تألیف: حمید وثیق زاده انصاری
منبع: راسخون



 
یک پایان نامه ارائه ی کار شما است و این کار باید به بهترین شیوه ی ممکن به انجام برسد. این مقاله برای آن دسته از شما که قبلاً هرگز اقدام به نوشتن یک پایان نامه ننموده اید برخی از نکات را در میان میگذارد.
ارائه نمودن یک پایان نامه، بخشی ضروری از دوره ی هر فارغ التحصیل دانشگاه در رشته های هنر و علوم است. این کار بخشی از آموزش دانشجو برای انجام کار تحقیقاتی و یک تمرین بدیع و هم چنین طرز فکری مستقل است. هدف این مقاله توضیح دادن چگونگی نوشتن یک پایان نامه ی خوب برای مبتدیانی است که شوق این را دارند تا ارائه ای از کار تحقیقاتی خود به نحوی شفاف تر و اقتصادی تر داشته باشند.

نکاتی درباره ی نوشتن یک پایان نامه ی خوب

ممکن است با خود فکر کنید که این مرد کیست که با لحنی دیکتاتورانه درباره ی نوشتن یک پایان نامه ی خوب صحبت می ‌نماید. خوب، من شخصاً عضوی از تحقیقات در زمینه ی فیزیک نظری بودهام و هر آن چه را که در این جا می نویسم بر مبنای تحقیقات و تجارب خود من است. هر آن چه را که من در این جا ارائه می نمایم برخی از نکاتی هستند که از راه نمای پروژه ی تحقیقاتی خودم آنها را به دست آوردهام که خود او یک استاد فیزیک است. یک نصیحت بسیار عالی، که او به من کرد این بود که "هر چیزی را که درک نمیکنی ننویس. اجازه دهید تا همه چیز از لحاظ منطقی به هم مرتبط و دقیق باشند". یعنی، بسیار مهم است تا چیزی را که دربارهی آن می نویسی "بدانی". این نکات برای ارائه ی هر نوع پایان نامه ی تحقیقاتی صادق هستند، چه مربوط به فیزیک باشد، چه جامعه شناسی، روان شناسی و یا حتی هنر. زمینه ی مورد نظر شما هر آن چه هم که باشد، ابزارهای تجزیه و تحلیل منطقی یکی هستند و قوانین ارائه نمودن آنها هم مشابه هم هستند.

موضوع

یک موضوع رساله که با نام چکیده هم در مورد یک پایان نامه ی دکتری شناخته می شود، خلاصه ای است از نیت ها و اهداف شما از انجام تحقیق. این چکیده معمولاً در ابتدای تحقیقی به نگارش در می آید و ارائه می شود که فرد آن را برای دریافت مدرک دکترای خود تحویل می دهد. به هنگام نوشتن آن دقیق و واقع بین باشید. اجازه دهید مختصر، مربوط به موضوع و مستقیماً به سر اصل مطلب بروید.

اجازه دهید مقدمه پر حرارت و مربوط به موضوع باشد

اولین بخش پایان نامه ی شما، مقدمه ای راجع به مسئله ای خواهد بود که شما در تلاش برای حل نمودن آن از طریق انجام تحقیق هستید. مقدمه هم چنین یک خلاصه از کاری خواهد بود که تا کنون نسبت به این مسئله به انجام رسیده است. ایده ی لازم و مسئله را در قالب ساده ترین کلمات ممکن و بدون مصالحه نمودن در معنی ارائه نمایید.

مبانی را مطرح سازید و خلاصه نمایید

در گام بعدی، شما باید درباره ی چیزهای پایه ای که باید فهمیده شوند بنویسید، کاری که فرد را قادر می سازد تا چیزهایی را که بعداً به توضیح آنها می پردازید را درک نمایند. درست به مانند زمان قبل از بازی کردن یک بازی که لازم است تا قوانین پایهی یک بازی توضیح داده شوند، شما هم باید مفاهیم اصلی ای که تحقیق شما بر مبنای آنها قرار گرفته اند را توضیح دهید. این اصول را تا جای امکان به شکلی خلاصه مطرح سازید.

بخش اصلی - کار و تحقیق شما

این قسمتی است که شما در آن به توضیح چگونگی حل نمودن یک مسئله ی خاص می پردازید. در صورت امکان نتایج مشاهدات خود و هم چنین محاسبات و استدلال خود را ارائه نمایید. شما باید از طریق انجام تجزیه و تحلیل منطقی استدلال آورید که چرا راه کار شما درباره ی مسئله، راه کار صحیح است.

ارائه نمودن نتایج، تجزیه و تحلیل و نتیجه گیری

پس از این که شما مشاهدات، محاسبات و استدلال خود را ارائه نمودید، اکنون زمان نتیجه گیری آن چه که در نهایت از تمامی آنها گرد آورده اید می رسد. تمامی چیزهایی را که خود به تنهایی کشف کرده اید را یاد داشت نمایید. اجازه دهید تا خلاصهای روشن از نتایج شما وجود داشته باشد. سپس یک تجزیه و تحلیل عادی را از تصویر بزرگی که نتایج شما به آن اشاره دارند به انجام برسانید. سپس به دنبال آن، این تجزیه و تحلیل را با نتیجه گیری های خود کامل گردانید.

دیدگاه آینده و ارجاع دهی

حال که شما درباره ی آن چه که به انجام رسانیده اید صحبت نموده اید، شما قادر خواهید بود تا درباره ی آن چه که می توان در آینده به انجام رسانید، به عنوان بخشی از تحقیق در حال انجامتان صحبت نمایید. می توان نکات و مسائلی را که شما می‌ خواهید در آینده به بررسی آنها بپردازید اما فرصت انجام این کار را در حال حاضر پیدا نکردید را مورد بحث قرار داد. بخش بعدی منابع شما هستند. هیچ یک از ما کار تحقیق خود را بدون در اختیار داشتن منبع آغاز نمی نماییم. همان طور که نیوتون گفته است، او جایی دورتر را می دید، چرا که بر روی شانه های غول ها ایستاده بود. از این رو، شما باید تمامی منابع خود را از مقاله های تحقیقاتی، کتاب ها و مقاله هایی که شما را در نوشتن پایان نامه ی خود یاری رسانیده اند به صورت فهرست در آورید.

فهرست سازی و نمایش اطلاعات

در آغاز، شما باید حتی قبل از نوشتن مقدمه به قدر دانی از تمام کسانی بپردازید، به خصوص راه نمای خود، که بدون حضور آنها تحقیق شما امکان پذیر نبوده است. سپس، شما باید فهرستی از محتوا را قرار دهید که شماره ی صفحات و تمام بخشهای مقاله ی شما را در خود جای خواهد داد. در پایان، شما باید فهرستی شماره دار را از منابع خود برای تمام جداول مشاهدات، تصاویر و نمودارها به وجود آورید.
به شخصه نوشتن یک موضوع رساله تجربه ای بزرگ برای خود من بود. در طول مدت نوشتن نهایی آن بود که من تمامی فرآیند تحقیقی که به آن دست زده بودم و تمام نظرات پراکنده و ایده هایی را که به صورت یک فرشینه ی به هم پیوسته و زیبا به هم بافته شده بودند را به خاطر آوردم.