اين سؤال مطرح است که تا چه مدت بايد از رژيم برنج و ميوه جات استفاده کرد؟ خوشبختانه اين رژيم ظرف دو يا سه روز نتيجه مي دهد. مي توان افراد را به حذف چربي از رژيم غذايي به مدت کوتاه تشويق و ترغيب نمود. دکتر «کانر» معتقد است به کمک رژيم برنج و ميوه جات مي توان مشکل زيادي تري گليسريد را به کلي ريشه کن و پس از طبيعي شدن ميزان تري گليسريد دوباره کمي چربي به برنامه غذايي افزود.

کاهش وزن

کاهش وزن از اهميت بسياري برخوردار است. البته مقدار اين کاهش بستگي به عقيده ي پزشکان در مورد وزن ايده آل دارد. اما براي کاستن از ميزان تري گليسريد خون لازم نيست تمام وزن اضافه ي خود را از دست بدهيد. حدود 5 کيلوگرم کاهش وزن در مورد افرادي که 20تا30 درصد اضافه وزن دارند مي تواند موجب کاهش تري گليسريد شود. بنابراين لازم نيست براي کاهش ميزان تري گليسريد، به يک وزن ايده آل دست يافت، بلکه بايد در کنترل وزن کوشش شود تا اضافه وزن به بيش از 5 تا 10% وزن ايده آل تجاوز نکند.

مرحله به مرحله پيش رويد

يک روش براي کاهش چربي به 20% روش گام به گام است. براي مثال مي توانيد به مدت يک ماه چربي موجود در غذاي خود را به 30درصد برسانيد (البته در آمريکا در حال حاضر اين مقدار 40% است). به منظور آگاهي از ميزان تأثير شيوه مذکور و لزوم ادامه رژيم غذايي به پزشک مراجعه نماييد. چنانچه نتيجه مطلوب باشد، پزشک ضمن تبريک به جهت موفقيتي که در اين زمينه کسب کرده ايد، شما را به ادامه ي رژيم ترغيب خواهد نمود. در صورت عدم حصول نتيجه ي مطلوب، چربي موجود در غذاي خود را به 25% کاهش دهيد و منتظر نتيجه ي آن شويد. اگر باز هم پيشرفتي در اين زمينه حاصل نشد به مدت 2ماه مقدار چربي مصرفي خود را به 20% کاهش دهيد. با مصرف اين مقدار چربي قطعاً در تأمين کالري مورد نياز خود از مواد قندي مرکب مشکلي نخواهيد داشت. همين امر خود مي تواند به کاهش تري گليسريد کمک نمايد.

قندها (کربوهيدرات ها)ي مرکب

افرادي که به مصرف زياد قندهاي مرکب عادت دارند با مساله اي به نام تري گليسريد بالا روبرو نخواهند بود. پس حتي الامکان قندهاي مرکب را جايگزين چربي ها کنيد. اما از مصرف قندها به همراه چربي ها خودداري نماييد. اکثر دستورهاي غذايي سنتي که بيشتر مردم براي پخت موادي نظير ماکاروني، برنج، لوبيا و غلات ديگر استفاده مي کنند، آن ها را به مصرف زياد چربي در اين غذاها وادار مي کنند. براي اين منظور کافي است در پي يافتن دستورهايي براي تهيه لازانيا، سالاد ماکاروني و سيب زميني باشيد که در آن ها چربي کمتري مصرف شده باشد. البته اين دشواررترين قسمت کار است. کمتر دستور غذايي کم چرب و پرکربوهيدراتي را مي توان يافت که شما را به چيزي بيش از خوردن ماکاروني ساده ي بدون سس دعوت کند. آيا تلاش براي يافتن چنين غذايي واقعاً ارزش دارد؟ البته که دارد.

سوزاندن تري گليسريد

ورزش از مقدا رتري گليسريد مي کاهد. اگرچه به درستي نمي توان گفت اين کاهش در نتيجه ي کاهش وزن اتفاق مي افتد يا به دليل سوخت و ساز بهتر، اما به نظر مي رسد هر دو عامل در کاهش تري گليسريد دخيل باشند. ترديد در اين مورد از آنجا ناشي مي شود که انجام يک ساعت ورزش شديد سه بار در هفته حتي زماني که کاهش وزن اتفاق نمي افتد تري گليسريد خون را کاهش مي دهد. صرف نظر از علت آن، ورزش تأثير بسزايي در کاهش تري گليسريد دارد و توسط همه کارشناسان توصيه مي شود. اما قبل از اقدام به انجام هر نوع ورزشي با پزشک خود مشورت نماييد.

اجتناب از الکل

به اعتقاد دکتر «دي بيانکو» الکل مهم ترين عامل افزايش تري گليسريد است. بنابراين اجتناب از مصرف مشروبات الکلي در اين مورد بسيار مهم است.

ماهي

تأثير روغن ماهي در کاهش تري گليسريد به اثبات رسيده است. مطالعات نشان مي دهند خاصيت روغن ماهي در کاهش تري گليسريد، مربوط به اسيد چربي به نام امگا-3 مي شود. هرچند طي مطالعات انجام شده براي اطمينان بيشتر به نتيجه صحيح آزمايش، از کپسول هاي روغن ماهي استفاده مي شود، اما با مصرف مرتب ماهي به مقدار لازم و يا مصرف فراوان ماهي، در کنار مصرف گاه به گاه کپسول روغن ماهي، مي توان به نتايج مشابهي دست يافت. در بيشتر مطالعات از 15گرم روغن ماهي و يا 250گرم ماهي آزاد، قزل آلا، خال مخالي و يا شاه ماهي استفاده مي شود. اما در پژوهش هاي اخير با مصرف روزانه 10گرم روغن ماهي نتيجه مشابهي حاصل شد. با مصرف ماهي به مقدار کافي مي توان از ميزان تري گليسريد کاست. در حقيقت روغن ماهي بيشتر براي افرادي مناسب است که امکان گنجاندن دايمي ماهي را در رژيم غذايي خود نداشته باشند. طبيعتاً افرادي که در برنامه غذايي خود به طور مرتب از ماهي استفاده مي کنند، نبايد مشکلي داشته باشند.

پي نوشت :

1. در منابع جديدتر، تري گليسريدها به عنوان خطر مستقل براي بيماري هاي عروقي قلب به خصوص در زنان محسوب شده اند. «ويراستار پزشکي»

منبع مقاله :
تکاک، دبورا، (1388) درمان هاي خانگي، مترجم: مينا اسماعيلي، ويراستار پزشکي: نويد محمدي، تهران: گلبرگ، چاپ پنجم