| • چکیده : |
,"منشا اصلی گسترش رابطه‌ی دین و سیاست در دنیای معاصر، تحولات دنیای غرب بوده است. تجربه‌ی حاكمیت كلیسا در اروپا و تحولات پس از آن، منجر به این امر شد كه سكولاریسم یا جدایی دین از سیاست به یكی از اجزای اصلی مدرنیته تبدیل و همراه با گسترش این پدیده وارد فرهنگ‌ها و تمدن‌های دیگر شود. از نظر تاریخی؛ از نیمه‌ی دوم قرن نوزدهم، روشنفكران، علما و نویسندگان مسلمان، تلاش خویش را برای موضع‌گیری در برابر اجزای مختلف مدرنیته آغاز كرده‌اند كه بحث از سكولاریسم نیز بخشی از این جریان بوده است. از آن زمان تا كنون با توجه به شرایط و احوال دنیای اسلام، بحث جدایی یا جدا نبودن اسلام ازحكومت و سیاست، طرفداران و مخالفان بسیاری به خود دیده است. در نگاهی كلی می‌توان مدعی بود تا اوایل دهه‌ی 1970 طرفداران ایدئولوژی و الگوهای سكولار و مادی شرقی و غربی در موضع قدرت قرار داشتند، اما پیروزی انقلاب اسلامی در ایران باعث آغاز افول جریان سكولاریسم به ویژه در جهان اسلام شد. كتاب حاضر متشكل از مقالات مختلفی است كه به بررسی موضوع سكولاریسم و رابطه‌ی دین و سیاست در جهان اسلام و ایران از ابعاد مختلف اختصاص دارد. در بخش اول كتاب، مقالاتی در خصوص تحلیل سكولاریسم از دیدگاه نظری درج گردیده است. در این پنج مقاله، ضمن بررسی تاریخچه‌ی پیدایش سكولاریسم و تفاوت لائیسیته و سكولاریسم، ریشه‌های اجتماعی، فرهنگی، دینی و فلسفی این پدیده و عوامل پیدایی و پایایی سكولاریسم در جهان مسیحی و طرحی از رویكرد بدیل انتقادی از دیدگاه اسلامی بازگو شده است. بخش دوم مروری تاریخی بر رابطه‌ی دین و سیاست در جهان اسلام و ایران است. مباحث این بخش نشان می‌دهد كه دین و سیاست در ایران باستان با یك‌دیگر عجین بوده و پس از ظهور اسلام بنابر شرایط تاریخی در دوران‌های مختلف دچار تحولاتی شده است. بخش سوم نیز حاوی گوشه‌ای از دیدگاه‌های صاحب‌نظران معاصر در این حوزه است. در این سه مقاله، دغدغه‌های متفكران معاصر عرب و دیدگاه بنیان‌گذار جمهوری اسلامی ایران و بازتاب این امر در قانون اساسی جمهوری اسلامی بررسی می‌شود." |