تألیف و ترجمه: حمید وثیق زاده انصاری
منبع: راسخون




 
امروزه یخچال‌ها نسبت به یک صد سال پیش با سرعت بیشتری در حال ذوب شدن هستند. تصور می‌شود علت اصلی آن گرم شدن کره‌ی زمین ناشی از انقلاب صنعتی در قرن گذشته است.

نگرانی‌ها در باره‌ی ذوب

با توجه به نتایج به دست آمده توسط سازمان نظارت بر یخچال‌های طبیعی جهان، برنامه‌ی محیط زیست سازمان ملل متحد اعلام کرد که یخچال‌های طبیعی در سراسر جهان با سرعت بی ‌سابقه‌ای در حال ذوب شدن هستند. در حقیقت، تجزیه و تحلیل داده‌ها در بین سالهای 05 – 2004 و 06 - 2005 نشان می‌دهد سرعت متوسط ذوب و نازک شدن یخ بیش از دو برابر شده است!
یخچال‌های طبیعی در تمام طول سال در آلاسکا، ایالات متحده‌ی آمریکا، کوه‌های آسیا و اروپا و غیره دیده می‌شوند. زمانی که درجه‌ی حرارت بالاتر می‌رود یخچال‌ها شروع به ذوب ‌شدن می‌کنند. ولی اگر در صدد یافتن دلایل ذوب یخچالهای طبیعی به طور عمقی هستید باید گفت که میزان غیر منطقی انتشار دی اکسید کربن از سوخت‌های فسیلی – بسیار بیشتر از آن چه اقیانوسها و جنگل‌ها می‌توانند جذب کنند – دلیل واقعی آن است. افزایش انتشار گاز دی اکسید کربن باعث تغییر در اثر گل خانه‌ای می‌شود، که به نوبه‌ی خود باعث گرم‌تر شدن زمین و در نتیجه ذوب یخچال‌های طبیعی می‌گردد.

یخچال طبیعی چیست؟

یخچال طبیعی یک توده‌ی بسیار بزرگ یخی است که از بارش برف تشکیل شده است. یخچال‌ها حاوی مقدار زیادی از آب‌های شیرین موجود بر روی زمین هستند.

یک یخچال طبیعی چگونه تشکیل می‌شود؟

یخچال‌ها در جاهایی که درجه‌ی حرارت به شدت پایین است تشکیل می‌شوند. این مکان‌ها گاهی در سطح دریا و غالباً در ارتفاعات بلند کوه‌ها واقعند.
در چنین جاهای سردی در بیشتر اوقات سال برف می‌بارد. این برف بر روی زمین می‌نشیند و زمانی که دو باره شروع به باریدن می‌کند لایه‌های زیرین آن به هم فشرده می‌شوند. هر بار که برف می‌بارد، لایه‌های زیرین بیشتر فشرده شده و در نهایت تبدیل به یخ سخت می‌شوند. این یخ چیزی است که یخچال طبیعی را تشکیل می‌دهد.
زمانی که دمای هوا اندکی بالا می‌رود، کناره‌های بیرونی یخچال تشکیل شده و برف‌های تازه باریده شده ذوب می‌شوند. برای تشکیل و حفظ یک یخچال طبیعی باید مقدار برفی که بر روی آن می‌نشیند از مقدار یخچالی که ذوب می‌شود بیشتر باشد. این تنها روشی است که در آن یک یخچال طبیعی هر سال قادر به حفظ و افزودن بر اندازه‌ی خود خواهد بود.

آیا ذوب شدن یخچال عادی است؟

ذوب شدن یخچال‌های طبیعی کاملاً عادی است. تنها ملاک حفظ یخچال‌های طبیعی این است که بارش برف باید بیشتر از ذوب یخ باشد. زندگی بسیاری از مردم در سراسر جهان به ذوب یخچال‌های طبیعی وابسته است. تمام نیازهای آب شیرین آنها در طول سال به وسیله‌ی این یخچال‌های در حال ذوب تأمین می‌شود. مردم برای آشامیدن و آبیاری در کشاورزی از این آب استفاده می‌کنند. تمام شدن این منبع آب شیرین، باعث ایجاد بی ‌نظمی می‌شود. مردم مجبور می‌شوند به سوی مناطقی با منابع دیگر آب شیرین نقل مکان کنند. برخی از کشورها برای تولید برق به جریان این آبها نیاز بسیار دارند.

امروزه یخچالهای طبیعی با سرعت بیشتری ذوب می‌شوند

قابل توجه است که یخچال‌های طبیعی در طول قرن گذشته بیش از حد طبیعی ذوب شده‌اند. در گذشته گفته می‌شد این یک فرایند طبیعی است که در طول زمان رخ می‌دهد، اما امروزه اشتباه بودن این نظر در حال اثبات است. بسیاری از یخچال‌های طبیعی در طول بیش از چند دهه‌ی گذشته با سرعت بی ‌سابقه‌ای ذوب شده و برای همیشه از روی زمین محو شده‌اند. بسیاری از یخچال‌های باقی مانده‌ اکنون با سر نوشتی مشابه رو به رو هستند. هر ساله از اندازه‌ی آنها کاسته می‌شود زیرا برف باریده شده قادر به جای گزین کردن مقدار یخ در حال ذوب نیست.

چرا یخچال‌های طبیعی امروزه با سرعت بیشتری ذوب می‌شوند؟

امروزه یخچال‌های طبیعی در مقایسه با قرون گذشته با سرعت بیشتری در حال ذوب شدن هستند. علت این تغییر ناگهانی چیست؟ تقریباً همه بر این باورند که علت اصلی آن صنعتی شدن سریع و ناگهانی است که به نوبه‌ی خود باعث گرم شدن کره‌ی زمین شده است – مقصر اصلی ذوب سریع یخچال‌های طبیعی.
افزایش میانگین دمای جهانی را گرم شدن کره‌ی زمین می‌نامند که در طول قرن گذشته رخ داده است. "انقلاب صنعتی" علت اصلی افزایش میانگین دمای هوا به شمار می‌رود.

✦ سوزاندن بی‌ رویه‌ی سوخت‌های فسیلی منجر به آلودگی شدید جوی و در نهایت باعث به وجود آمدن چنین وضعیتی شده است.
✦ ذغال سنگ هنوز هم به دلایل مختلف از جمله تولید برق در مقادیر بالا سوزانده می‌شود.
✦ سوزاندن نفت علت اصلی این روی داد در قرن گذشته است.
✦ تهیه چوب و ایجاد فضای بیشتر برای کشاورزی باعث افزایش جنگل زدایی و در نتیجه افزایش غلظت دی اکسید کربن شده است.

تمام این آلاینده‌ها باعث به دام انداختن گرما در جو و در نهایت افزایش دمای زمین می‌شوند.
به دلیل افزایش دما یخچال‌های طبیعی بیش از مقداری که باید ذوب می‌گردند. هنگامی که یک یخچال طبیعی کاملاً ذوب می‌شود، خاک زیرین خود را عریان می‌کند. یخچال‌ها تقریباً 20 در صد از گرمای خورشید را جذب و 80 درصد آن را منعکس می‌کنند. در صورت عریان شدن زمین، این در صد معکوس می‌شود. که به نوبه‌ی خود باعث افزایش بیشتر درجه‌ی حرارت می‌گردد. این یک گرفتاری بزرگ است که در حال حاضر آغاز شده و مهار کامل آن برای ما تقریباً غیر ممکن است.
در آینده، افزایش دمای زمین به احتمال زیاد در مقایسه با حال حاضر یخچال‌ها را با سرعت بیشتری ذوب خواهد کرد.

خطرات ذوب سریع یخچال‌های طبیعی

✦ سرعت غیر عادی ذوب یخچال‌های طبیعی باعث طغیان رودخانه‌ها و نهرها و در نتیجه جاری شدن سیل خواهد شد. این واقعیتی است که در بسیاری از جاها وجود دارد و مردم در حال رو به رو شدن با آن هستند. افرادی که در نزدیکی این رودخانه‌ها زندگی می‌کنند باید محل زندگی خود را تغییر دهند.
✦ این سیلابها باعث نابود شدن مزارع می‌گردند. این آب‌های اضافی در ارتفاعات کوه‌ها حوضچه‌های جدیدی را ایجاد می‌کنند. هم چنان که آب بیشتری در داخل این حوضچه‌ها جمع می‌شود با فشار بر مرزهای در حال افزایش دریاچه‌هایی را به وجود می‌آورند. همیشه خطر طغیان این دریاچه‌ها وجود دارد که این طغیان باعث جاری شدن سیلابهای عظیم در روستاهای واقع در زیر این کوهها می‌گردد.
✦ پس از این که یخچال کاملاً ذوب شد، نهرها و رودخانه‌ها خشک می‌شوند. مزارع خشک می‌شوند. آنهایی که برای تأمین آب شیرین به ذوب یخچال‌های طبیعی وابسته‌اند ناگزیر از نقل مکان خواهند بود.
✦ جاهایی که برای تولید برق به جریان دائمی این آب‌ها نیاز دارند مجبورند منابع دیگری را برای تولید برق جستجو کنند. این عمل باعث آلودگی بیشتر هوا و افزایش هزینه‌ی تولید می‌گردد.
✦ زمانی که تمام آب حاصل از ذوب شدن یخچال‌های طبیعی به درون دریا ریخته می‌شود سطح دریاها که در حال حاضر به علت آب‌های گرم‌تر افزایش یافته است بیشتر بالا می‌روند. خطر جدی این روی داد بیشتر متوجه کسانی خواهد شد که در مناطق کم ارتفاع نزدیک به سواحل دریا ساکن هستند. این مناطق زیر آب می‌روند و آب‌های شیرین زیر زمینی با آب دریا آلوده می‌شوند و آن را برای استفاده‌ی انسان نا مناسب می‌سازند. تمام مردم ساکن این مناطق نیز نا گزیر از نقل مکان خواهند شد.
✦ زندگی بسیاری از حیوانات، پرندگان، و ماهی‌ها که به آب‌های شیرین یخچال‌های طبیعی وابسته است که مستقیماً به درون دریا ریخته می‌شوند در معرض خطر قرار می‌گیرد. مرجان‌ها از کم شدن نور خورشید به علت افزایش سطح دریا رنج خواهند برد. ماهی‌هایی که از این مرجان‌ها تغذیه می‌کنند نیز به نوبه‌ی خود تحت تأثیر قرار می‌گیرند. به تبع آن حیوانات و پرندگانی که برای تغذیه به این ماهی‌ها وابسته‌اند نیز تحت تأثیر قرار می‌گیرند.

آمار نگران کننده

✦ با توجه به میزان سریع ذوب یخچال‌های طبیعی در قطب شمال، تخمین زده می‌شود در صورت ادامه‌ی روند ذوب تا سال 2040، این منطقه خالی از یخ گردد.
✦ با گرم شدن زمین، قطب جنوب نیز شاهد افزایش شدید متوسط دمای هوای سالانه در حدود 5ر2 درجه‌ی سانتی‌گراد در طول پنجاه سال گذشته بوده است، که به نوبه‌ی خود منجر به افزایش سطح دریا تا 4ر0 میلی‌ متر در سال شده است.
✦ تغییر دمای محیط به غیر از مناطق قطب شمال و قطب جنوب، بر یخچال‌های طبیعی هیمالیا نیز تأثیر می‌گذارد. ظاهراً، یخچال طبیعی گانگوتری با سرعت 17 متر در سال در حال جمع شدن است، در حالی که یخچال پینداری با سرعتی در حدود 10 متر در سال در حال کاهش است.
✦به گفته‌ی ناسا، گروئینلند در هر سال در حدود 100 میلیارد تن از سطح یخ خود را از دست می‌دهد.
✦ کوه کلیمانجارو واقع در تانزانیا، نیز قسمتی از پوشش یخی خود را از دست داده است، بنا بر این این کوه نیز دیگر قربانی گرم شدن کره‌ی زمین است. به گفته‌ی لونی تامپسون، یکی از یخچال‌ شناسان دانشگاه ایالت اوهایو، این یخچال طبیعی از سال 2000، 26 درصد از یخ خود را از دست داده است.
✦ یخچال‌های طبیعی سوئیس در اروپا در طول 10 سال گذشته 12 درصد از سطح یخ خود را از دست داده‌اند. سال 2003 با کاهش نگران کننده‌ی 5ر3 درصدی در پوشش یخی، یکی از بدترین سالها بود.

اگر ما برای کاهش گرم شدن کره‌ی زمین اقدامی فوری انجام ندهیم خطرات بسیاری به علت ذوب سریع یخچال‌های طبیعی در سال‌های آینده رخ خواهند داد. هر یک از ما می‌تواند در کاهش تولید گازهای گل خانه‌ای مضر، که منجر به کاهش احتمالی گرم شدن کره‌ی زمین در آینده می‌شود سهمی داشته باشد.