| • چکیده : |
یكی از رویدادهای تاریخ معاصر ایران در اواخر دوره قاجار و اوایل پهلویو استخدام یك مستشار مالی آمریكایی به نام میلسپو "بود كه طی چند سال تلاش، اوضاع آشفته مالی كشور را سر و سامان بخشید، اما به تدریج از اختیارات نامحدودی نیز برخوردار گردید" .نصرت‌الدوله فیروز "در 18بهمن 1305در كابینه دوم مستوفی‌الممالك به سمت وزارت مالیه منصوب شد و همین سمت را در كابینه "مهدی قلی هدایت "(مخبرالسلطنه) نیز بر عهده داشت .با شروع كار نصرت‌الدوله، روابط او با میلسپو به سرعت رو به تیرگی نهاد كه سرانجام به خاتمه كار میلسپو ختم گردید .در این كتاب، اسناد و مكاتباتی كه از اسفند 1305تا مرداد 1306 میان آن دو رد و بدل شده مجموعه اسناد باقی‌مانده در خانواده نصرت‌الدوله استخراج و به ترتیب زمانی تنظیم و چاپ شده است .قدیم‌ترین سند این مجموعه مربوط به 11اسفند 1305است .در ابتدای كتاب، خلاصه‌ای از زندگی‌نامه و اقدامات مهم و سرنوشت نصرت‌الدوله و میلسپو ذكر شده، سپس سیر تاریخی استخدام میلسپو، اقدامات او و ماهیت و چگونگی اختلاف وزیر مالیه با میلسپو و بالاخره پایان ماموریت او در ایران، به اختصار بازگو شده است .در صفحات پایانی نیز عكس‌هایی از نامبردگان و برخی از شخصیت‌های سیاسی و مالی و اداری آن عصر، همچنین تصویر تعدادی از اسناد و نمایه اسامی آمده است .لازم به ذكر است كه نصرت‌الدوله از جمله رجالی است كه در دوره رضاشاه سرنوشت تلخی یافت .او در مقام وزارت مالیه بود كه در خرداد 1308به دستور رضاشاه بازداشت و سپس یازده ماه خانه نشین شد .یك سال بعد به اتهام رشوه‌گیری، به چهار ماه زندان و پرداخت مبلغی محكوم شد، اما اندكی بعد از زندان رهایی یافته و تا سال 1315در ملك شخصی‌اش، وردآورد كرج به سر برد .در آن سال به بهانه دیدار با كاردار سفارت فرانسه مجددا دستگیر و پس از شش ماه زندان غیر قانونی به سمنان فرستاده شد و در بیستم دی 1316به قتل رسید ." |