نويسنده: جان پايك
مترجمان: دكتر سيدمحمدعلي تقوي
دكتر محمدجواد رنجكش


 

 general will

اين اصطلاح عمدتاً با نام روسو و اثر مهم او قرارداد اجتماعي پيوند خورده است. اراده ي عمومي مقوله ي اصلي در انديشه ي روسو است. به نظر او، جامعه ي سياسي به جاي آن كه حاصل جمع علايق مجزا و فردي اشخاص باشد، مفهوم نويني را به وجود مي آورد كه اراده ي عمومي خوانده مي شود. اين اصطلاح اشاره به چيزي دارد كه به طور عيني به نفع همه ي ما به عنوان يك كل است. وظيفه ي هر شهروندي يافتن اراده ي عمومي و اطاعت از آن است و بهترين شيوه براي انجام اين كار رأي دادن است. اما رأي دادن بايستي با حفظ روح راستين آن انجام شود، يعني افراد بايد به دنبال فهم و حمايت از چيزي باشند كه به بهترين نحو منافع كل اجتماع را تأمين مي كند. از نظر روسو، اراده ي عمومي نمي تواند دچار لغزش شود، ولي ما در تلاش براي كشف چيستي آن ممكن است اشتباه كنيم. البته زماني كه اراده ي عمومي شناخته شود، مسئله ي تعهد سياسي هم حل مي شود. اين مسئله كه اطاعت از آمريت سياسي ناقض خودمختاري [ فردي ] است، بدين گونه حل مي شود كه با اطاعت از اراده ي عمومي ما درواقع فقط از خودمان اطاعت مي كنيم. در انديشه ي روسو، كساني كه طبق اراده ي عمومي عمل نمي كنند بايد مجبور بدين كار شوند، هرچند اين به معني اجبار افراد به آزاد بودن است.
مفهوم اراده ي عمومي نزد هگل و مفهوم اقدام براي خير عمومي در آثار ايده آليست هاي متأخر انگليسي همچون تي. اچ. گرين و برنارد بوزانكت ( Bosanquet ) هم مشاهده مي شود. اما [ آيزايا ] برلين و ديگر تكثرگرايان ليبرال نسبت به مفهوم اراده ي عمومي بدبين اند و آن را بالقوه اجبارآميز تلقي مي كنند. امروزه تجويزهاي روسو نامطبوع به نظر مي رسند. با اين حال، قرائت هاي ليبرال تر و برابري طلبانه تري هم از آثار روسو وجود دارند كه براساس آنها عموميت اراده ي عمومي مانع تمايز ناعادلانه ميان گروه ها بر مبناي قوميت، جنسيت و مانند آنها مي شود.
منبع مقاله :
پايك، جان، (1391)، فرهنگ اصطلاحات فلسفه ي سياسي، مترجمان: سيد محمدعلي تقوي- محمدجواد رنجكش، تهران: نشر مركز، چاپ اول