سلطان محمود غزنوي، سومين شاه سلسله‏ي غزنويان از سال 387 ق پس از شكست دادن برادرش اسماعيل، حكومت را به دست گرفت و با غلبه بر اميران صفاري، ساماني، آل بويه، آل زيار و خوارزمشاهيان بر شمال و شرق ايرانِ آن روز استيلا يافت. سلطان محمود غزنوي به تدريج سرزمين‏هاي بيشتري را ضميمه‏ي قلمرو خود نمود. او دوازده بار به سرزمين هندوستان لشكركشي كرد اما سرانجام قبل از رفتن به ري پس از 34 سال سلطنت، به دليل ابتلا به بيماري سل در غزنين درگذشت. سلطان محمود غزنوي، اولين پادشاه مستقل و بزرگ‏ترين فرد خاندان غزنوي است كه به دليري و بي‏باكي و كثرت فتوحات و شكوه دربار در تاريخ اسلام، بسيار مشهور شده است. جنگ های وي در هند و غنائمي كه از آن جا آورده، اجتماع علما و شعرا در دستگاه او و اشعار و كتبي كه به نام او ترتيب يافته بود، نام سلطان محمود غزنوي را در اطراف عالم، معروف كرده است. افرادي همانند عُنصري بلخي، فَرُّخي سيستاني، عَسجَدي مَروَزي، كسايي مروَزي و غضايري رازي و نيز فردوسي طوسي از شاعران دربار او بودند. هم‏چنين از علماي دستگاه محمودي، هيچ كس جليل القدرتر از ابوريحان بيروني نيست.