نويسنده: دکتر سيد مهدي صميمي اردستاني





 

بدبيني به سه صورت « نگرش منفي »، « بدبيني بيمارگونه » يا « پارانويا » و « بدبيني مرضي » ديده مي شود.
نگرش منفي که بر اثر بي اعتمادي به وجود مي آيد، فرد را نسبت به يک موضوع منفي باف مي کند. يعني تجربيات منفي، فرد را وادار مي کند که از روي بي اعتمادي به موضوعات اطراف خود نگاه کند. اين نوع نگرش، اکتسابي است و بر اثر تجارب زندگي ايجاد مي شود.
پارانويا در واقع به معني بدبيني بيمارگونه و از علائم بيماري هاي ديگر است. واژه ي پارانويا در بعضي از کتاب هاي علمي به معناي بيماري « بدبيني مرضي » استفاده شده است. اما پارانويا در واقع علامتي است از يک سري بيماري هاي ديگر مانند: افسردگي، بدبينيِ مرضي، اسکيزوفرني، اختلال خلقي دو قطبي و ...
پارانويا يا بدبيني بيمارگونه نوعي نگاه خلاف واقع به دنيا است که نه به دليل تجربيات فرد در زندگي که به دليل اختلال در عملکرد مغز او ايجاد مي شود. اگر فردي اتفاقات و وقايع پيرامون خود را بر خلاف واقعيت و بدتر از آنچه هستند تصور کند، مي توان گفت که به بيماري بدبيني دچار شده است.
بيماري بدبيني و پارانويا معادل هم هستند. بدبيني مي تواند يکي از علائم بيماري هاي ديگر مثل اسکيزوفرني يباشد و در کنار نشانه هاي د يگر اين بيماري ها (مانند توهم، هذيان، قطع ارتباط با واقعيت و ...) ديده شود.
بدبيني مرضي يک بيماري رواني و جزء اختلالات روان پريشي است.
هسته ي اصلي بدبيني مرضي را « بدبيني بيمارگونه » تشکيل مي دهد،
مهم ترين علامت بدبيني مرضي اين است که فرد نسبت به يک موضوع خاص بدبين مي شود، مثلاً تصور مي کندکه همسرش به او خيانت مي کند در حالي که در بقيه ي جنبه ها مشکل خاصي ندارد؛ يا اين که فکر مي کند در محيط کار کسي با او دشمن است اما در خانه و خانواده مشکلي ندارد. افرادي که دچار بدبيني مرضي هستند، ممکن است به طور ثانويه دچار افسردگي نيز بشوند. اين در حالي است که خود بيماري افسردگي نيز مي تواند با علائم بدبيني همراه باشد.
اين سه نوع بدبيني بسيار به هم شبيه هستند وتشخيص دقيق آن ها کار روان پزشک و روان شناس حرفه اي و با تجربه است.
بدبيني به صورت بيماري معمولاً در کودکان ديده نمي شود ولي در سنين نوجواني، بزرگسالي و کهنسالي امکان بروز آن هست. اگر اين بيماري در سنين خيلي بالا ايجاد شود حتماً بايد به دنبال دلايل جسمي و طبي باشيم.
منبع مقاله :
صميمي اردستاني، مهدي؛ (1387) بدبيني، تهران: نشر قطره، چاپ اول.