نويسندگان: ريحانه هاشمي و سيد محمد حسن هاشمي زاده




 

شناخت انسان از مسائلي است که از دير باز ذهن بسياري را به خود مشغول داشته است و انديشمندان تاکنون نتوانسته اند تعريف جامعي پيرامون آن ارائه نمايند.
اسلام دين جامعي است که انسان را از ديدگاه الهي تعريف نموده و او را ترکيبي از روح و جسم معرفي کرده و هدف از خلقت انسان را رشد و کمال انساني دانسته است. بنابراين از ديدگاه ديني، نيازهاي جسمي و روحي انسان بايد هم آهنگ ارضا گردد تا بتواند به اين هدف والا برسد.
انسان در دوره هاي مختلف، با ديدگاه ها و به شکل هاي گوناگون مورد بحث و بررسي قرار گرفته است.
برآوردن نيازهاي انسان به شناخت صحيح آن نيازها در وجود آدمي بستگي دارد و اين مهم نيز چنانچه از مجراي صحيح صورت نپذيرد، سرانجامي نخواهد داشت.
نيازهاي انسان به شکل هاي گوناگون و تقريباً در همه انسان ها و با شدت و ضعف متفاوت ظهور و بروز مي کنند؛ از جمله ي اين نيازها، نياز برخاسته از غريزه جنسي است که نيازمند شناخت صحيح و برآوردن آن از طريق مناسب است.
اولين گام براي شناخت صحيح اين غريزه، بررسي جايگاه آن در نظام خلقت و در وجود آدمي است. شناخت سير تحولات جنسي و نگرش هاي مختلف به اين غريزه، موجب جهت يابي آن در مسير مشخص شده گرديده و در صورت ره يابي صحيح، به هدف مورد نظر خواهد رسيد وگرنه انحراف از مسير صحيح آن، ساير جوانب انساني را تحت تأثير قرار داده و موجب انحراف انسان از هدف عالي انسان خواهد گرديد. در اين راستا شناخت انسان با رويکرد جنسي و با در نظر گرفتن ديدگاه هاي مختلف، لازم و ضروري است.
تفاوت پيش فرض ها در مورد نياز جنسي، موجب تفاوت نگرش ها در کيفيت ارضاي آن گرديده است. شناخت جايگاه انسان در عالم خلقت و هدف مندي اين نياز جنسي، علت وجود و بروز چنين پديده اي را براي ما روشن تر مي نمايد.
ديدگاه اسلامي، اين نيازها را به خوبي بر ما شناسانده و علت ايجاد اين نياز و هدف آفرينش از اين غريزه ي جذاب را معرفي مي نمايد و بررسي سير تحول آن، موجب ارائه راه کارهاي مناسب با ساختار انسان مي گردد، ولي چنانچه جايگاه حقيقي اين نياز شناخته نشود و راه ارضاي صحيح فراهم نگردد، موجب آسيب هاي فراوان فردي و اجتماعي خواهد گرديد.
در ديدگاه اسلامي اين سؤال مطرح است که غريزه ي جنسي در انسان چه جايگاهي دارد و آيا اسلام با اين غريزه به مبارزه پرداخته و آن را سرکوب نموده، يا در صدد کنترل آن برآمده است. و اگر هدف اسلام کنترل غريزه ي جنسي است، چه مواردي را مطلوب و چه مواردي را نامطلوب دانسته است و روش هاي کنترل آن از ديدگاه اسلامي چيست.
عدم شناخت کافي نسبت به غريزه ي جنسي، زمينه انحرافات و کج روي هاي فردي را در پي دارد و به دنبال آن فساد،‌ فضاي جامعه را خواهد گرفت.
عومل انحراف جنسي متعدد و مختلف مي باشند که هر يک سهم خود را در ايجاد مفاسد فردي و اجتماعي ايفا مي کنند. شناخت اين عوامل براي افراد و جامعه لازم به نظر مي رسد، زيرا همواره براي رفع يک مشکل، شناخت عوامل آن ضروري مي باشد.
سلامت و سعادت افراد در گرو تربيت صحيح ممکن مي باشد که يکي از عوامل مؤثر در تربيت، جامعه ي سالم و به دور از انحرافات است.
جامعه ي سالم، جامعه اي است که در آن افراد با رعايت قوانين، زندگي خوب و آرام، همراه با عدالت و امنيّت داشته و به سوي کمال ره يابند، (1) ولي معمولاً افرادي در جامعه وجود دارند که نظم جامعه را به هم زده و موجب اختلال در آن مي گردند.
يکي از معضلات جوامع بشري وجود انحرافات از جمله انحراف جنسي است. انحراف جنسي در سنين مختلف و به ابعاد گوناگون در اجتماعات کوچک و بزرگ رخ مي نمايد و موجبات نگراني ساير افراد را فراهم مي آورد.
قرآن کريم به معرفي برخي انحرافات جنسي پرداخته و براي جلوگيري از انحرافات بعدي، زمينه هاي مقدماتي هر يک از انحرافات را نهي کرده و براي کنترل اين گونه انحرافات راهکارهاي مؤثري ارائه داده است.
براي مؤثر واقع شدن اين راهکارها، فرد و اجتماع هر دو مورد توجه قرار گرفته و هر يک به سهم خويش بايد در اين ميدان عمل نمايند.
انسان موجودي مختار است که در مواجهه با مسائل گوناگون، توانايي انتخاب راه صحيح بر اساس عقل و شعور را دارد و اين تفاوت اساسي انسان با ساير موجودات مي باشد، زيرا ساير موجودات از طريق غريزه يک مسير را انتخاب مي نمايند.
قرار گرفتن انسان بر سر دو راهي و انتخاب بر اساس عقل و تدبير، نشان گر توانايي انسان در مقابله با خواست هاي متفاوت است و از همين باب، مبارزه با خواهش هاي نفساني مطرح شده و امکان کنترل و مهار خواست هاي متفاوت فراهم مي آيد.
انساني که در مقابل خواهش هاي نفساني قدرت انتخاب نداشته و يا در صورت انتخاب صحيح، توانايي عمل بدان را نداشته باشد، از حد حيوانيت پا فراتر ننهاده است.
هدف انسان رسيدن به کمال مي باشد و هر گام که به خطا برداشته شود، انسان را از اين هدف مهم باز مي دارد، لذا در اين مسير بايد از وقوع خطا جلوگيري نمود و در صورت ارتکاب اشتباه، درصدد جبران و تصحيح آن برآمد.
اجتماع از مجموعه ي افراد تشکيل مي شود و حفظ اجتماع به مصونيت افراد برمي گردد و مي توان گفت زمينه هاي مصونيت فردي و اجتماعي از درون انسان ها نشئت گرفته و پيرامون خود را متأثر مي سازد. تأثيرپذيري افراد از يک ديگر موجب مي گردد که به کارگيري يک سري اصول و قوانين در جامعه لازم گردد تا از انحراف افراد و فساد جامعه پيش گيري شود.
يکي از مسائل جامعه ي انساني، توليد نسل و بقاي نوع است که از طريق غريزه ي جنسي تداوم مي يابد، ولي در صورت عدم کنترل صحيح اين غريزه، نه تنها به هدف مورد نظر دست نمي يابد، بلکه عوارض ناشايست ديگري به بار آورده و سقوط جامعه انساني را فروتر از حد حيواني در برخواهد داشت، لذا براي حصول نتيجه ي مطلوب، شناسايي طريقه ي کنترل آن ضروري به نظر مي رسد.
عمل کرد اجتماعي در مرحله اول بايد به صورت مصون سازي و پيش گيري مورد توجه قرار بگيرد و در مرحله ي آخر به پاک سازي محيط اجتماع از کج رفتاري و افراد کجرو بپردازند.

پي نوشت :

1. محمد جواد نوروزي، درآمدي بر نظام سياسي اسلام، ص 49.

منبع مقاله :
هاشمي، ريحانه؛ هاشمي زاده، محمد حسن؛ (1389)، شيوه هاي کنترل غريزه جنسي از نگاه اسلام، قم: مؤسسه بوستان کتاب (مرکز چاپ و نشر دفتر تبليغات اسلامي حوزه علميه قم)، چاپ اول