| • چکیده : |
,"در بخش آغاین كتاب كه به بیان پیشینه‌ی جنبش‌ها و اوضاع سیاسی و اجتماعی اختصاص دارد، سعی گردیده از طریق بررسی تشیع و جنبش‌های مرتبط با آن از ابتدا تا آغاز قرن هفتم هجری، علل گرایش ایرانیان به تشیع و جنبش‌های اولیه، حكومت‌های شیعی در قرن سوم و چهارم، جنبش اسماعیلیه، و وضعیت شیعه در قرون ششم و هفتم بررسی شود. نیز عوامل و زمینه‌های رشد جنبش‌های شیعی در قرن هفتم و هشتم هجری بازگو شده كه عمده‌ی مباحث آن عبارت‌اند از: علل و عوامل گرایش به تشیع در دوره‌ی مغول، پیوند تصوف با تشیع، و نقش علمای شیعی در گرایش حاكمان مغول به تشیع، بخش دوم كتاب به بررسی جنبش سربداران از آغاز تا پایان اختصاص دارد كه مباحثی از این قبیل در آن مطرح گردیده است: جغرافیای تاریخی سبزوار پیش و پس از اسلام تا آغاز قرن هشتم، بررسی زمینه‌ها و عوامل گسترش جنبش، نقش رهبران مذهبی در گسترش جنبش، رهبران سیاسی و نظامی جنبش، نقش درویشان و قیام آن‌ها در واپسین حیات جنبش، ویژگی‌ها و علل و فروپاشی جنبش، هم‌چنین بازتاب جنبش سربداران در جنبش سربداران سمرقند، كرمان، و اصفهان بیان گردیده است. بخش سوم نیز، دربرگیرنده‌ی شرح مهم‌ترین جنبش‌های شیعی پس از قرن هشتم هجری است كه شامل جنبش مرعشیان مازندران، جنبش سادات آل‌كیا در گیلان، جنبش سادات هزار جریب، جنبش حروفیه، جنبش نوربخشیه، جنبش مشعشعیان، و جنبش صفویان است." |