نفخ شکم

5 نکته براي رهايي از تجمع گاز در معده و روده

جدي صحبت کردن راجع به نفخ شکم، واقعاً دشوار است. با اين حال نهايت سعي خود را مي کنيم تا به طور جدي به آن بپردازيم. دشواري صحبت در خصوص اين موضوع از آنجا ناشي مي شود که حتي محققاني که در مورد آن به تحقيق مي پردازند نيز، نتيجه ي پژوهش هاي خود را به مسخره مي گيرند و در مورد آزمايش هاي ناموفق خود چنين مي نويسند که تحقيقات خود را بدون وزش حتي نسيمي از موفقيت به پايان رسانده اند!
بله. هدفمان از ذکرجمله ي فوق، بازي با کلمات مشابه بود و بايد گفت که اين جناس و همانند سازي، در نهايت بي سليقگي انجام گرفت. اما طبيعت و خاصيت اين علم - حتي در عالي ترين سطوح- چنين اقتضا مي کند. دکتر«مايکل لويت» يکي از متخصصان امر را در نظر بگيريد. همکاران وي او را به عنوان کسي مي شناسند که باعث ارتقاي شأن مسأله نفخ شکم و گازهاي روده و معده شده. به قول خود وي کاري که او انجام داده تلاشي است در جهت دميدن اطلاعاتي به اين رشته ي تخصصي پر از هواي داغ!
بله. رشته اي پر از هواي داغ و شايد هم داراي تاريخي رنگارنگ! بقراط تحقيقات گسترده اي در اين زمينه انجام داد. پزشکان باستان هم که در اين رشته تخصص کسب مي کردند به هواشناس معروف بودند! در تاريخ آمريکاي قديم مردان بزرگي چون «بنيامين فرانکلين» تمامي فکر خود را معطوف يافتن درماني براي «بادهاي فراري» ساختند! در سال هاي اخير يکي از متخصصان گوارشي به نام «استفان گلد فينگر» در اين باره نوشته: «در اين گونه موارد (يعني در صورت خارج شدن گاز) و هنگامي که همه ي درها به رويتان بسته شده و چاره ديگري نداريد، بهترين کار زُل زدن به کسي است که بغل دست شما نشسته است! به اين ترتيب زندگي راحت تر مي شود»! بله، واقعاً جدي بودن در مورد نفخ شکم مشکل است. اما قول مي دهيم که نهايت سعي مان را بکنيم.
پس همچنان به خواندن ادامه دهيد.

عدم مصرف لاکتوز

اگر نسبت به لاکتوز (قند موجود در شير) حساس هستيد، احتمال دارد در صورت مصرف فرآورده هاي لبني، نفخ شکم افزايش يابد. افراد حساس به لاکتوز فاقد مقدار کافي آنزيم لاکتوز - که براي هضم لاکتوز ضروري است - در روده هاي خود مي باشند. لاکتوز نوعي قند است که در بسياري از فرآورده هاي لبني يافت مي شود. البته براي خروج گاز از شکم لازم نيست که فرد حتماً نسبت به لاکتوز حساس باشد. برخي از مردم فقط مي توانند مقدار معين و نوع خاصي از فرآورده هاي لبني را تحمل کنند. چنانچه خود يا پزشکتان نسبت به توليد گاز در اثر مصرف محتويات لبني مظنونيد، به مدت 1تا2 روز به مقدار کمتري از آن ها استفاده نماييد تا دريابيد با مصرف چه مقدار از اين محصولات مشکل آغاز مي شود.

عدم مصرف غذاهاي نفاخ

بنا به گفته ي «ساموئل کلين» نخستين عال تجمع گاز در معده و روده، عدم توانايي سيستم گوارش در جذب مقادير معيني از گاز دي اکسيد کربن است. با آنکه مردم از نفاخ بودن لوبيا آگاهند، ولي اکثراً نمي دانند که کلم، کلم بروکلي و بروکسل، پياز، گل کلم، آرد گندم سبوس دار، موز، تربچه، زردآلو و چوب شور هم ايجاد نفخ مي کنند.

کاهش مقدار مصرف الياف گياهي

اگرچه به افراد براي مصرف الياف گياهي در برنامه ي غذايي خود، جهت سلامتي دستگاه گوارش توصيه مي شود، اما برخي از ميوه ها و سبزي هايي که داراي الياف گياهي زيادي هستند، ممکن است موجب افزايش توليد گاز در معده و روده گردند. چنانچه به منظور حفظ سلامتي دستگاه گوارش از الياف گياهي استفاده مي کنيد، مقدار آن را به کمترين حد ممکن کاهش دهيد، تا روده ها به هضم اين مقدار الياف عادت کنند. با اين کار مي توان مانع از افزايش توليد گاز در شکم شد. پزشکان دريافته اند که توليد گاز در بسياري از افراد طي چند هفته به حالت عادي باز مي گردد.

از زغال (1) براي رسيدن به نتيجه ي مطلوب استفاده کنيد

برخي از مطالعات نشان مي دهند که مصرف قرص هاي زغال فعال، در خنثي کردن مازاد گاز توليد شده در روده ها مؤثر است. زغال گازهاي اضافي را جذب مي کند و به اين ترتيب ممکن است در رفع نفخ شکم و روده مؤثر واقع شود.
به گفته ي دکتر «کلين» احتمالاً زغال بهترين روش درماني موجود در دسترس است - البته پس از اعمال تغييرات مقتضي در رژيم غذايي و حصول اطمينان از عدم ابتلا به بيماري هاي دستگاه گوارش و يا درمان آن ها، در صورت ابتلا. چنانچه داروهاي ديگري استعمال مي کنيد، قبل از مصرف قرص هاي زغال، حتماً با پزشک خود مشورت نماييد. زيرا زغال همان گونه که جاذب گاز است، باعث جذب داروها نيز مي گردد.

برطرف کردن نفخ به کمک داروهاي متداول

در حالي که بسياري از پزشکان جهت رهايي يافتن از گازهاي روده مصرف زغال فعال را توصيه مي کنند. داروسازان اظهار مي دارند که داروهاي حاوي «سايمتيکون» هنوز هم بيشترين محبوبيت را بين مشتريان دارا هستند.
از جمله داروهاي مجاز بدون نسخه مي توان به، Mylantall, Gas - X Maalox plus و Mylicon اشاره کرد(2). برخلاف زغال فعال که از طريق عمل جذب به رفع نفخ کمک مي کند، سايمتيکون از طريق پخش کردن و جلوگيري از تشکيل کيسه هاي گاز احاطه شده با ترشح مخاطي موجود در روده باعث برطرف شدن نفخ مي شود.

روش پختن لوبيا

اگر علاقه زيادي به لوبيا و سبزي خوردن داريد ولي از عواقب مصرف آن ها بيزاريد، به راه حلي که پيشنهاد مي کنيم توجه نماييد. لوبيا و سبزي بدون شک موجب نفخ شکم مي شوند. البته هر چه بيشتر پخته شوند، کمتر توليد نفخ مي کنند. در واقع مي توان گفت لوبيا خاصيت نفّاخ بودن خود را هنگامي که در آب قرار مي گيرد از دست مي دهد. مطالعات نشان مي دهند که خيساندن لوبيا به مدت 12ساعت قبل از مصرف، تا حدود زيادي در کاهش اثر آن در نفخ شکم مؤثر است.
در واقع پختن لوبيا به مدت 30دقيقه در زودپز، پس از 12ساعت خيساندن آن در آب، تا 90% ، از خاصيت نفاخ بودن آن مي کاهد.

پي نوشت ها :

1. Charcoal.
2. در ايران داروي «دايمتيکون» به فرم قرص جويدني و قطره و شربت هاي «آلومينيوم. ام. جي. اس» حاوي سايمتيکون به همين منظور در دسترس هستند. «ويراستار پزشکي»

منبع مقاله :
تکاک، دبورا، (1388) درمان هاي خانگي، مترجم: مينا اسماعيلي، ويراستار پزشکي: نويد محمدي، تهران: گلبرگ، چاپ پنجم