تألیف: حمید وثیق زاده انصاری
منبع: راسخون
اینترنت شاید برجسته‌ترین ابداع بشر در زمینه ارتباطات در طول تاریخ بوده باشد. اینترنت هم چون هر اختراع دیگری از مزایا و معایب مخصوص به خود برخوردار است. با این حال، مزایای اینترنت بسیار فراتر از معایب آن می‌باشند.

اینترنت:

یک شبکه کامپیوتری جهانی که امکانات اطلاعاتی و ارتباطاتی گوناگونی ارائه می‌نماید. این امکانات متشکل از شبکه‌های به هم پیوسته‌ای هستند که از پروتکل‌های ارتباطی استاندارد شده بهره می‌گیرند. ـ دیکشنری آکسفورد. جهت برقراری ارتباطات شخصی‌تر و متقابل، استفاده از امکاناتی هم چون ویدئو کنفرانس، چت و خدمات پیام ‌رسان امکان پذیر گردیده است. به لطف این خدمات کشورهایی که از لحاظ جغرافیایی از هم جدا هستند در کنار هم قرار گرفته‌اند و جامعه‌ای را تشکیل داده‌اند که قادر است تفکرات خویش در زمینه‌ی مسائل جهانی را به اشتراک بگذارد. ما انسان‌ها در جریان تکامل از انسان راست قامت (Homo erectus) به انسان نئاندرتال و انسان عاقل (Homo sapiens) راه دور و درازی را پیموده‌ایم. ما با توجه به این که همواره به دنبال امکانات بیشتر و شرایط زندگی بهتر بوده‌ایم در نتیجه توانسته‌ایم بسیاری از چیزهای جدید را کشف و اختراع کنیم. سال‌های دهه‌ی نود شاهد انقلاب عمده‌ای در زمینه‌ی اختراع اولین کامپیوتر‌های الکترونیکی دیجیتال بودند. تا آن زمان واژه‌ی اینترنت عملاً برای اکثر مردم واژه‌ای نا شناخته بود. با این حال، امروزه اینترنت به قدرتمندترین ابزار در دست مردم در سر تا سر دنیا تبدیل شده است. با ظهور اینترنت، از اندازه‌ی دنیا عملاً کاسته شده و زمین شکل یک دهکده‌ی جهانی را به خود گرفته است.
اینترنت را می‌توان به عنوان شبکه‌ای از کامپیوترها تعریف نمود که با هدف دریافت و ارسال داده‌ها در قالب ایمیل، بلاگ، وب‌کست، و غیره طراحی گردیده است. به بیان ساده‌تر، اینترنت را می‌توان به یک سرور بسیار عظیم تشبیه کرد که از اطلاعات فراوانی برخوردار است و این اطلاعات به صورت هم زمان توسط میلیاردها انسان مورد استفاده قرار می‌گیرند. اینترنت اساساً یک شبکه است که دیگر شبکه‌های کوچک‌تر را به هم متصل می‌سازد. همه فناوری‌های مدرن به وسیله‌ی اینترنت به یک دیگر متصل می‌شوند و بدین ترتیب هر گونه تلاش و کوششی در این زمینه صورت گرفته است. این دنیای دیجیتال می‌تواند برای برخی میدان بازی و برای برخی دیگر میدان جنگ قلم داد گردد.
اینترنت به یک ابزار تجاری لازم و ضروری تبدیل گردیده است که به نزدیک‌تر ساختن دنیا کمک نموده است. کسب اخبار از نقاط مختلف دنیا، دست رسی به منابع دانش، و خرید آنلاین تنها با یک کلیک امکان پذیر گردیده‌اند. اینترنت از لحاظ ارائه‌ی خدمات از قابلیت‌های بالقوه‌ی عظیمی برخوردار بوده و خدمات فراوانی را ارائه می‌دهد. با این حال، اینترنت نیز مانند هر اختراع علمی و فناورانه‌ی دیگری از مزایا و معایبی برخوردار است که در این مقاله مورد بررسی قرار می‌گیرند.

مزایای اینترنت

ارتباط سریع‌تر

اینترنت بهترین ابزار ارتباطی است که بشر تا کنون ابداع نموده است. ابداعات جدید تنها این ابزار را سریع‌تر و مطمئن‌تر می‌سازند. در حال حاضر ما قادریم با فردی در آن سوی دنیا به صورت زنده و هم زمان ارتباط برقرار نمائیم.
جهت برقراری ارتباطات شخصی‌تر و متقابل، استفاده از امکاناتی هم چون ویدئو کنفرانس، چت و خدمات پیام ‌رسان امکان پذیر گردیده است. به لطف این خدمات کشورهایی که از لحاظ جغرافیایی از هم جدا هستند در کنار هم قرار گرفته‌اند و جامعه‌ای را تشکیل داده‌اند که قادر است تفکرات خویش در زمینه‌ی مسائل جهانی را به اشتراک بگذارد. این مسأله بر تک تک ما تأثیر می‌گذارد. اینترنت یک سکو و رسانه‌ی مشترک در اختیار ما قرار داده است که به کمک آن قادریم به کاوش در باره‌ی دیگر فرهنگ‌ها و ایدئولوژی‌ها بپردازیم.

منابع اطلاعاتی فراوان

اینترنت گنجینه‌ای از اطلاعات محسوب می‌شود و در باره‌ی هر موضوعی که در دنیا بحث می‌شود دانش و اطلاعات ارائه می‌نماید. موتورهای جستجو دست رسی به اطلاعات در باره‌ی موضوعات گوناگون هم چون قوانین و خدمات دولتی، نمایشگاه‌ها و همایش‌های تجاری، اطلاعات در باره‌ی بازار، ابداعات جدید و حمایت‌های فنی را امکان پذیر ساخته‌اند و حتی پند و اندرزهایی درباره عشق و روابط مربوطه در اختیار کار بران قرار می‌دهند.
کمک گرفتن از اینترنت جهت انجام پژوهش و جمع آوری منابع در راستای انجام تکالیف درسی، ارائه مطالب در محل کار، و تکمیل تحقیقات به امری رایج و معمول تبدیل گردیده است. اینترنت هم چنین اطلاعات به‌ روز در باره‌ی آخرین دستاوردها در زمینه‌های پزشکی، فناوری، و دیگر حوزه‌های علمی را فراهم می‌آورد. وب ‌سایت‌های گوناگون هم چون وب ‌سایت پزشک آمریکا کسب مشاوره‌ از پزشکان متخصص را به صورت آنلاین امکان پذیر ساخته است بدون این که عملاً نیازی به تعیین وقت ملاقات باشد.

آموزش خستگی نا پذیر

اینترنت به یکی از انتشار دهندگان اساسی علم و دانش تبدیل گردیده است، امری که هم به صورت رایگان و هم در ازای پرداخت پول انجام می‌گیرد. کیفیت و اعتبار محتوای ارائه شده توسط هر وب ‌سایت معمولاً اثبات کننده‌ی اعتبار، ایمنی، امنیت و قابل اعتماد بودن این شیوه‌ی آموزش است. اینترنت به ابزاری برجسته برای کسانی تبدیل شده است که از مراکز آکادمیک بی‌ بهره هستند، زیرا به این افراد کمک می‌کند تا دانش و تخصص بیشتری در زمینه‌ی موضوعات گوناگون کسب نمایند.
اینترنت تصاویر ویدئویی معلمانی را در دست رس قرار می‌دهد که همانند یک کلاس درس واقعی به ارائه دروس می‌پردازند، نمودارها را به نمایش می‌گذارند و مفاهیم را توضیح می‌دهند. این امر باعث شده است تا دامنه‌ی تحصیل در منزل گسترش یابد. سازمان‌های غیر انتفاعی نیز وب‌ سایت‌هایی را راه اندازی نموده‌اند تا افراد داوطلب و هم چنین مبالغ اهدایی را در راستای کمک به نیازمندان جذب نمایند. هم چنین سایت‌هایی همچون ویکی‌پدیا، Coursera، Babbel، Archive، و Teachertube نیز خود را وقف ارائه دانش و اطلاعات به همه‌ی گروه‌های سنی نموده‌اند.

سرگرمی برای همه

تفریح و سرگرمی یکی از دلایل اصلی اولویتی است که مردم برای گشت و گذار در اینترنت قائل می‌شوند. در حقیقت، اینترنت از طریق بازار یابی برای چندین صنعت تفریح و سرگرمی چند بعدی به موفقیت زیادی دست یافته است. جستجوی آخرین اخبار و اطلاعات درباره‌ی افراد مشهور و گشت و گذار در وب‌ سایت‌هایی که در باره‌ی سبک‌های زندگی اطلاعات ارائه می‌دهند به یکی از فعالیت‌های روزمره‌ی بسیاری از کار بران اینترنت تبدیل شده است. از سوی دیگر، حتی افراد مشهور نیز به نحو کار آمدی از اینترنت بهره می‌گیرند تا اهداف خود را رواج داده و طرف داران خود را خشنود سازند.
بازی‌های بی شماری جهت دانلود رایگان یا پولی در اینترنت موجود هستند. در واقع، بازی‌های آنلاین به خاطر تقاضای روز افزون در سر تا سر دنیا برای این گونه بازی‌ها، به موفقیت چشم گیر و خارق‌ العاده‌ای دست یافته‌اند.  

شبکه‌های اجتماعی و اتصال به این شبکه‌ها

برای بسیاری، زندگی اجتماعی بدون فیس‌بوک و توییتر قابل تصور نیست. این وب‌ سایت‌ها به ابزارهایی جهت تماس با دوستان و خانواده و کسب اطلاع از آخرین روی دادهای جهان تبدیل گردیده‌اند. شبکه‌های اجتماعی هم چنین به ابزاری عالی جهت برقراری تماس با افراد هم فکر و عضویت در گروه‌ها و جوامع مورد علاقه تبدیل گردیده‌ است.
اینترنت علاوه بر جستجوی دوستانی که مدت‌هاست گم‌شان کرده‌ایم جستجو و درخواست تقاضا برای مشاغل و فرصت‌های تجاری را از طریق گرد هم ‌آیی‌ها و جوامع اینترنتی امکان پذیر ساخته است. چت ‌روم‌های عمومی در اینترنت کار بران را قادر می‌سازند با افراد جدید ملاقات نمایند. اینترنت هم چنین افراد مجرد را قادر می‌سازد تا شریک زندگی مناسب خویش را انتخاب نمایند و در این راستا پروفایل‌های افراد را به صورت آنلاین و امن در دست رس قرار می‌دهد. این پروفایل‌ها را می‌توان بسته به اولویت‌های فردی پالایش نمود.

خدمات آنلاین و تجارت الکترونیک

به لطف خدمات پولی بی شمار، ما اکنون قادریم همه‌ی معاملات مالی خویش را به صورت آنلاین انجام دهیم. می‌توانیم بلیط سینما رزرو کنیم، پول نقل و انتقال دهیم، و قبوض و مالیات‌ها را پرداخت نمائیم بدون اینکه منزل یا محل کار خویش را ترک کنیم. برای مثال، وب ‌سایت‌های مسافرتی با توجه به اولویت‌های مشتریان طرح‌هایی برای رزرو سریع بلیط و هتل و .برنامه ‌ریزی مسیر سفر ارائه می‌نمایند.
تجارت الکترونیک در رابطه با تمام معاملات تجاری که با نقل و انتقال پول از طریق اینترنت سر و کار دارند دارای کار برد است. داد و ستد آنلاین پول تقریباً در همه نوع کسب و کار به یک هنجار تبدیل گردیده است. تجارت الکترونیک با توجه به پوشش گسترده‌ی محصولات و خدمات گوناگون امکان ارائه سفارشات مشتریان درب منزل را فراهم آورده است. وب ‌سایت‌هایی هم چون وب‌ سایت eBay به مشتریان امکان می‌دهند تا محصولات را به صورت آنلاین خرید و فروش و یا حتی حراج نمایند.

معایب اینترنت

سرقت اطلاعات شخصی

استفاده از اینترنت جهت انجام امور بانکی، ایجاد شبکه‌های اجتماعی، و ارائه خدمات دیگر غالباً اطلاعات شخصی را در مقابل سرقت آسیب پذیر می‌سازند. هیچ راه مطمئن و غیر قابل نفوذی جهت محافظت از اسامی، شماره حساب‌ها، آدرس‌ها، تصاویر، و شماره‌های کارت‌های اعتباری در برابر سرقت و سوء استفاده توسط وب‌ سایت‌ها و افراد سارق وجود ندارد. یکی از آزار دهنده‌ترین مشکلات مرتبط با اینترنت قابلیت نفوذ آسان بد افزارها به کامپیوترهای ما می‌باشد. کار بران اینترنت اغلب در معرض حملات ویروسی قرار می‌گیرند، حملاتی که به کامپیوترها و فایل‌های مهم آنها آسیب وارد می‌کنند. برنامه‌های ویروسی نا معلوم و نا مشخص هستند و ممکن است تنها با کلیک بر روی یک لینک به ظاهر بی خطر فعال گردند. هکرهای بی‌‌ پروا می‌توانند با نصب نرم ‌افزارهای سرقت کننده‌ی اطلاعات از طریق اتصالات نا امن به اطلاعات مهم و حساس ما دست رسی پیدا کنند. لازم به ذکر است که خسارات ناشی از سوء ‌استفاده از هویت و نفوذ به حساب‌ها غالباً جبران‌ نا پذیر بوده و مهم‌تر از همه این که باعث خجالت و سر افکندگی می‌شوند.

ارسال هرز نامه

ارسال هرز نامه به ارسال ایمیل‌های نا خواسته اطلاق می‌شود، ایمیل‌هایی که به صورت بی‌ هدف ارسال می‌شوند و باعث اختلال غیر ضروری در سیستم کامپیوتری می‌شوند. این فعالیت‌های غیر قانونی می‌توانند بسیار مأیوس کننده باشند، زیرا فرآیند دست رسی به ایمیل‌ها را کندتر ساخته و کل خدمات ایمیلی مربوطه را برای مشتریان به خدماتی غیر قابل اطمینان تبدیل می‌نماید.
ارسال کنندگان هرز نامه معمولاً از نرم‌ افزارهای bot بهره می‌گیرند تا با ارسال آگهی‌های تبلیغاتی بی ‌پایان کار بران را بمباران نمایند. این امر می‌تواند به شدت باعث گیجی و سر در گمی شود، زیرا هرز نامه‌ها با ایمیل‌های مهم‌تر ما مخلوط می‌گردند. خوش بختانه، ارائه دهندگان خدمات ایمیل غالباً از سیستم‌های امنیتی بهره می‌گیرند تا کار بران را در مقابل هرز نامه‌ها محافظت نمایند. هم چنین، این امکان وجود دارد که یک ایمیل را به عنوان هرز نامه گزارش نمود تا بدین ترتیب ایمیل‌هایی که از آی ‌پی یا آی‌ دی مربوطه ارسال می‌شوند مسدود گردند.

تهدیدات ناشی از بد افزارها

یکی از آزار دهنده‌ترین مشکلات مرتبط با اینترنت قابلیت نفوذ آسان بد افزارها به کامپیوترهای ما می‌باشد. کار بران اینترنت اغلب در معرض حملات ویروسی قرار می‌گیرند، حملاتی که به کامپیوترها و فایل‌های مهم آنها آسیب وارد می‌کنند. برنامه‌های ویروسی نا معلوم و نا مشخص هستند و ممکن است تنها با کلیک بر روی یک لینک به ظاهر بی خطر فعال گردند. کامپیوترهای متصل به اینترنت در برابر حملات ویروسی که آی ‌پی‌ها را هدف قرار می‌دهند بسیار آسیب پذیر هستند. چنین حملاتی ممکن است به از کار افتادن کامل کامپیوتر بیانجامند.
ویروس‌های اینترنتی دارای سه نوع هستند. نوع اول ویروس‌ها بر روی فایل‌ها تأثیر می‌گذارند و مستقیماً یک فایل مشخص را هدف قرار می‌دهند. نوع دوم ویروس‌ها به سیستم و فایل‌های بوت قبل راه ‌اندازی آسیب می‌زنند. این امر می‌تواند بسیار ناخوشایند باشد، زیرا به شکل مؤثری از راه ‌اندازی مجدد کامپیوتر جلو گیری می‌نماید. نوع سوم ویروس‌ها با نام ویروس‌های کلان شناخته می‌شوند. این ویروس‌ها رایج‌ترین و در عین حال بی خطرترین نوع ویروس به شمار می‌روند. ویروس‌های کلان صرفاً به تغییر مواردی هم چون نمادهای موجود در فایل‌های متنی مبادرت می‌ورزند. ویروس‌هایی که می‌توانند تکثیر و گسترش یابند با عنوان کرم‌های کامپیوتری شناخته می‌شوند. ویروس‌هایی که در نقاب برنامه‌ی دیگر تغییر چهره می‌دهند تروجان نام دارند.  

محتوای نا مناسب گروه‌های سنی

پورنوگرافی و محتوای نا مناسب گروه‌های سنی شاید بزرگ‌ترین عیب اینترنت باشد. بدترین این موارد در واقع تصاویر جنسی مربوط به افراد نا بالغ است که در عمق اینترنت به وفور یافت می‌شوند. در واقع فقدان کنترل بر توزیع محتوای پورنوگرافی و دست رسی نامحدود به این محتوا برای کودکان مضر و زیان‌ آور است. تنها کاری که والدین می‌توانند انجام دهند این است که سایت‌های زیان‌آور را مسدود نمایند و بر سایت‌های مورد مشاهده‌ی فرزندان خویش نظارت نمایند.
محتوای پورنوگرافی نه تنها در اکثر جوامع غیر قابل قبول هستند، بلکه در برخی جوامع ممنوع نیز گردیده‌اند. اینترنت بار گذاری محتوای تکان دهنده را به قدری آسان ساخته است که کار بر ممکن است به طور نا خواسته با واژگان و تصاویر نا مناسب مواجه گردد.

انزوای اجتماعی، چاقی، و افسردگی

بزرگ‌ترین مشکل برخورداری از اینترنت قابلیت ایجاد شکاف میان دنیای واقعی و دنیای مجازی است. دنیای مجازی اغلب می‌تواند به قدری جذاب و فریبنده به نظر رسد که کار بر پس از این که مجذوب آن شد دیگر باز گشت به زندگی واقعی برایش ترسناک و تشویش‌ آور باشد.
هر چیزی که به اینترنت مربوط باشد می‌تواند اعتیاد آور باشد. از جمله‌ی این موارد می‌توان به گشت و گذار بیش از حد در اینترنت، قمار بازی آنلاین، شبکه‌های اجتماعی و بازی‌های اینترنتی اشاره نمود. در حال حاضر کلینیک‌ها و دکترهای روان پزشکی هستند که مشخصاً در زمینه بر طرف نمودن مشکلات مرتبط با اینترنت خدمات ارائه می‌دهند. اعتیاد اینترنتی باعث بروز مسائل جسمی و روحی می‌شود و این مسائل اگر مورد توجه قرار نگیرند می‌توانند به بیماری تبدیل گردند. نکته‌ی طنز آمیز این که در عین حال که به آسانی می‌توان از پشتیبانی‌های آنلاین فراوان در زمینه‌ی بیماری برون ‌هراسی بهره‌‌مند گردید اما اینترنت به خودی خود می‌تواند علت یا انگیزه بروز این بیماری شود.
رابطه‌ی میان اینترنت و چاقی به آسانی قابل فهم است. هر چه که فرد مدت زمان بیشتری در مقابل کامپیوتر بنشیند مدت زمان کمتری به انجام ورزش می‌پردازد. افسردگی نیز در انتهای فهرست طولانی عوارض جسمی و عاطفی ناشی از اینترنت قرار می‌گیرد. از آن جا که همه‌ی مشکلات به شکلی عمیق با یک دیگر و با اینترنت در ارتباطند در نتیجه ابتلای افراد به مشکلات چندگانه امری غیر معمول قلم داد نمی‌گردد. مطالعات و پژوهش‌های اخیر به اندازه‌ی کافی به بررسی عمقی مسائل مربوطه پرداخته و استفاده‌ی اجباری از اینترنت را از استفاده افراطی از آن متمایز ساخته‌اند. به علاوه، به لطف تلفن‌های همراه هوشمند گفتگوی تصویری چهره به چهره در مقایسه با گفتگوی آنلاین به ظاهر امری خارق ‌العاده محسوب می‌شود.
بنا بر این، حتی با این که اینترنت از این قابلیت برخوردار است تا زندگی ما را ساده‌تر و راحت‌تر سازد در عین حال از قدرت ایجاد ویرانی نیز برخوردار است. تأثیر گذاری اینترنت بر ما اکثراً از طریق انتخاب‌هایی که به صورت آنلاین انجام می‌دهیم صورت می‌پذیرد. ما با استفاده‌ی سنجیده از اینترنت می‌توانیم قابلیت‌های نا محدود اینترنت را مهار نموده و از تأثیرات نامطلوب آن فاصله گیریم.