| • چکیده : |
,""آران" یا "اران" نام باستانی سرزمینی است میان دریای مازندران و كشور ارمنستان كه امروزه آن را با نام جمهوری آذربایجان می‌شناسیم. جمهوری آذربایجان نامی است كه پس از سقوط رژیم تزاری در روسیه به این سرزمین اطلاق شد وگرنه در هیچ‌یك از آثار جغرافی‌نویسان و تاریخ‌نگاران و شاعران و سیاحان تا پیش از این زمان چنین نامی ذكر نگردیده است. پس از پایان جنگ جهانی اول (1918 م) زمزمه‌هایی بر سر پیوستن بخشی از خاك كشور ایران، یعنی آذربایجان، به جمهوری آذربایجان شنیده شد. نویسنده در كتاب حاضر، این گرایش‌های سیاسی را عامل نگارش اثر خویش می‌داند و می‌كوشد تا با جست‌وجو در منابع دست اول و ذكر پیشینه‌ی تاریخی منطقه‌ی اران، جعلی بودن نام جمهوری آذربایجان را ثابت كند. وی معتقد است صحبت كردن به زبان تركی دلیلی بر ترك بودن مردم آن منطقه نیست بلكه این مساله بیش از آن كه بحثی نژادی باشد، بحثی زبانی است، زیرا تنها زبان مردم این سرزمین در طول تاریخ تغییر یافته است. به همین دلیل یك بخش ازكتاب به چگونگی دگرگونی زبان پهلوی مردم آذربایجان به زبان تركی اختصاص دارد. نویسنده نمونه‌هایی از زبان پهلوی مورد استفاده‌ی مردم آذربایجان را می‌آورد. هم‌چنین این تهمت توسط نویسنده رد می‌شود كه فارس‌ها بر هم‌میهنان آذری خویش ستم كرده‌اند. نقد دیگر نویسنده بر هزلیاتی است كه تحت عنوان لطیفه درباره‌ی هم‌میهنان آذری شكل گرفته است. سندی تاریخی از گویش آذری تبریز، متن آذری نقل از رساله‌ی روحی انارجانی و نقشه‌ای از جغرافیای ایران و اران مربوط به اوایل سده‌ی هجدهم، پایان‌بخش مطالب كتاب به شمار می‌روند." |