نويسنده: آنتوني گيدنز
مترجم: منوچهر صبوري



 

نزديک به نيم ميليون سال است که بشر بر روي زمين زندگي مي کند. کشاورزي، شالوده ي ضروري يکجانشيني، تقريباً فقط دوازده هزار سال عمر دارد. تاريخ تمدنها به شش هزار سال يا اندکي بيشتر برمي گردد. اگر تمامي پهنه ي زندگي انسان را يک روز تصور کنيم، کشاورزي در ساعت23 و پنجاه و شش دقيقه اختراع شده، و تمدنها در ساعت23 و پنجاه و هفت دقيقه به وجود آمده اند. پيدايش جوامع امروزي درست در ساعت23 و پنجاه و نه دقيقه و سي ثانيه تحقق يافته است! با وجود اين شايد تغييراتي که در اين سي ثانيه آخر "روز انساني" رخ داده است بيشتر از دگرگونيهايي باشد که در تماس مدت زمان قبل از آن پديد آمده است.
شتاب دگرگوني در دوران امروزي را مي توان با اشاره به ميزان توسعه ي تکنولوژيکي به آساني نشان داد. همان گونه که مورخ اقتصادي ديويد لندز مي گويد:
تکنولوژي امروزي نه تنها بيشتر و سريع تر توليد مي کند بلکه کالاهايي را عرضه مي کند که روشهاي صنعتي گذشته تحت هيچ شرايطي قادر به توليد آنها نبودند. بهترين نخ ريس دستي هندي نمي توانست به خوبي و دقت ماشين نخ ريسي توليد کند؛ همه ي کارخانه هاي ذوب فلز در سرزمينهاي مسيحي قرن هجدهم نمي توانستند ورقه هاي فولادي به بزرگي، همواري و يکنواختي يک کارخانه توليد ورق فولاد امروزي توليد کنند. مهمتر از همه، تکنولوژي امروزي اشيايي را خلق کرده که به ندرت در دوران ماقبل صنعتي مي توانست تصور شود، چيزهايي مانند دوربين، اتومبيل، هواپيما، مجموعه ي وسايل الکترونيکي از راديو گرفته تا کامپيوترهاي پيشرفته، نيروگاه هسته اي و غيره و غيره تقريباً تا بي نهايت... نتيجه افزايشي فوق العاده در بازده و تنوع کالاها و خدمات بوده است، و اين به تنهايي از هنگام کشف آتش تاکنون بيش از هر چيزي شيوه ي زندگي انسان را تغيير داده است: مرد انگليسي [ و مي توانيم بيفزاييم، زن انگليسي ] سال 1750 از نظر اشياي مادي به لژيونرهاي سزار نزديکتر بود تا به نبيره هاي خودش. (Landes, 1969, p.5)
شيوه هاي زندگي و نهادهاي اجتماعي جهان امروزي حتي با شيوه هاي زندگي و نهادهاي اجتماعي گذشته اي نه چندان دور تفاوت اساسي دارند. فقط در طي دوره اي معادل دو يا سه قرن- يک برهه ي زماني کوتاه در بستر تاريخ بشر- زندگي اجتماعي انسان با چرخشي تند از انواع نظم اجتماعي که مردم هزاران سال در آن مي زيستند به سرعت فاصله گرفته است.
در طول تقريباً نيم قرن گذشته آهنگ دگرگوني به جاي اينکه کند شود، شتاب گرفته است و ما بيش از هر نسل ديگري پيش از خودمان با آينده اي نامعلوم روبه رو هستيم. شرايط زندگي براي نسلهاي قبلي هميشه نامطمئن بود: مردم در برابر بلاهاي طبيعي، طاعون و قحطي بي دفاع بودند. امروز در کشورهاي صنعتي تا اندازه ي زيادي از اين بلايا مصون هستيم؛ عدم احساس امنيت نسبت به آينده در واقع ناشي از نيروهاي اجتماعي اي است که ما خودمان مسئول آنها هستيم.
منبع مقاله :
گيدنز، آنتوني، (1376)، جامعه شناسي، ترجمه ي منوچهر صبوري، تهران: نشر ني، چاپ بيست و هفتم: 1391