ملکه الیزابت یکم (به انگلیسی: Elizabeth I Of England) (زاده ۷ سپتامبر۱۵۳۳- مرگ ۲۴ مارس ۱۶۰۳) از ۱۷ نوامبر ۱۵۵۸ تا زمان مرگش ملکهٔ انگلستان و ایرلند بود. الیزابت که گاهی نیز الیزابت دوشیزه، گلوریانا و ملکه بث خوب نامیده می‌شد، پنجمین و بازپسین فرمانروا دودمان تودور بود. او دختر هنری هشتم به عنوان یک شاه‌دخت به دنیا آمد اما مادرش، آن بولین، وقتی دخترش دو سال و نیم بیش‌تر نداشت، اعدام شد و الیزابت نامشروع شناخته شد. برادر ناتنی او، ادوارد ششم، تاج را به لیدی جین گری به میراث گذاشت و دست دو خواهر ناتنی خود یعنی الیزابت و مری کاتولیک مذهب را از جانشینی تخت کوتاه کرد. این کار ش بر خلاف سومین قانون جانشینی بود که در ژوئیه ۱۵۴۳ توسط پارلمان انگلستان به تصویب رسیده بود (برطبق این قانون، مری و الیزابت دگر بار در خط جانشینی پس از شاه‌زاده ادوارد قرار گرفتند). با کنار گذاردن وصیت‌نامهٔ ادوارد، مری در سال ۱۵۵۳ ملکه شد و لیدی جین گری اعدام شد. با مرگ مری در سال ۱۵۵۸، الیزابت جانشین خواهر ناتنیش شد. مری در دوران حکومت خود به ظن حمایت از شورشیان پروتستان حدود یک سال الیزابت را زندانی کرده بود.
 
الیزابت با مشاوره خوب حکومت خود را آغاز کرد و به شدت به گروهی از رایزنان قابل اعتماد خود که توسط ویلیام سیسل (بارون بورلی) رهبری می‌شد تکیه داشت. یکی از اقدام‌های نخستین ش تأسیس و برپایی کلیسا پروتستان انگلستان بود که خود والی عالی آن شد. این توافق مذهبی الیزابت، بعدها به کلیسای انگلستان امروزی تکامل یافت. انتظار می‌رفت که ملکه ازدواج کرده و جانشینی به دنیا آورد تا دودمان تودور ادامه یابد. اما او علی‌رغم چندین معاشقه هرگز این کار را نکرد. با سالمندتر شدن او، باکره بودن و پاکدامنی‌اش شهرت یافت و مکتبی فکری در اطراف او پدید آمده و رشد کرد و در پرتره‌ها، نمایش‌ها و مراسم مجلل و تاریخی، و ادبیات آن زمان جشن گرفته می‌شد.
 
الیزابت در دولت داری از پدر و برادر و خواهر ناتنیش میانه‌روتر بود. یکی از شعارهای او این بود: می‌بینم و هیچ نمی‌گویم. در مسائل مذهبی، نسبتاً شکیبا بود و از آزار و اذیت سازمان یافته می‌پرهیخت. پس از سال ۱۵۷۰، زمانی که پاپ او را نامشروع خواند و پیروان الیزابت را از اطاعت دستوراتش منع کرد، چندین توطئه، زندگی ملکه را به خطر انداخت. اما تمامی این دسیسه‌ها با کمک سرویس مخفی وزرایش با شکست مواجه شد. در روابط خارجی، محتاط عمل می‌کرد و در ارتباط با دو ابرقدرت فرانسه و اسپانیا تعادل را برقرار می‌کرد. او با وجود بی رغبتی، از شماری کارزارهای نظامی ناکارآمد و با منابع ناچیز در هلند، فرانسه و ایرلند حمایت کرد. در اواسط سال ۱۵۸۰، جلوگیری از جنگ با اسپانیا بیشتر از این نمی‌توانست ادامه پیدا کند و هنگامی که اسپانیا سرانجام در سال ۱۵۸۸ تصمیم به فتح انگلستان گرفت، شکست نیروی دریایی اسپانیا ملکه الیزابت را با یکی از بزرگترین پیروزی‌های نظامی در تاریخ انگلستان پیوند داد.
 
منبع:
fa.wikipedia.org