تألیف: حمید وثیق زاده انصاری





 
ثابت شده است که درمان با پرتوهای پروتون روشی مؤثر در درمان سرطان است. این روش به اشکال متعارف درمان مانند شیمی درمانی، جراحی، پرتو درمانی و اشعه‌ی ایکس کمک مؤثری می‌کند. مقاله زیر در همین زمینه اطلاعات بیشتری را ارائه می‌دهد.
پرتو پروتون درمانی آخرین پیش رفت در درمان انواع مختلف سرطان است. این روش شکل دقیقی از پرتو درمانی است که با استفاده از پرتو پروتون، سلولهای سرطانی را مورد هدف قرار داده و آنها را نا بود می‌سازد. این شیوه زمانی که با دیگر درمان‌های متعارف سرطان مانند جراحی، شیمی درمانی و پرتو درمانی اشعه‌ی ایکس مقایسه می‌شود، از نظر دقت و اثر بخشی نمره‌ی بالایی را کسب می‌کند. این روش بدون آسیب رساندن به سلولهای سالم، سلولهای سرطانی را از بین می‌برد. بنا بر این، به طور قابل ملاحظه‌ای عوارض جانبی که درمان‌های متعارف سرطان به همراه دارند را کاهش می‌دهد.

تاریخچه

استفاده از این روش درمانی برای درمان سرطان اولین بار در سال 1954 معرفی شد. این دلیل که در آن زمان مراکز اندکی جهت درمان سرطان وجود داشت، دست رسی به این روش درمان را محدود ساخته بود. پس از مرکز پزشکی دانشگاه لوما لیندا در کالیفرنیا، در سال1990، اولین مرکز درمان پروتون در کلاتربریج، مرکز تومور شناسی در بریتانیا معرفی شد.

درمان

در این روش درمانی، ذرات یونیزه شده یا پروتون در تومور مورد هدف قرار می‌گیرند. این پروتون‌ها از دستگاهی به نام سیکلوترون (دستگاه شتاب دهنده‌اى که در آن ذرات بار دار بعد از خروج از منبع توسط ميدانهاى الکتريکى شتاب مي‌گيرند) تولید و شتاب می‌گیرند. پرتو پروتون در حالی که در پایین‌ترین غلظت خود قرار دارد به بدن نفوذ می‌کند. این پرتو به محض آن که به درون سلولهای هدف وارد ‌شد به بالاترین غلظت خود می‌رسد. پروتون‌ها جرم نسبتاً زیادی دارند و در نتیجه، خیلی پراکنده نمی‌شوند و فقط بر روی تومور تمرکز می‌کنند. این تابش بهDNA سلولهای سرطانی آسیب رسانده، بدون این که به سلولهای اطراف آسیبی وارد سازد، در حالی که در پرتو درمانی سلولهای غیر سرطانی مجاور نیز نا بود می‌شوند. خرابی و آسیب DNA منجر به تخریب توانایی سلول جهت تقسیم شدن و یا چند تایی شدن می‌شود، در نتیجه بر رشد سلولهای سرطانی تأثیر می‌گذارد. سلول‌ها می‌توانند آنزیم‌هایی را تولید کنند که DNAی صدمه دیده را باز سازی کند؛ اما، سلولهای سرطانی توانایی تولید آن آنزیمها را از دست می‌دهند. این امر منجر به آسیب دائمی آن سلولها شده و متعاقباً به نا بودی آنها منجر می‌شود. از آن جایی که در طول این درمان سلول‌های مجاور آسیبی نمی‌بینند، در مقایسه با روشهای درمان مرسوم عوارض جانبی به طور قابل توجهی کاهش می‌یابد. مدت زمانی که این درمان تجویز شده بسته به اندازه تومور از یک تا چند هفته متغیر است. اگر تومور درمان شده بعد از پنج سال دو باره ظاهر نشود، نتیجه گرفته می‌شود که درمان با موفقیت انجام گرفته است.

مزایا

مزایای این روش درمانی نسبت به شکل های متعارف درمان سرطان عبارتند از:
این روش تضمین می‌کند که سلول‌های غیر سرطانی اطراف تومور نا بود نخواهند شد. بنا بر این عوارض جانبی به طور قابل توجهی به حد اقل می‌رسد.
دوز تابش آزاد شده توسط پرتو پروتون نسبت به اشعه‌ی ایکس یکنواخت است.
میزان اشعه بدون نگرانی از تأثیرات آن بر سلولهای اطراف می‌تواند افزایش یابد.
این روش ارزان‌تر از عمل جراحی است.
حتی ثابت شده که از این روش می‌توان در درمان سرطان پروستات، سرطان روده بزرگ، کبد، و غیره استفاده کرد.
از آن جا که مراکز درمان سرطانی که این درمان را انجام می‌دهند اندک است، تلاشهایی صورت می‌گیرد تا بتوان این شیوه‌ی درمانی در دست رس بیشتر بیماران سرطانی قرار گیرد. هدف این شیوه‌ی درمانی کنترل مؤثر تومور، عوارض و تأثیرات جانبی کمتر، و بهبود کیفیت زندگی برای بیماران مبتلا به سرطان پس از درمان است.
سلب مسئولیت: این مقاله تنها به منظور اطلاع رسانی در نظر گرفته شده است، و نبایستی به عنوان جای گزین توصیه‌های پزشکی تخصصی مورد استفاده قرار گیرد.