| • چکیده : |
,"علی خان ظهیرالدوله (1281 - 1342 هـ ق) چهار بار به حكومت مازندران منصوب شد. سه بار به آن ماموریت رفت، اما بار چهارم به سبب آن كه فرزندش در آن جا به دست طاغیان دولت كشته شده بود، از رفتن اعراض كرد. در كتاب حاضر سیصد و سی و هشت سند مربوط به سومین مرتبه‌ی حكومت ظهیرالدوله بر مازندران به كوشش استاد ایرج افشار به چاپ می‌رسد. این اسناد ـ به جز یكی ـ همه تلگراف‌هایی است كه او به عنوان مقامات مملكتی و علما و اعیان و كسبه‌ی مازندران و بعضی از دوستان خود به تهران فرستاده بوده است. اسناد این مجموعه از تاریخ 20 شوال 1328 تا 28 شعبان 1329 هـ ق را دربر می‌گیرند. در پایان كتاب نمایه اسامی و فهرست موضوعی اسناد آمده است. ظهیرالدوله داماد ناصرالدین شاه و یكی از مقام‌های اصلی او ایشیك آقاسی باشی (ریاست یا وزارت تشریفات) سلطنتی بود. او هم چنین در سلسله‌ی دراویش نعمت اللهی وارد شده بود و از مریدان صفی علیشاه و خلیفه‌ی او بود. ظهیرالدوله از چهره‌های خموش نام، پاك طینت و مشروطه خواه و مساوات طلب بود، هر چند بارها به حكومت مناطق مختلف نیز منصوب شد. در سفر به اروپا با مجمع فراماسونری آشنا شد و در بازگشت به ایران "انجمن اخوت" را تاسیس كرد كه مجمع روشنفكران و آزادیخواهان شد. ظهیرالدوله پس از فوت سر سلسله‌ی طریقت درویشی كه به آن تعلق داشت، به جانشینی رسید." |