با وجود سقوط رژيم شاه و پيروزي انقلاب شكوهمند اسلامي، نيروهاي مردمي، همچنان درگير نبرد براي درهم شكستن مقاومت آخرين بقاياي اين رژيم وابسته بودند. همچنين گروهي ديگر از مردم، پاسداري و حفاظت از مراكز مهم و حساس را در شهرها به عهده گرفتند. از اين رو وجود سازماني منظم و متشكل براي به عهده گرفتن اين مسؤوليت و نيز مبارزه با عناصر وابسته به رژيم شاه، ضروري به نظر مي‏رسيد. به همين جهت يك روز پس از پيروزي انقلاب شكوهمند اسلامي، به فرمان حضرت امام خميني(ره)، كميته انقلاب اسلامي براي كنترل اوضاع و برقراري نظم و امنيت، تشكيل شد. از آن پس، اين نهاد انقلابي به اداره و انتظام امور و حراست از انقلاب اسلامي و حفاظت از جان و مال و ناموس مردم كمر بست. همچنين به فرمان حضرت امام، سلاح‏هايي كه در دست مردم بود توسط اين نهاد جمع آوري شد. از اَهَمّ وظايف كميته انقلاب اسلامي مي‏توان به: مقابله با توطئه‏هاي بيگانگان؛ دستگيري وابستگان رژيم پهلوي؛ جلوگيري از قاچاق اسلحه، توقيف اموال مفسدان و فراريان رژيم پهلوي، انتظامات و حفظ امنيت شهرها، روستاها و مرزها؛ مبارزه با فساد و بي‏بند وباري؛ حراست از اماكن مهم؛ مقابله با منافقان و خرابكاران و... اشاره كرد. سرانجام در سال 1369، بنا به ضرورت‏هاي تشخيص داده شده و با تصويب مجلس شوراي اسلامي، اين نهاد انقلابي با شهرباني و ژاندارمري ادغام شد ونيروي انتظامي واحدي با نام نيروي انتظامي جمهوري اسلامي ايران شكل گرفت.