نويسنده: جواد امين خندقي




 

نه. موسيقي متال در ايران (1)

علاقه مندان موسيقي متال در ايران را مي توان به دو گروه عمده تقسيم کرد:
1. گروهي که به موسيقي متال علاقه مندند؛ ولي شيطان پرست نيستند. اين گروه ممکن است هرگز وارد جريان هاي شيطان پرستي نشده باشند يا اين که زماني در گذشته آن هم در سنين جواني وارد گروههاي شيطان پرستي شده اند؛ ولي اکنون چنين گرايشي ندارند.
اين گروه عموماً از نظر سني، تحصيلات و وجهه ي اجتماعي در سطح بالاتري از گروه دوم قرار دارند. اين گروه بيش تر از آن که شيطان پرست باشند، افراد فاقد گرايش هاي مذهبي و عده ي زيادي از آنها لائيک (بي دين) هستند.
اين گروه، در کشور، بيش تر در بين نويسندگان، نوازندگان يا خوانندگان حرفه اي اين موسيقي ديده مي شوند و بيشتر فعاليت هاي تبليغي يا فرهنگي موسيقي متال را انجام مي دهند. آن ها کم تر در پارتي يا پارک ها يا فعاليت هاي گروهي شرکت مي جويند و رفتارهاي ضد اجتماعي و ضد اخلاقي در بين آن ها کم تر ديده مي شود. اين افراد بيش تر در حد لباس و مُد با گروه دوم شباهت دارند و سعي دارند از برخوردهاي خاص و نمايشي پرهيز داشته باشند.
2. گروهي که به موسيقي متال و شيطان پرست علاقه دارند. اين گروه به قول افراد گروه اول، غيرحرفه اي هستند؛ چرا که با اين موسيقي برخورد محتوايي دارند و بيش تر جذب نمايش هاي شيطاني همراه با اين موسيقي شده اند.
موسيقي متال از سال ها پيش هم زمان با شيوع اين موسيقي در ديگر کشورهاي جهان در داخل ايران نيز وجود داشته است؛ براي مثال فيلم پرسيوليس ساخته ي مرجان ساتراپي نشان مي دهد که بعد از انقلاب در تهران در سال هاي حدود 1363 کليپ هاي شيطاني گروه « باکره ي فلزي » (2) به فروش مي رفته است.
به طور جدي اين موسيقي از سال هاي 1370 به بعد در داخل، جايگاه ويژه اي را بين مخاطبان باز مي کند. فيلم سراب، محصول روايت فتح، شاهد خوبي براي اين ادعا است. در اين فيلم نشان داده مي شود که حتي خودزني، بي ديني يا حتي موسيقي « رپ » (3) در سال 1372 رواج داشته است.
در فيلم با دختري مصاحبه شده که او مي گويد: خدا را قبول ندارد و براي جرايمي که تا الآن مرتکب شده، اعدام، مجازات کمي است؛ حتي در ادامه، تصاويري از خودزني او که نام گروه شيطاني « اسلاير » (4) را بر روي دستش حک کرده بود، نشان داده مي شود.
با آن که به طور يقين در آن زمان کليپ گروه هاي مذکور، به صورت قاچاقي يا بعدها از طريق ماهواره بين جوانان پخش مي شده؛ ولي شيطان پرستي به شکل امروزين آن رواج نداشته است.
در آن زمان اين موسيقي بيش تر از آن که با سبک هاي پر خطري مثل بلک متال در کشور رايج باشد. با سبک هوي متال و آن هم گروه هايي مثل متاليکا طرفداراني داشته است. مي توان گفت که جرقه هاي شيطان پرستي از زماني در کشور زده مي شود که جوانان درباره اين موسيقي ها به وسيله ي کتاب يا نشريات، تغذيه فرهنگي مي شوند.
از حدود سال هاي 1373 به بعد کم کم کتاب ها ونشريات از موسيقي متال سخن مي گويند تا اين که از سال هاي 1375 به بعد، موج گسترده اي از کتاب هاي اشعار اين گروه ها وارد بازار مي شود. بعد از انتشار کتاب ها چند اتفاق عمده رخ مي دهد:
1. اطلاعات علاقه مندان به موسيقي بالا رفته است و به صورت سازمان يافته تر عمل مي کنند.
2. تمايل جوانان براي تشکيل گروه هاي موسيقي و غيرموسيقي بيش تر مي شود و به عبارتي، علاقه مندان در گرايش به اين موسيقي، هم گراتر مي شوند.
3. هم زمان با انتشار کتاب ها، آموزش و يادگيري اين موسيقي و به دنبال آن کنسرت دادن و اجرا نيز شروع مي شود و در کنار انتشار کتاب ها و اجراي کنسرت ها، ميتينگ هاي گفت وگو (5) يا افرادي مانند ليدِر (6) (يا سرگروه) خود را نشان مي دهند.
محل ميتينگ ها که از آن ها با عنوان پاتوق هم ياد مي شود، عموماً از طريق نيروهاي امنيتي شناخته شده هستند؛ ولي عملاً در اين مناطق، امکان از بين بردن پاتوق ها وجود ندارد؛ چرا که برخورد نيروهاي انتظامي يا امنيتي موقتي و موضعي است و اين برخوردها نيازمند برخورد هم زمان از طرف خانواده و مسئولان است.
عموماً علاقه مندان از طريق اينترنت از زمان و مکان ميتينگ باخبر مي شوند و يکديگر را مطلع مي سازند. بعضي از مواقع، تعداد افراد حاضر در ميتينگ به 50 تا 150 نفر هم مي رسد. البته بعضي ميتينگ ها نيز در خانه هاي علاقه مندان برقرار مي شود.

الف. مخاطبان موسيقي متال (7)

علاقه مندان موسيقي متال، گروه سني مشخصي دارند که از حدود 12 تا 14 سال شروع و عموماً به 28 تا 30 ختم مي شوند. به ندرت اتفاق مي افتد که اين جوانان بعد از سن 30 سالگي يا ازدواج، به علاقه مندي خود به اين موسيقي ها ادامه دهند. سن شايع اين علاقه مندان بين 16 تا 24 سال است.
نسبت حضور دختران به پسران در اين موسيقي حدوداً يک به ده است. علت حضور اندک دختران، سبک و شکل اين موسيقي و يا حتي ضد زن بودن اين موسيقي ها است. دختران، کم تر به موسيقي متال و بيشتر به موسيقي رپ علاقه مندند.
بيشتر علاقه مندان از نظر روحي و شخصيتي، ويژگي هاي خاصي دارند. آن ها متفاوت بودن از ديگران را دوست دارند. عموماً از نظر رواني سالم نيستند يا به طور کلي با توجه به معيارهاي عمومي سلامت روحي و رواني در جامعه سطح پايين تري دارند. آن ها از نظر خانوادگي نيز مشکلات خاصي دارند و عموماً از طرف خانواده به فشارها يا تنش هايي دچارند. غالباً روابط جوانان علاقه مند به اين موسيقي ها با پدر و مادر يا افراد خانواده تيره است و حتي عده اي از آنان، خانواده را به طور کامل ترک کرده اند.
جوانان علاقه مند به اين موسيقي ها از همه نوع خانواده هايي هستند؛ ولي بيش تر آن ها از رفاه نسبي در خانواده برخوردارند. گرايش مذهبي در خانواده، نقش مهمي را در علاقه مندي جوانان به اين موسيقي ها بازي مي کند. طرفداران اين موسيقي، بيش تر از خانواده هايي هستند که از نظر گرايش ها وتعصبات مذهبي در خانواده و يا ميزان آزادي عملِ فرزند در خانواده، دچار افراط و تفريط شده اند.
در بين اين گروه ها عموماً خانواده ها از گرايش هاي اعتقادي فرزندان خود اطلاعي ندارند و فقط ممکن است آشنايي بسيار ضعيفي با موسيقي مورد علاقه ي آن ها داشته باشند.

ب. علت علاقه مندي جوانان ايراني به موسيقي متال (8)

عموماً جوانان به علت مجاورت با اين موسيقي ها از طرف دوستان، برادر و... به آن جذب مي شوند و کم تر مي توان گفت که در آن ها علاقه يا استعدادي ذاتي به اين موسيقي ها وجود دارد؛ زيرا اين موسيقي ها با فطرت انساني هم خواني ندارد و با آن تعارض دارد.
حتي عده اي از طرفداران اين موسيقي، واقعاً علاقه اي به اين موسيقي ندارند؛ ولي براي جلب توجه، به هر طريق ممکن سعي دارند خود را به آن علاقه مند کنند و خود را طرفدارِ آن نشان دهند. آن ها حتي براي ايجاد علاقه در خود به تمرين و خودآزاري هم مي پردازند. علت اصلي ورود به اين موسيقي ها از طرف جوانان، خودنمايي و جلب توجه است.
در مرحله ي دوم، جذابيت هاي رسانه اي اين نوع موسيقي ها از جمله خشونت و مسائل جنسي است. در مرحله ي بعدي فضاهاي جنسي اين موسيقي ها است که علاقه مندان از طريق آن مي توانند وارد محيط هاي پر خطر شوند و در مرحله ي بعدي، روحيه ي اعتراض، عصيان، گريز، انکار و... در اين موسيقي ها نهفته است.

ج. چگونگي تبليغ متال در کشور (9)

فعاليت هاي موسيقي متال و ترويج آن با چند وسيله صورت مي گيرد:

1. کتاب

در داخل کشور از حدود سال 1375 تاکنون ده ها کتاب که عموماً به صورت متن اشعار گروه هاي معروف، همراه با ترجمه ي آن ها به چاپ رسيده است. در کنار آن ها ده ها نشريه، غافل از گرايش هاي اعتقادي و خصوصيات اخلاقيِ اين گروه ها اقدام به چاپ شعر يا مصاحبه از اين گروه ها کرده اند.
در متن اين کتاب ها، اشعاري با موضوعات ضد دين، خشونت، مسائل جنسي و... موج مي زند. در اين کتاب ها، نويسندگان با چاپ زندگي نامه و تصاويري از اعضاي گروه يا مصاحبه با آن ها به تبليغ گروه هاي موسيقي اقدام کرده اند.
در مقدمه عموم اين کتاب ها سعي شده اين نکته بيان شود که گروهي که کتاب درباره ي آن نوشته شده، گرايش هاي ضد امريکايي و ضد صهيونيسم داشته است و اين در حالي است که عموم اين گروه ها آنارشيست (10) هستند و اصلاً با هر حکومت و دولتي مخالف اند.
درباره تعداد کتاب هاي چاپ شده با اين مضامين در ايران مي توان بيش از پنجاه جلد کتاب را تخمين زد. البته بعضي گروه هاي تحقيقاتي تعداد کتاب هاي چاپ شده در اين زمينه را تا دويست عنوان نيز بيان کرده اند.
جوانان علاقه مند بعد از خريد اين کتاب ها، کتاب را براي بارها مي خوانند (حتي به حفظ اشعار انگليسي آن اقدام مي کنند) و همراه با کتاب، کليپ هاي غيرمجاز گروه مربوطه را از طريق سي دي هاي قاچاق يا ماهواره تماشا مي کنند.
علاقه مندان بعد از مطالعه ي اين کتاب ها، اطلاعات و نظريات خود را درباره گروه و اشعارش در جلسات گفت و گو، يا در پارک ها و يا فضاهاي اينترنتي انتقال مي دهند.

2. برگزاري کنسرت موسيقي

با وجود ممنوع بودن آموزش يا تحصيل موسيقي متال در آموزشگاه هاي موسيقي، انواع سازهاي آن در مغازه ها به فروش مي رود و انواع کلاس هاي آموزشي آن در آموزشگاه هاي داراي مجوز آموزش داده مي شود.
عموم جواناني که به صورت خصوصي زير نظر استادان يا به صورت عمومي در آموزشگاه ها آموزش ديده اند، به برگزاري کنسرت علاقه مندند. تاکنون در بعضي از استان هاي کشور، گروه هاي مختلف متال موفق به برگزاري کنسرت شده اند؛ از جمله اجراهاي مهم مي توان به اجراي سال 1384 در دانشکده ي ادبيات دانشگاه تهران، جشنواره ي گروه ها در سال 1385 در دانشگاه تهران و هم چنين اجراي ديگري در تالارخانه ي معلم تهران در سال 1385 و اجراهاي متعدد ديگري در تهران، اصفهان، شيراز، مشهد و ... اشاره کرد.
بر اساس ترفندهاي گروه ها جهت گرفتن مجوز، اجراها معمولاً در دانشگاه ها و در تعطيلات عيدهاي مذهبي مانند عيد مبعث، عيد قربان و... برگزار مي شود.
اجراها معمولاً با نورپردازي ها و دکوراسيون ها يا آرايش ها و تيپ هاي جالب توجه مخاطبان و نوازندگان همراه است، به شکلي که حراست دانشگاه بعد از برگزاري اجرا و در ايام تحصيلي اجازه ي ورود نوازندگان يا تماشاگران را به نمايشگاه ها با اين تيپ ها و آرايش ها نمي دهد؛ حتي ممکن است تماشاگران در روز اجرا در مسير حرکت به دانشگاه توسط نيروي انتظامي دستگير شوند. اين اتفاق چند سال پيش در شيراز رخ داد و اجراي زيرزميني يک گروه به علت دستگيري تماشاگران که با ميني بوس قصد حرکت به محل اجرا را داشتند، لغو شد.
نکته ي ديگري که قابل توجه است، حضور خبرنگاران خارجي، قبل و بعد از اجرا براي تهيه ي گزارش هاي مستند خبري است. تاکنون گزارش ها يا برنامه هاي مستند زيادي را گروه هاي غربي و اروپايي درباره موسيقي غربي در ايران ساخته اند.

3. برگزاري اجراهاي زيرزميني.

چون در بيش تر مواقع، برگزاري اجرا روي سن و يا در اماکن دولتي و عمومي غيرممکن است، گروه ها اقدام به برگزاري اجراهاي زيرزميني مي کنند که معمولاً در محافل خانگي صورت مي گيرد.
در اين اجراها، تماشاگران و علاقه مندان به رقص متال مي پردازند. اين رقص، انرژي زيادي از تماشاگر مي گيرد و بعضي از تماشاگران با مصرف قرص، انرژي خود را براي انجام چند ساعته ي آن تقويت مي کنند. گاه انجام اين رقص براي مدت زياد باعث بروز اختلالات جسمي در بين علاقه مندان مي شود و آن ها روانه ي بيمارستان مي شوند.

4. تلويزيون و راديو

در تلويزيون برنامه هايي که ريتمي تند و نياز به موسيقي هاي پر جنب و جوش دارند، مانند برنامه هاي ورزشي، خبري يا تبليغات بازرگاني و... ا ز اين موسيقي ها در برنامه هاي خود استفاده مي کنند.
البته بعضي از سريال ها يا فيلم هاي داخلي که محتواي ترسناک يا موضوعات مربوط به شيطان دارند هم از اين موسيقي ها استفاده مي کنند. در اين صورت آهنگ سازان داخلي، موسيقي آنها را مي سازند.
استفاده ي برنامه سازان از اين موسيقي ها به دلايل ذيل است:
1. ساختار اين موسيقي ها با محتواي برنامه ها متناسب است و در صورت استفاده نکردن از اين موسيقي ها، پيدا کردن موسيقي جايگزين، کار مشکلي است.
2. برنامه سازان چون تنها از ساختار مفرح و شاد اين موسيقي ها بهره مي گيرند، از محتواي اين گروه ها يا گرايش هاي سازندگان آن آگاه نيستند. به غير از تلويزيون، اين موسيقي در برنامه هاي راديويي نيز استفاده مي شود که براي نمونه مي توان به راديو جوان اشاره کرد که بيش از همه از اين موسيقي ها استفاده مي کند.
البته به غير از موسيقي ها، تلويزيون تاکنون چندين بار از نشانه ها يا مفاهيم شيطاني در برنامه هاي خود استفاده کرده است که همه به صورت ناآگاهانه بوده است؛ براي مثال، پخش تيزر تبليغاتي از مؤسسه اي که جايزه ي آن داراي عدد 666 بود يا شعري که بارها هنرپيشگان در يکي از سريال هاي تلويزيون مي خواندند و اين عدد در آن به کار رفته بود. هم چنين دکور و لوگوي يکي از برنامه هاي شبانه ي تلويزيوني نيز با يک نشانه ي شيطاني متناسب بود. اين علائم در برنامه هاي خارجي کودک و نوجوان نيز استفاده شده اند؛ مانند: علامت دست شيطان در کارتون مرد عنکبوتي؛ البته پيش از برنامه هاي داخلي، فيلم هاي خارجي پخش شده داراي مشکل بوده اند که از آن جمله مي توان به فيلم ارباب حلقه ها، هري پاتر و برنامه ي سينما ماوراء با فيلم هايي مانند کنستانتين و کودک را دعا کن و... اشاره کرد.

5. اينترنت

اينترنت براي آن که رسانه اي با قابليت فعاليت هاي زيرزميني است و رديابي و شناسايي کاربران در آن عملاً غيرممکن است. به يکي از رسانه هاي اصلي شيطان پرستان تبديل شده و بيش تر گروه هاي شيطاني براي تبليغات و بحث و گفت و گو از آن استفاده مي کنند.
گروه هاي شيطان پرست در داخل کشور، وبلاگ ها و پايگاه هاي اينترنتي مختلفي را راه اندازي کرده اند که از طريق آن به تبادل اطلاعات مي پردازند.
عموم گروه هاي بلک متال از طريق اينترنت به تبليغ گروه خود مي پردازند، يا موسيقي خود را از اين طريق در اختيار علاقه مندان قرار مي دهند. هم چنين همه برنامه ها يا ميتينگ ها از طريق اينترنت تنظيم مي شوند.
ارتباط با کليساهاي شيطاني يا شيطان پرستان خارجي يا ساير گروه هاي متال ديگر هم از همين طريق صورت مي پذيرد.

پي نوشت ها :

1. مقاله ي از موسيقي تا جادو، پايگاه اينترنتي خبري سيمرغ (با تصرف و تلخيص) .
2. lron Maiden
3. Rap
4. Slayer (قاتل) .
5. ميتينگ ها جايي هستند براي تبادل نظر يا بحث و گفت وگو. در ميتينگ ها علاقه مندان به اطلاعات فروشي اقدام مي کنند و در نشان دادن قدرت خود به اعضا يا گروه هاي ديگر به رقابت مي پردازند. محل ميتينگ ها عموماً فضاهاي سرباز مانند پارک و ... است.
6. ليدر در گروه کسي است که از نظر اطلاعات موسيقيايي و اعتقادي يا از نظر داشتن آرشيو صوتي تصويري گروه هاي مختلف موسيقي، از بقيه قوي تر است. البته در علاقه مندان اصلاً چنين اصطلاحي با معادل آن وجود ندارد؛ ولي معمولاً در اين گروه ها علاقه مندان تحت نظر فردي به فعاليت مي پردازند که واجد يکي از دو خصيصه بالا است.
7. مقاله ي از موسيقي تا جادو، پايگاه اينترنتي خبري سيمرغ (يا تصرف و تلخيص).
8. مقاله ي از موسيقي تا جادو، پايگاه اينترنتي خبري سيمرغ (با تصرف و تلخيص).
9. مقاله ي از موسيقي تا جادو، پايگاه اينترنتي خبري سيمرغ (با تصرف و تلخيص).
10. آنارشي (Anarchy) در زبان سياسي به معناي نظامي اجتماعي و سياسي بدون دولت، يا به طور کلي جامعه اي فاقد هرگونه ساختار طبقاتي يا حکومتي است. آنارشيست ها به طور کلي با حاکميت هر گونه دولت مخالف اند و دموکراسي را نيز استبداد مي دانند.

منبع مقاله :
امين خندقي، جواد، (1390)، شناخت و بررسي شيطان پرستي، قم: ولاء منتظر (عجل الله تعالي فرجه الشريف)، چاپ پانزدهم